Gra miejska „Śladem bohaterów #Cieszyn1918”

W nocy z 31 października na 1 listopada dzięki odwadze i determinacji niewielkiej grupy polskich patriotów w miejscowym garnizonie dokonano przewrotu wojskowego, opanowując kluczowe punkty miasta i oddając pełnie władzy cywilnej utworzonej przed kilkunastu dniami Radzie Narodowej Księstwa Cieszyńskiego. De facto równało się to z włączeniem stolicy Śląska Cieszyńskiego do odradzającego się państwa polskiego. Wydarzenia te poprzedziła seria nie mniej ważnych zdarzeń na czele z wielkim wiecem ludności polskiej, na którym w obliczu 40 tys. cieszyńskich Polaków Rada (RNKC) przedstawiła i przyjęła rezolucję proklamującą przynależność Śląska Cieszyńskiego do „wolnej, niepodległej, zjednoczonej Polski"; przysięgą miejscowych wójtów oraz zorganizowaniem ochotniczych straży obywatelskich, które następnie zmieniły się w milicje, wspierające budowanie nowej – polskiej władzy w regionie.

Wydarzenia sprzed wieku, a więc spisek Ślązaków cieszyńskich przeciw Austrii oraz jego przyczyny – radykalizowanie się poglądów elit i nastrojów szerokich mas miejscowego społeczeństwa było tematem gry miejskiej zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie oraz Macierz Ziemi Cieszyńskiej. Gra, chociaż skupiała się na ostatnich dniach października 1918 roku, wśród swoich założeń miała przypomnieć fakt, iż polskość nie zbudziła się na Śląsku w 1918 roku, ale budowana była małymi krokami, przez dziesiątki, często anonimowych dziś bohaterów, w warunkach, które były częstokroć o wiele trudniejsze niż w centralnej Polsce.

Właściwy dla ducha epoki klimat zapewniały grze takie elementy jak: mapy Cieszyna z 1909 roku, jakimi posługiwali się uczestnicy, którzy musieli odnaleźć m.in. takie ulice jak: Muntzgasse, Kronprinzessin Stephaniestraße, Bobreckergasse itd., wszystko po to by dotrzeć do kolejnych postaci historycznych, w które za sprawą strojów i rekwizytów z epoki, wcielali się wolontariusze, wiernie odtwarzający role postaci historycznych (m.in. na podstawie zapisków pamiętnikarskich itp.) zaangażowanych w przewrót wojskowy i polityczny.

Wśród postaci, które na swojej drodze spotkali uczestnicy gry byli: Bernard Adamecki (wówczas jeszcze student – w tej roli Wojciech Święs); drukarz i twórca samoobrony/bojówki polskiej Karol Kiebel-Kobarski (Jarosław Jot Drużycki); oficer Legionów, nauczyciel, a później sekretarz RNKC i zwierzchnik straży obywatelskich – Feliks Hajduk (Stefan Król); jeden z kierowników Kasy Oszczędności i Zaliczek oraz szef tajnej placówki Ligi Narodowej – Ignacy Domagalski (Bronisław Brudny); inicjatorka powstania Rady Narodowej, „wielka buntowniczka” – Zofia Kirkor-Kiedroniowa (Agata Majewska); twórca planu zamachu wojskowego w cieszyńskim garnizonie – Ludwik Skrzypek (Szymon Pilch); członkowie Rady Narodowej – frakcji katolickiej Maria Sojkowa (Marta Kawulok) oraz socjalistycznej (Tadeusz Reger); kluczowi członkowie wojskowego sprzysiężenia – por. Franciszek Barteczek (Stanisław Białecki); por. Jerzy Szczurek (Krzysztof Fober) oraz Gustaw Morcinek (Sebastian Kukuczka) i por. Klemens Matusiak (Wojciech Grajewski), oczekujący niecierpliwie na zebraniu oficerskim w Domu Narodowym informacji o możliwości rozpoczęciu przewrotu.

Do wzięcia udziału w zawodach zaproszono grupy młodzieży, tworzących reprezentacje poszczególnych cieszyńskich szkół średnich, z myślą by kształtować wśród młodego pokolenia Cieszyniaków pamięci o lokalnych bohaterach oraz postaw nowoczesnego patriotyzmu. Gra łączyła elementy edukacyjne i przygodowe. Jej uczestnicy wcielając się w członków tajnego sprzysiężenia młodzieży, kosztującej na co dzień smaku rywalizacji polsko-niemieckiej, w sporach i starciach ulicznych, jako ochotnicy zaangażowali się w konspirację i przygotowania do przewrotu wojskowego. W czasie gry czekały ich m.in. zadania sprawnościowe, ale również takie, które wymagały wiedzy ogólnej oraz regionalnej, dotyczących świata sprzed wieku.

Odwiedzając owych dwanaście postaci i współpracując z nimi, wykonując polecone zadania, a także wykazując się własną wiedzą i umiejętnościami praktycznymi, uczestnicy mogli zakosztować smaku wydarzeń z pocz. XX wieku i atmosferę epoki, poznając z bliska wydarzenia poprzedzające przewrót wojskowy w Cieszynie i wyzwolenie Śląska Cieszyńskiego spod rządów habsburskich.

Gra była bardzo wymagająca. Jej ukończenie wymagało niemal trzech godzin zaangażowania.
Zarówno starty grup, jak i finał gry odbywał się w Domu Narodowym, dawnym Domu Polskim, będącym oazą polskości w zasadniczo niemieckojęzycznym wówczas Cieszynie.

Tam, tuż po 16.30 podsumowano wyniki zmagań, wręczając zwycięzcom atrakcyjne nagrody w postaci, m.in. odzieży patriotycznej, cennych publikacji historycznych i pamiątkowych medali.

Udział wzięło dziewięć drużyn reprezentujących sześć cieszyńskich szkół średnich, łącznie przeszło czterdziestu uczestników. Wszyscy otrzymali upominki, a trzem najlepszym zespołom wręczono nagrody główne. Z najlepszym wynikiem ukończyły dwie drużyny:
- I reprezentacja LO im. Antoniego Osuchowskiego w Cieszynie, w składzie: Antoni Olszar, Sara Trzeciak, Joanna Gruba, Sara Gajewska, Aleksandra Czaja;
- Zespół „Piłsudski” z ZSEG im. Macierzy Szkolnej w Cieszynie (Wiktoria Skotnicka, Szymon Rogala, Klaudia Kwaśniak, Anna Kukuczka, Gabriela Miodek)
Na kolejnym miejscu uplasowała się drużyna „Surferek” ze Szkoły Organizacji i Zarządzania w Cieszynie, Justyna Janik, Kinga Banot, Julia Gucwa, Natalia Romejko, Klaudia Lubaszewska

Organizatorzy chcieli złożyć serdeczne podziękowania wszystkim uczestnikom, jak i wolontariuszom oraz partnerom i sponsorom gry miejskiej „Śladem bohaterów #Cieszyn1918”.
W realizację gry zaangażowało się szereg instytucji, m.in. Cieszyński Ośrodek Kultury "Dom Narodowy", 3 Bros Hostel, Książnica Cieszyńska, Muzeum Drukarstwa, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka Filia w Cieszynie, Zamek Cieszyn oraz placówki szkolne: II Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Cieszynie i Zespół Szkół im. Władysława Szybińskiego w Cieszynie, a także sponsorzy: Bank Spółdzielczy w Cieszynie, Starostwo Powiatowe w Cieszynie, Urząd Miasta Cieszyna, sklep ultrapatriot.pl. Ponadto organizatorzy otrzymali życzliwe wsparcie od Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Muzeum 4 Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie i wielu osób prywatnych, m.in.: Krzysztofa Fobera oraz Krzysztofa Neściora.

Gra zrealizowana została jako element cyklu akcji edukacyjnych Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Cieszynie, pt. „W poszukiwaniu korzeni. Ślązaków cieszyńskich drogi do Polski”, realizowanego dzięki dofinansowaniu ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.