Opuszczone i zapomniane, czyli o mogiłach sprzed 95 lat

Temat 1919 roku pojawił się u Jarosława Żurka w związku z wydarzeniami z 1938 roku. fot. BŚ

W piątek, 28 lutego, w Książnicy Cieszyńskiej odbyło się spotkanie z mecenasem Jarosławem Żurkiem, który prowadząc kwerendy w archiwach, studiując parafialne księgi zgonów i cmentarne ewidencje, odwiedzając kolejne cmentarze, systematycznie i skrupulatnie dokumentuje miejsca pochówków żołnierzy i cywilów, którzy zginęli w styczniu 1919 roku podczas wojny polsko-czechosłowackiej.

Zainteresowanie wokół 1919 roku pojawiło się u Jarosława Żurka w związku z wydarzeniami z 1938 roku. Niegdyś, w zbiorach dziadków, mecenas odnalazł zdjęcie, które przedstawiało wojsko polskie. Babcia przytoczyła jemu wtedy historię związaną z odzyskaniem Zaolzia. Po raz pierwszy też wspomniała w swojej opowieści o roku 1919. Rozbudzona ciekawość Jarosława Żurka doprowadziła go do późniejszych zainteresowań. Mecenas postanowił sporządzić listę osób, które w wyniku działań wojennych poniosły śmierć. - Człowiek umiera dwa razy: raz, kiedy zamierają jego funkcje życiowe i po raz drugi, kiedy się o nim zapomina. Odwiedzam te cmentarze, by przywrócić tym ludziom i miejscom pamięć. To my stajemy się ich rodziną, to my niesiemy pamięć o nich. To jest najprostsze wytłumaczenie tego, czym jest dla nas pamięć i historia. To jest możliwość spojrzenia w tył, żeby dowiedzieć się skąd przyszliśmy i wybrać drogę na przyszłość - komentował Żurek.

Wspólnie z rodziną, żoną i dziećmi, Jarosław Żurek odwiedza położone na terenie Śląska Cieszyńskiego cmentarze szukając na nich mogił poległych żołnierzy. Żurek dotarł także do mogił znajdujących się w Wadowicach i Krakowie. Konfrontując zebrany materiał z księgami wieczystymi tworzy niezwykle cenną dokumentację dotyczącą liczby ofiar wojny i okoliczności ich śmierci. - Ten konflikt spowodował bardzo poważny problem, jaki powstał w Europie. Otóż skonfliktował dwa narody w środku Europy przez co przez lata nie można było zbudować w centrum Europy siły politycznej i wojskowej, która oparłaby się faszyzmowi, który rodził się w latach trzydziestych. Nie można mówić o roku 38 nie mówiąc o roku 19, bo to tak, jakby mówić dobranoc nie powiedziawszy wcześniej dzień dobry - powiedział Jarosław Żurek.