Podsumowanie 2018 roku w kulturze

W Cieszynie padł rekord Polski

26 stycznia na cieszyńskim Rynku aż 516 par zatańczyło poloneza. Tym samym pobity został rekord Polski. Maturzyści z ZS im. Władysława Szybińskiego tańczą poloneza na cieszyńskim Rynku już od 5 lat. W 2018 roku organizatorzy zdecydowali się jednak na bicie rekordu. - Jest to przedsięwzięcie bardzo duże, ponieważ maturzyści z całego powiatu cieszyńskiego tańczą z nami i bijemy razem ten rekord - mówiła wówczas Barbara Romanowska z ZS w Cieszynie. Do pobicia rekordu potrzebne było spełnienie jeszcze kilku warunków. Uczestnicy musieli być ubrani stosowanie do poloneza, został ułożony odpowiedni układ, a taniec musiał trwać 5 minut. Wszystko to sprawdzała Izabela Olszar z Biura Rekordów, która na koniec wręczyła zasłużony certyfikat na ręce dyrektor ZS im. Władysława Szybińskiego z Cieszyna Iwony Bebek.

Reaktywacja Kina Zdrój w Ustroniu

Pierwsze uroczyste otwarcie Kina Zdrój w Ustroniu odbyło się 12 kwietnia 1996 r. Właścicielem kina była Grażyna Bartosz, później kino prowadził Mariusz Łapiński. Kino Zdrój utrzymało się na rynku 14 lat, ale jak to często bywa w przypadku instytucji kultury, nie było rentowne. 30 grudnia 2010 r. odbył się ostatni seans. Poprzednie kino – „Uciecha” – działało w centrum Ustronia już przed II wojną światową. I zostało zlikwidowane w 1995 r.
Po 8 latach przerwy w Kinie Zdrój znów możemy oglądać filmy. Pierwszy pokaz odbył się 29 czerwca br. Na inaugurację przygotowano film Jana Jakuba Kolskiego „Serce, serduszko”. Gościem specjalnym podczas inauguracyjnego pokazu był producent filmu Wiesław Łysakowski.

Koronka koniakowska na paryskim Fashion Week’u

Koronka koniakowska – wizytówka Beskidu Śląskiego trafiła na znany na całym świecie paryski Fashion Week. Wykorzystała ją japońska projektantka Rei Kawakubo w sukni ślubnej przygotowanej na tą okazję. Rei Kawakubo tworzy w Tokio i Paryżu. Uważana jest za jedną z ikon mody. Kawakubo dowiedziała się o koronkach od swojego wspólnika, który zna Polskę. Nie mając świadomości jak wygląda cały proces, Japonka złożyła zamówienie na około tysiąc sztuk. Po dojściu do kompromisu do Japonii trafiły próbki z dość prostym wzorem. Projektantka z kraju kwitnącej wiśni zachwyciła się nimi, wykorzystując je w sukni ślubnej która otworzyła pokaz. Później złożyła kolejne zamówienie. Tym razem na czarne koronki z tradycyjnym koniakowskim wzorem. Te zostały wykorzystane w kolekcji do pokazu w stolicy Japonii.

Długa majówka z 20. edycją Kina na Granicy

Od 27 kwietnia do 3 maja 2018 r. w Cieszynie już po raz 20. odbył się Przegląd Filmowy „Kino na Granicy”. Na uczestników Kina na Granicy czekało ponad 100 polskich, czeskich i słowackich filmów, spotkania z twórcami, koncerty, wystawy i wiele jubileuszowych miejskich atrakcji. Cieszyn odwiedzili m.in. bohaterowie tegorocznych retrospektyw: Danuta Stenka, Krzysztof Zanussi, Jan Hřebejk i Ivan Trojan, ale lista gości była znacznie dłuższa i liczy ponad 100 nazwisk, takich jak: Agnieszka Holland, Maja Komorowska, Jowita Budnik, Jacek Poniedziałek, Beata Kawka, Artur Żmijewski, Gabriela Muskała czy Małgorzata Zajączkowska. Podczas jubileuszowej edycji odsłonięto mural, który znajduje się w cieszyńskim Parku Pokoju. Widnieją na nim wizerunki przyjaciół Kina na Granicy. W tym gronie znajdują się m.in. Marian Dziędziel, Agnieszka Holland czy Agata Kulesza. Jednym z najbardziej wyjątkowych momentów było spotkanie 10 wybitnych kobiet polskiego kina pt. „Reżyserzyce”, w której udział wzięły: Agnieszka Holland, Márta Mészáros, Magdalena Łazarkiewicz, Kinga Dębska, Maria Sadowska, Anna Jadowska, Aleksandra Terpińska, Alicja Albrecht, Olga Chajdas oraz Jagoda Szelc.

Nowy dyrektor Teatru Cieszyńskiego

Radni województwa morawsko-śląskiego w tym roku wybrali nowego dyrektora Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie. Stanowisko po Karolu Suszce objął Petr Kracik.
Zaolziańskim teatrem przez 18 lat kierował Karol Suszka, który został odwołany ze stanowiska 30 czerwca. Suszka pozostał w zespole jako reżyser.
Nowy dyrektor Teatru Cieszyńskiego, Petr Kracik pochodzi z Trutnowa, jest absolwentem DAMU w Pradze, a swój pierwszy angaż otrzymał w Teatrze Lalek „Radost” w Brnie. Jest reżyserem teatralnym, wieloletnim dyrektorem oraz kierownikiem artystycznym Teatru pod Palmovkou w Pradze. Związany jest również z Teatrem na Vinohradach, Teatrem Narodowym, Teatrem Wschodnioczeskim w Pardubicach i Teatrem Miejskim w Brnie.

Scena Polska pożegnała dwóch aktorów

W tym roku ze Sceny Polskiej w Czeskim Cieszynie dotarły do nas dwie smutne wiadomości. Najpierw o śmierci Ryszard Pochronia a później Mariusza Osmelaka - aktorów Sceny Polskiej Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie.
Ryszard Pochroń na deskach Sceny Polskiej zadebiutował w „Panu Tadeuszu” w roli Wojskiego w 1991 roku. W Scenie Polskiej w ciągu 27 lat wystąpił w niemal 100 spektaklach. Po raz ostatni publiczność widziała go w przedstawieniu „Opowieść wigilijna”, którego premiera odbyła się 16 grudnia 2017 roku. Zagrał wiele charakterystycznych postaci, które na długo – a niektóre na zawsze – pozostaną w pamięci widzów. To z pewnością Papkin w „Zemście” Fredry (1999 rok), Wujek George w „Szczęściarzu” Cooney’a (2001), Ojciec w „Moście nad Łucyną” A. Bergera (2002) czy Francois w „Kolacji dla głupca” F. Vebera (2002). Występował również w poetyckiej"Kawiarni Avion, której nie ma...". W kolejnych sezonach wystąpił m.in. w „Świętoszku” Moliera (Tartuffe), „Rozmowach przy wycinaniu lasu” (Siekierowy), „Skąpcu” (Harpagon), „Viva Verdi” (Rossini), „Lalce”, „Makbecie”, „Opowieściach gargantuicznych”, „Klubie kawalerów”, a także w spektaklach muzycznych „W Paryżu żyje się jak na prowincji” czy „Powróćmy jak za dawnych lat”.
Mariusz Osmelak w 1985 roku ukończył Wydział Aktorski PWST w Krakowie Filia we Wrocławiu. Do zespołu teatralnego w Czeskim Cieszynie dołączył w 2002 roku. Widzowie znają go z roli m.in. Ebenezera Scrooge’a w „Opowieści wigilijnej”, inspektora Porterhouse’a w „Mayday’u”, Ignacego Rzeckiego w „Lalce”, Ojca w „Lampce oliwnej”, czy w „Job Interwievs”. Łącznie zagrał w ponad 30 sztukach. Mariusz Osmelak zagrał również role drugoplanowe w czeskich filmach („Lidice”, „Poslední vlak” i „Krev zmizelého”).

Pierwszy festiwal dla dzieci

We wrześniu nad Olzą odbyła się 1. edycja Festiwalu Teatrów Lalkowych „Lalki dzieciom” w Czeskim Cieszynie. To pierwszy festiwal w całości przeznaczony dla dzieci. Organizatorem była Scena Lalek "Bajka”, a także Ośrodek Kultury "Strzelnica" w Czeskim Cieszynie.
Podczas pierwszej edycji zobaczyliśmy spektakle lalkowe z Czech, Słowacji i Polski. Do Czeskiego Cieszyna przyjechał jeden teatr z Polski – Lale Teatr z Wrocławia. Oprócz spektakli, organizatorzy przygotowali dla dzieci warsztaty „Zrób sobie swoją lalkę”. Na festiwalu pojawili się również twórcy związani z cieszyńskim lalkarstwem. Była to idealna okazja do świętowania jubileuszu 70-lecia „Bajki”.

100 lat chóru Lutnia ze Strumienia

Dokładnie 100 lat temu, tuż u progu rodzącej się niepodległości, z ogromnej pasji do muzyki i śpiewu chóralnego powstało Towarzystwo, które od tamtej pory działa nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. We wrześniu 1918 roku, miesiąc przed powołaniem Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, dwa miesiące przed oficjalnym odzyskaniem przez Polskę niepodległości grupa strumieńskich nauczycieli: Jan Orszulik, Maria Dudzikówna, Franciszek Pusch, ks. Franciszek Trombala i dr Stanisław Dybowski zakładają kilkunastoosobowy chór męski. Nikt nie przypuszcza, że oto rodzi się tradycja, która przez następne sto lat trwale wpisze się w życie miasta, rozsławiając go w kraju i poza jego granicami. Tradycja, która wrośnie w rodziny, przetrwa II wojnę światową i zawieruchy historii.

Cieszyn planem filmowym

W połowie października przyglądaliśmy się temu, jak zmienia się miasto Cieszyn przy pomocy niezwykłej scenografii nawiązującej do 1914 roku. Wszystko za sprawą kręcenia scen do produkcji „Legiony”. Cieszyn nie zagrał Cieszyna, co mogło niektórych rozczarować. W mieście kręcona była scena wejścia legionów do miasteczka. Legioniści, według scenariusza, musieli się zmierzyć z niechęcią mieszkańców. Nie zabrakło sceny batalistycznej, czyli ostrzeliwania z Moskalami w różnych częściach miasta. Cieszyn był planem również do sceny ścigania snajpera, a także namaszczenia jednego z bohaterów na legionistę.
Twórcy filmu przewidują, że całość zdjęć potrwa do marca 2019 roku. To oznacza, że po żmudnym procesie udźwiękowiania i dodawania efektów komputerowych, film prawdopodobnie pojawi się w kinach jesienią 2019 roku.
Film w reżyserii Dariusza Gajewskiego koncentruje się na szlaku bojowym Legionów z lat 1914-1916, od wymarszu z Oleandrów do bitwy pod Kościuchnówką. „Legiony to kino przygodowe w najlepszym wydaniu, zrealizowane przy użyciu najnowocześniejszych technik filmowych.

W Brennej powstał Beskidzki Dom Zielin

Od 19 października 2018 r. drewniana chałupa z Brennej będąca siedzibą Towarzystw Katolickich, miejscem koncertów, przedstawień teatralnych, siedzibą biblioteki, a po II wojnie światowej kina wiejskiego znów służy mieszkańcom Brennej, a także turystom. Dzisiaj, zabytkowy budynek przy ulicy Wyzwolenia 69 w Brennej jest miejscem, gdzie poprzez zioła prezentowane jest dziedzictwo Beskidu Śląskiego. Budynek zyskał miano Beskidzkiego Domu Zielin „Przytulia”, gdzie zobaczymy wystawy czasowe i stałe, weźmiemy udział w wydarzeniach kulturalnych, warsztatach i prelekcjach.

Najważniejsze wyróżnienia na Śląsku Cieszyńskim

Tradycyjnie 11 listopada 2018 r. w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Cieszynie zostały wręczone nagrody Srebrne Cieszynianki, a także Honorowa Złota Cieszynianka. Laur Srebrnej Cieszynianki jest przyznawany osobom, które zasłużyły się w następujących obszarach: społecznym, regionalnym, tradycji kulturalnych, wartości uniwersalnych, prac twórczych, pracy z dziećmi i młodzieżą, działalności samorządowej, promocji regionu. Na poziomie gminy wyróżnienie ma charakter lokalny i jest adresowane do osób posiadających miejsce zamieszkania na jej terenie. Statuetkę w tym roku otrzymali: ks. Krzysztof Pacyga z Brennej, Franciszek Stokłosa z Chybia, Jolanta Dygoś z Cieszyna, Elżbieta Chlebiej z Dębowca, Anna Czudek z Goleszowa, Sylwia Grzebień z Hażlacha, Jan Bojko z Istebnej, Leopold Kłoda z Jaworza, Franciszek Pomper ze Skoczowa, Maria Sladek ze Strumienia, Zbigniew Niemiec z Ustronia, Danuta Kozyra z Wisły, Halina i Robert Rybka z Zebrzydowic. Srebrną Cieszyniankę przyznaną przez Starostwo Powiatowe otrzymał Janusz Rokicki. Laureatką Honorowej Złotej Cieszynianki została Halina Szotek.

Nagrody w dziedzinie kultury im. Leopolda Szersznika

W bieżącym roku nagrodę im. Leopolda Szersznika otrzymali: w kategorii twórczości artystycznej - poetka Teresa Waszut, w kategorii upowszechniania kultury - kustosz izby oświęcimskiej w Goleszowie Paweł Stanieczek, a w kategorii ochrony dziedzictwa kulturowego - grupa koronczarek z Istebnej, która wykonała największą koronkę świata.
Laureatów uhonorował starosta Mieczysław Szczurek wraz z wicestarostą Janiną Żagan.