Jedno pytanie do Józefa Budniaka

Pytanie: Śląsk Cieszyński ze względu na swoją historię zawsze słynął z dużej tolerancji, także religijnej. Czy region zachował coś z tego dziedzictwa? Czy dziś byłoby możliwe funkcjonowanie na Śląsku Cieszyńskim np. islamskiej mniejszości wyznaniowej w sposób niezagrożony?

Odpowiada ks. prof. dr hab. Józef Budniak (kapłan diecezji bielsko-żywieckiej, pracownik Katedry Prawa Kanonicznego i Ekumenizmu Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego)

Każde pokolenie, naród i kraj potrzebuje wartości dotyczących godności życia, szacunku, wolności oraz tolerancji. Istnieją pewne wartości ponadczasowe, które wywodzą się z przykazań danych Mojżeszowi, i które wywodzą się z tego, co jest sformułowane potem jako chrześcijańskie „Dziesięć przykazań”. Są to wartości dotyczące godności i życia człowieka, wolności człowieka, poszanowania człowieka, tolerancji wobec człowieka. To jest potrzebne w każdej generacji, każdemu narodowi, każdej religii, w każdym kraju świata w tym na Śląsku Cieszyńskim, czy ludzkość o tym wie, czy o tym nie wie.

W Cieszynie, w dniach od 21.08 do 28.08.1995 roku, odbył się XXVIII Międzynarodowy Kongres Ekumeniczny. Po raz pierwszy Kongres odbył się w Polsce, a zarazem po raz pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej. 340 przedstawicieli Kościołów i Wspólnot chrześcijańskich z Europy, Stanów Zjednoczonych i Afryki przybyło do Cieszyna, aby wspólnie przez „modlitwę i prace – ora et labora” kroczyć drogą ku pojednanej wspólnocie. Pomogły w tym wspólne modlitwy, nabożeństwa, warsztaty i wykłady wygłoszone przez naukowców reprezentujących tradycje: rzymskokatolickie, prawosławne i protestanckie.

Na zakończenie Kongresu, Prezydent Międzynarodowej Wspólnoty Ekumenicznej ks. Richard Hill z Anglii, powiedział: „Po raz pierwszy gościłem w Polsce, gościłem na Śląsku Cieszyńskim, gdzie zaskoczony zostałem tym, że jest to teren wielowyznaniowy. Zawsze byłem przekonany, że Polska jest krajem katolickim, a tu zupełnie coś innego. Jestem mile zaskoczony tak wspaniałą i bogatą, współpracą ekumeniczną pomiędzy Kościołami katolickim i ewangelickim. Europa może brać ze Śląska Cieszyńskiego przykład do realizowania testamentu Jezusa „aby byli jedno”. Po tygodniowym pobycie na Kongresie, na tej bogatej wyznaniowo ziemi cieszyńskiej, mogę z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że Śląsk Cieszyński jest jak «laboratorium ekumenizmu». Śląsk Cieszyński to laboratorium jedności Kościoła, laboratorium misji Boga i Jego chwały w świecie”.

Dobrze, że Opatrzność Boża sprawiła, że na Śląsku Cieszyńskim obecne są prawie wszystkie wyznania chrześcijańskiego. Dzięki temu od stuleci mieszkańcy naszego regionu uczą się wzajemnego szacunku, tolerancji i wzajemnej akceptacji.

Odpowiadając na pytanie, „czy dziś byłoby możliwe funkcjonowanie na Śląsku Cieszyńskim np. islamskiej mniejszości wyznaniowej w sposób niezagrożony”, musimy mieć najpierw ustalone przez państwo prawo, które będzie dotyczyć przyjmowania ludności z innych kultur i cywilizacji. Jest to szeroki problem. Między innymi takim ludziom należy zapewnić nie tylko wolność przekonań i poruszania się, ale także możliwość zaspokajania takich podstawowych potrzeb jak wyżywienie, zdrowie, praca, mieszkanie, oświata.

Uważam, że kiedy państwo nasze ustosunkuje się do sprawy uchodźców, wówczas i społeczeństwo winno się z tym zapoznać i dokonać wyboru. Ważne jest bowiem, aby postawić sobie najpierw pytanie, co to znaczy przyjąć i do jakich konkretnych działań nas to zobowiązuje, a więc w jaki sposób włączyć tych ludzi w nasze społeczeństwo. Zacytuję wypowiedź Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka, który powiedział, że „o przyjęciu człowieka nie może decydować to, jakiej jest rasy czy wyznania. Powinniśmy być otwarci dla każdego i na wszystkich”. Stąd pomoc powinna być organizowana wobec wszystkich uchodźców, bez względu na ich religię i wyznanie, którzy do nas przybędą. Winna to być pomoc zgodna ze wszystkimi wymogami polskiego prawa, a więc także z akceptacją kultury i tradycji tego miejsca, do którego uchodźcy przybędą.

W każdej sytuacji, niezależnie od tego, kto zamieszkuję naszą „Małą Ojczyznę” winniśmy prosić Pana Boga o Jego błogosławieństwo, by nie osłabła nasza wrażliwość na pomaganie ludziom, którzy oczekują na naszą pomoc, pomoc od nas chrześcijan.

Rubryka "Jedno pytanie do..."- Redakcja Gazety Codziennej co tydzień zadaje jedno pytanie któremuś z pracowników naukowo-dydaktycznych Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, a następnie publikuje jego odpowiedź. Pytamy o politykę, gospodarkę, kulturę, życie codzienne, zwyczaje mieszkańców czy historię Śląska Cieszyńskiego. Z pytaniami do kadry profesorskiej UŚ w Cieszynie zwracamy się także w sytuacjach ważnych aktualnych wydarzeń.