Zapomniany szachista Franciszek Mocko

W 1907 roku w australijskim czasopiśmie "Chronicle" znalazł się opis partii, jaką rozegrali Franciszek Mocko i Georg Marco, austriacki mistrz szachowy. fot.trove.nla.gov.au

Franciszek Mocko pochodził z Rudzicy, urodził się w 1868 roku. Jego bratem był ksiądz Jan Mocko, w okresie międzywojennym burmistrz Skoczowa. Franciszek większość życia spędził w Trzyńcu, gdzie zarabiał na życie jako przedsiębiorca. Był narodowo uświadomionym Polakiem: należał do Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego i Związku Śląskich Katolików, prezesował również Czytelni Katolickiej w Trzyńcu. Można powiedzieć: działacz jakich wielu było w tym czasie na Śląsku Cieszyńskim. Sławę jednak zyskał dzięki swojemu hobby: szachom.

Nazwisko Mocki było dość znane w świecie szachistów, głównie za sprawą używanego przez niego otwarcia nazwanego "atakiem Mocki". Ciekawostką jest fakt, że nawet w australijskim czasopiśmie "Chronicle" (nr z 17 sierpnia 1907 r.), wydawanym w dalekiej Adelajdzie, znalazł się opis partii rozegranej przez Mockę. Przeciwnikiem Polaka był Georg Marco, austriacki mistrz szachowy (z pochodzenia Rumun), jeden z najlepszych zawodników swoich czasów. Pojedynek zakończył się zwycięstwem przedsiębiorcy z Trzyńca (Marco zrezygnował przy 14. posunięciu).

Mocko był nie tylko graczem, ale także publicystą. Pisał o szachach na łamach "Silesii", niemieckiej gazety wydawanej w Cieszynie, oraz w wiedeńskim "Reichspoście". Artykuły te podpisywał jako Franz Motzko, stąd w literaturze występuje zwykle pod tą wersją nazwiska (np. w "The Oxford Companion to Chess"). Nie wynikało to z tego, że nagle poczuł się Niemcem. W czasach austriackich mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego w dokumentach niemieckich występowali w wersji niemieckiej, a w polskich w wersji polskiej. Z tego powodu Franciszek Mocko, piszący do niemieckich gazet, stawał się Franzem Mocko.

Po zakończeniu I wojny światowej Franciszek Mocko przeniósł się z Trzyńca do Cieszyna. W 1925 roku wyprowadził się do Salzburga, gdzie dał się poznać jako najlepszy zawodnik miejscowego klubu szachowego Salzburger Schachgesellschaft. Jego członkowie rozgrywali swoje partie w istniejącej po dziś dzień "Cafe Mozart".

Franciszek Mocko zmarł w 1929 roku w Salzburgu.