W pogoni za brunatnym jeleniem: Widmowe rocznice, kultowe obchody (felieton)

W naszych czasach ta ważna dla kapłanów i polityków (a także pedagogów) dziedzina jest coraz bardziej zawłaszczana przez zgiełkliwe media i pstrą popkulturę. Jak wszystko, co dotyczy przeszłości, jest to również domena widmowa. Biorąc pod uwagę święta i historyczne rocznice, człowiek chcąc nie chcąc bierze udział w jakimś widmowym kołowrocie, wiruje w jakimś kalejdoskopie złożonym z klisz pamięci, błysków świadomości i mroków podświadomości coraz bardziej nakręcanym przez media i popkulturę. Media i popkultura, ramię w ramię z wolnorynkowym marketingiem, zamieniają święta i historyczne rocznice w pulp fiction, która z roku na rok coraz bardziej tanieje. Starają się temu zapobiegać kapłani i politycy. Ci ostatni posługują się w tym celu polityką historyczną.

Przypadająca 1 września rocznica wybuchu II wojny światowej jest dla Polaków przede wszystkim rocznicą agresji hitlerowskich Niemiec na Polskę i chyba nigdzie indziej nie jest obchodzona tak jak w Polsce. Na przykład za Olzą, w Czechach, w mediach o tegorocznej rocznicy wybuchu II wojny światowej w ogóle się nie wspominało. W czeskiej telewizji mówiło się za to sporo o 30. rocznicy odkrycia wraku Titanica przez amerykańskiego oceanografa Roberta Ballarda. Czeskie media poświęciły jednak dużo czasu przypadającej 2 września 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej na Dalekim Wschodzie, zwłaszcza zaś udziałowi w pekińskich uroczystościach rocznicowych czeskiego prezydenta Zemana, który z tej okazji mógł podziwiać wielką defiladę chińskiej armii nie tylko z przywódcami Chin, ale także z prezydentem Rosji Putinem.

W Cieszynie obchody rocznic wybuchu II wojny światowej połączone są z upamiętnianiem walki obronnej 4. Pułku Strzelców Podhalańskich. W tym roku na fasadzie Domu Narodowego pojawił się baner ze zdjęciami dowódców 4. PSP. Plakat zapraszał na "Obchody 76. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej i Dnia Weterana”. Proszę zwrócić uwagę, że napisałem "II wojna światowa” z małej litery a organizatorzy obchodów z dużej. Cieszyńscy burmistrzowie i starostowie poświęcili tym obchodom tyle czasu, ile tego wymagają duże litery - prawdopodobnie dwa razy więcej niż Pan Prezydent RP lub Pani Premier, którzy nie podali sobie ręki na Westerplatte, ale za to potem solidarnie, choć osobno, ruszyli na inaugurację nowego roku szkolnego do pobliskich nadmorskich podstawówek, aby sprawdzić, jak się w nich czują sześciolatki i co tam sprzedają szkolne sklepiki.

Nie wiem, czy nasi wiodący urzędnicy miasta i powiatu zdążyli na inaugurację nowego roku szkolnego, ale wiem na pewno, że nie wzięli udziału w cieszyńskich obchodach 35. rocznicy Sierpnia ’80 i powstania "Solidarności”. A stało się tak z tego prostego powodu, że w Cieszynie żadnych obchodów rocznicy Sierpnia ’80 nie było. W Cieszynie celebruje się klęskę kampanii wrześniowej 1939 roku i heroiczny odwrót 4. Pułku Strzelców Podhalańskich na wschód, a nie pamięć o strajkach z sierpnia 1980 roku, które wytworzyły podwaliny obecnej wolnej Polski. Taka jest w tym mieście polityka historyczna. Ale też w Cieszynie w sierpniu 1980 roku żadnych strajków nie było, nie było wydarzeń, do których można by się teraz odwołać, nie ma grobów heroicznych ofiar, bo historia przejawiła się wówczas bezkrwawo, nie ma też tutejszych weteranów Sierpnia ’80, których można by uczcić. Podobno pod koniec sierpnia owego roku miejscowa Służba Bezpieczeństwa aresztowała trzy osoby, ale nawet nie wiadomo, kto to był. Zastrajkowali zaś wtedy jedynie pracownicy PKS, też pod sam koniec sierpnia i jakby nie z własnej woli, bo już nie kursowały autobusy z Bielska i z innych miast, chcąc nie chcąc nie mieli więc innego wyjścia.

W sierpniu 1980 roku dworzec PKS był więc jedynym zakładem pracy, jedynym publicznym miejscem w Cieszynie, które miało jakiś pozytywny, emocjonalny czy wręcz solidarny związek z ówczesnymi strajkami na Wybrzeżu. A poprzez swoją część przy ulicy Kolejowej, skąd odchodziły autobusy do kopalń Rybnickiego Okręgu Węglowego, także ze strajkami w Jastrzębiu. W związku z tym od biedy można byłoby na tym dworcu wmurować tablicę upamiętniającą - skromny bo skromny, ale jednak - wkład cieszyńskiego dworca PKS w Sierpień ’80. Nikomu w Cieszynie nie przyszło to jednak do głowy, nikt o tym potem nie pamiętał. Może gdyby taka tablica była na tym dworcu umieszczona, nikt by go jako miejsca pamięci parę lat temu nie zburzył. Ze zburzonego cieszyńskiego dworca PKS pamięta się natomiast kultowy salon gier. Była to placówka bardziej kultowa na Śląsku Cieszyńskim niż kultowe jakoby "Pulp Fiction”. Może należałoby się pokusić o jej rekonstrukcję historyczną.