Fotograf z pola bitwy

W dzień "bitwy", przed samą akcją, odbywa się odprawa dowódców wszystkich grup. Jest szczegółowy scenariusz. fot. Zbigniew Mikesz

Wszyscy muszą trzymać się scenariusza. Oczywiście używa się tylko ślepej amunicji. fot. Zbigniew Mikesz

Nie "bawimy się" w żołnierzy. To tylko mit - od bawienia się są grupy zajmujące się airsoftem czy paintballem. fot. Zbigniew Mikesz

Skąd się u pana wzięło zamiłowanie do historii wojskowej? Czy to ma jakiś związek z pana zawodem?
- Nie, pracuję w branży energetycznej, w elektrowni w Dziećmorowicach (Zaolzie - przyp. red.). Nie studiowałem nigdy historii. Będąc w wieku szkolnym, przeglądałem biblioteczkę ojca. Ojciec czytał literaturę wojenną. Kiedy więc zaliczyłem wszystkie książki Szklarskiego o Tomku, przerzuciłem się na książki o wojnie. W bibliotece pożyczałem tomiki z serii "z Tygrysem". Było to ściśle powiązane z moim zamiłowaniem do modelarstwa. Gdy chciałem zbudować czołg czy samolot, musiałem przecież coś o nim wiedzieć.

A później zaczął pan pisać...
- Szukałem w internecie nowych informacji na interesujące mnie tematy i trafiłem na forum valka.cz. Ten portal to dziś największa czeska baza danych faktograficznych o historii wojskowej. Dodam, że jest oficjalnym partnerem wydawnictwa Naše vojsko, niedawno koledzy z redakcji nawiązali współpracę z Telewizją Czeską, pomagają przy tłumaczeniach filmów dokumentalnych. Stwierdziłem, że na valce.cz mało jest informacji o historii Wojska Polskiego i zacząłem uzupełniać te luki. Po jakimś czasie nawiązałem osobiste kontakty z Radkiem Havelką z Pragi, pomysłodawcą projektu. Zaproponował mi, bym wszedł do redakcji i stał się jednym z moderatorów. To oznacza, że codziennie muszę sprawdzić dziesiątki nowych postów, czy są zgodne z naszymi regułami. Przede wszystkim dbamy o przestrzeganie praw autorskich. Każdy, pisząc artykuł, musi podać źródła. Pochłania mi to sporo czasu i mało go już zostaje na pisanie własnych tekstów. Dodam, że to praca nie honorowana, po prostu hobby...

Portal valka.cz odwiedza bardzo dużo ludzi, ze statystyki wynika, że każdy artykuł czyta kilka, a nawet kilkanaście tysięcy osób. Z pana tekstów największym zainteresowaniem cieszyły się artykuły o Zbrodni Katyńskiej i o akcji Kutschera...
- Temat "Katyń" stał się szalenie popularny w Czechach po tragedii smoleńskiej. Ale artykuł pisałem już wcześniej, chyba z półtora roku temu. Na czeskich stronach internetowych nie było prawie żadnych informacji o Katyniu, spisałem więc chronologię wydarzeń. Natomiast akcja Kutschera była porównywalna z zamachem na Heidricha w czeskim protektoracie.

Pana teksty pojawiają się też na polskim portalu dobroni.pl. Jest pan również jego redaktorem?
- Mam tam swój blog. Jestem członkiem Grupy Rekonstrukcji Historycznej 4. Pułku Strzelców Podhalańskich, działającej przy Sekcji Miłośników Militariów w Cieszynie. Prowadzi ją Krzysztof Neścior - pomysłodawca, dusza i mózg całej grupy. W Cieszynie mamy Muzeum 4. Pułku. Na swym blogu staram się popularyzować działalność naszej Grupy.

Jak wyglądają przygotowania do rekonstrukcji bitwy? O co trzeba zadbać?
- Każdy, pytając o to, sugeruje, że "bawimy się" w żołnierzy. To tylko mit - od bawienia się są grupy zajmujące się airsoftem czy paintballem. Grupy rekonstrukcji tworzą zapaleńcy, którzy chcą ożywić historię i pokazać ją zwłaszcza młodzieży. Nasza grupa przedstawia Wojsko Polskie w 1939 roku, bierzemy więc udział w rekonstrukcjach bitw Kampanii Wrześniowej. Przygotowanie do rekonstrukcji to przede wszystkim dużo pracy organizacyjnej. Należy zapewnić zaplecze sanitarne, musi być straż ogniowa, karetki pogotowia.

Skąd macie mundury, broń?
- Mundur każdy załatwia sobie sam, na własny koszt. Są specjalne firmy, które szyją repliki historycznych mundurów. Pełne wyposażenie kosztuje na pewno ok. 10 tys. koron. Ja nie mam własnego munduru, ponieważ moim drugim hobby jest fotografia, robię więc dokumentację. To wciąga mnie bardziej niż bezpośredni udział w bitwach. Poszczególne grupy odtwarzają różne wojska z różnych okresów. Wzajemnie zapraszają się na akcje, głównie przez portal dobroni.pl. Broń, którą posiadają, to głównie okazy muzealne z prywatnych zbiorów. Niektóre grupy mają nawet czołgi. Koledzy z Bielska-Białej budują na współczesnych podwoziach repliki historycznych czołgów. Grupy rekonstrukcji na własny koszt udają się na miejsce bitwy, lecz czołg jadący przez pół Polski to już poważny wydatek. Dlatego trzeba, by takie imprezy wsparli sponsorzy lub samorządy miast. To samo dotyczy udziału pirotechników, bo bez efektów pirotechnicznych, bez ognia i wybuchów, rekonstrukcja nie byłaby atrakcyjna dla widzów. W dzień "bitwy", przed samą akcją, odbywa się odprawa dowódców wszystkich grup. Jest szczegółowy scenariusz. Bo jeżeli pirotechnicy włożą do ziemi ładunki wybuchowe, to - ze względu na własne bezpieczeństwo - wszyscy uczestnicy rekonstrukcji muszą znać dokładny jej przebieg - kto z której strony wchodzi, gdzie zostanie zniszczony czołg itp. Wszyscy muszą trzymać się scenariusza. Oczywiście używa się tylko ślepej amunicji, a eksplozje muszą być dokładnie obliczone.

Rozmawiała: DANUTA CHLUP