Kawiarnia, której nie ma

Ale nie historyczna prawda jest najważniejsza w micie i nie powinno się jej doszukiwać, bo przede wszystkim istotne jest w nim poczucie tożsamości mieszkańców i świadomość, że pewne legendarne wydarzenia są jednak symbolizowane przez artefakty, a tym samym dochodzi do przekroczenia niewidzialnej granicy czasu. W ten sposób coś, co powstało raptem w XIX stuleciu, staje się takie „od zawsze”, a przynajmniej od szóstego dnia stworzenia.

Jest zatem w Cieszynie studnia, przy której z uciechy skakali Trzej Bracia, są kwitnące magnolie, których (głowę katu pod topór składam jeślibym się mylił) sam Najjaśniejszy Pan piękniejszych jak w Cieszynie nie widział w żadnym kraju swej rozległej monarchii. Jest wreszcie zrekonstruowana, przesunięta półtora metra od brzegu Olzy Kavárna-Kawiarnia-Kaffeehaus Avion, opiewana przez Renatę Putzlacher i Jaromíra Nohavicę. I choć z przyczyn prozaicznych (albowiem istnieje już spółka o tej nazwie) została ona nazwana wspak – Noiva, to ma to dodatkowy walor symboliczny, gdyż ukazuję pragnienia cofnięcia się w czasie, przynajmniej do momentu kiedy „tramvaj jezdila přes řeku nahoru”

W środku wita wchodzącego wykaligrafowany na ścianie tekst „Těšínskéj” – nieformalnego hymnu obu części miasta. Bo nie jest to jednak zwykła kawiarnia, choć przypomina coraz bardziej modne kawiarnie w uniwersyteckich miastach, które są jednocześnie czytelniami a niekiedy i księgarniami. Można tam, delektując się porządnie zaparzoną kawą, czy lampką wytrawnego wina smakować frazy Faulknera, Jerofiejewa czy Tokarczuk. Z nowym Avionem jest całkowicie odwrotnie, bo to przede wszystkim czytelnia, która przy okazji pełni rolę kawiarni. Tym samym to kawa staje się dodatkiem do literatury; takie jest założenie.

Pomysł interesujący, jednakże jest pewien szkopuł, otóż biblioteka rządzi się swoimi specyficznymi prawami, szczególnie tyczących się godzin otwarcia: z gościny w Avionie można korzystać w dni powszednie do godz. 18.00, w soboty zaś – jedynie do południa. Tyle, że to, co jest dobre dla biblioteki niekoniecznie musi być dobre dla biblioteki-kawiarni, która w dodatku jest legendą. I trudno będzie to zrozumieć przyjezdnym z głębi Moraw, Czech, czy Polski, że w sobotni letni wieczór nie usiądą z książką i lampką wina na tarasie zrekonstruowanej kawiarni, o której usłyszeli po raz pierwszy za sprawą cieszyńskich poetów. I w ten sposób Avion może się całkiem niechcący, wbrew woli pomysłodawców, stać anty-symbolem Cieszyna, „kawiarnią, której nie ma” (w jakże odmiennym sensie tego wyrażenia), co stanowiłoby wielką szkodę dla mieszkańców miasta i jego włodarzy.

www.kurjer.salon24.pl