To jest cyrk a nie wybory

Zacznę ten felieton od przybliżenia dwóch terminów. Do 7 października trwa zgłaszanie terytorialnym komisjom wyborczym list kandydatów na radnych. Do 17 października trwa zgłaszanie gminnym komisjom wyborczym kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Warto zastanowić się nad kwestią, czy to nie jest za późno.

W jaki sposób bowiem w ciągu 30 dni zdążyć z wnikliwym zapoznaniem się z programami kilku kandydatów na stołek włodarza plus z sylwetkami i dokonaniami jego zastępców plus z sylwetkami i doświadczeniami średnio dwudziestu paru radnych? Jeśli w danym mieście startuje trzech kandydatów, to w bardzo krótkim czasie - bo w ciągu zaledwie jednego miesiąca - wyborca ma do przetrawienia wiedzę na temat ok. 100 osób. Jak on ma na to znaleźć czas, pracując na pełny etat i mając też różne obowiązki po pracy?

I to nie koniec wątpliwości, bo jak mają w tej sytuacji zdążyć media z przygotowaniem merytorycznego gruntu pod to, żeby wyborcy mieli określoną i przydatną wiedzę, idąc do urn wyborczych? Nie wspomnę już o fatalnej w tym aspekcie sytuacji redakcji, która obsługuje cały powiat, czyli w tym przypadku 12 gmin... Teraz ktoś może mi zarzucić: „No dobrze, ale przecież nikt wam - dziennikarzom nie bronił prowadzić tych wywiadów wcześniej”. Jednak pracując nad tym tematem od początku tego roku, przekonaliśmy się z kolegami redakcyjnymi, że spora część kandydatów nie chce oficjalnie ujawnić się przed ustawową datą 17 października. Powody są różne: bo a to boją się zemsty aktualnego włodarza w postaci nieudzielenia miejskiego grantu lub utraty stanowiska w miejskiej instytucji, a to nie mogą zebrać zespołu rady, a to nie mają czasu, a to się do ostatniej chwili wahają.

W większości przypadków na moją prośbę o udzielenie wywiadu kandydaci reagują histerycznymi wykrzyknieniami: „Błagam panią, niech pani jeszcze nie pisze, że kandyduję!” albo tajemniczym uśmieszkiem „Nie potwierdzam, nie zaprzeczam”, albo też chłodnym pragmatyzmem „Dla mnie najkorzystniej ujawnić się na samym końcu”. OK, a kto w tym wszystkim myśli o tym, co będzie najkorzystniejsze dla obywateli? Kandydat, który odmawia mi udzielenia wywiadu w ramach jego kampanii, usprawiedliwiając się brakiem czasu, pokazuje, że nie tyle nie ma czasu dla mnie czy redakcji pisma, w której pracuję, a nie ma czasu dla wyborców - to dowód niezaangażowania kandydata i braku szacunku do mieszkańców.

W efekcie pchamy wyborców do udziału w wyborach i pobicia rekordu frekwencyjnego, a nie zapewniamy im elementarnej podstawy do tego, by mogli zaangażować się w sprawę. Hipokryzja i cyrk, a nie wybory.

Aby sytuację poprawić, można dokonać korekty określonej ustawy, która reguluje zasady i tryb przeprowadzania wyborów, w tym kalendarz przedwyborczy. Nie znaczy to jednak, że inicjatywa dotycząca tej zmiany musi być wygłoszona z mównicy sejmowej, może ona równie dobrze pojawić się oddolnie. Nasuwa się więc pomysł, by listy kandydatów na na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast oraz listy kandydatów na radnych zamykać w terytorialnych komisjach wyborczych nie później niż dwa tygodnie po oficjalnym ogłoszeniu przez premiera wyborów samorządowych. Przecież jeśli ktoś poważnie myśli o kandydaturze i wie, że ma społeczne poparcie, to dwa tygodnie wystarczą na dokonanie zgłoszenia. Z kolei na podjęcie decyzji i przygotowanie sobie zaplecza osoba ta miała nawet cztery lata kadencji. W efekcie gdyby tak było, to po ogłoszeniu 21 sierpnia br. przez byłego premiera Tuska terminu wyborów, już na początku września poznalibyśmy wszystkich kandydatów, czyli na ponad dwa miesiące przed wyborami. Czy nie byłoby lepiej? Warto przemyśleć to na przyszłość.

Możemy też oczywiście nie robić niczego, tylko niech nas nie dziwi już frekwencja 30% lub niższa podczas wyborów samorządowych.