Tramwaj Cieszyński wrócił i obudził wspomnienia

Nim tramwaj pojawił się na elewacji budynku przy ul. Menniczej 44, mieszkańcy i turyści podziwiali dwujęzyczną wystawę. fot. www.cloveknahranici.eu

Wystawa wzbudzała spore zainteresowanie przywołując wspomnienia lub zadziwiając informacją, iż ponad 100 lat temu po Cieszynie i obecnym Czeskim Cieszynie kursował tramwaj. fot. www.cloveknahranici.eu

Projekt "Tramwaj Cieszyński wrócił!Těšínská tramvaj se vrátila!" dofinansowany został przez Unię Europejską ze środków Funduszu Mikroprojektów Euroregionu Śląsk Cieszyński w ramach Programu Interreg V-A Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2014-2020. fot. www.cloveknahranici.eu

Kilkuminutowy film będący połączeniem archiwalnych i często niepublikowanych materiałów, filmu z przejazdu i pamiątek po Tramwaju Cieszyńskim, w połączeniu z efektami wideomappingowymi dostosowanymi do rozmiaru budynku, zrobiły ogromne wrażenie na licznie zgromadzonej publiczności. fot. www.cloveknahranici.eu

Poszczególne elementy dwujęzycznej wystawy zrealizowanej w ramach projektu, zlokalizowane zostały w miejscach, gdzie dawniej zlokalizowane były przystanki tramwajowe oraz zajezdnia tramwajowa. W sumie w przestrzeni obu miast pojawiło się 12 plansz wystawowych. fot. www.cloveknahranici.eu

Gdy 12 lutego 1911 r. na ulice Cieszyna ruszył tramwaj nikt nie przypuszczał, że jego historia, choć jak się okazało krótka (bo tramwaj jeździł do 1921 r.), będzie rozbrzmiewać echem ponad sto lat. Cieszyński tramwaj stał się symbolem nie tylko trudnej historii podziałów ale również synonimem świetności i niezwykłego rozwoju miasta. Moment gdy wprawiono w ruch tramwajowe koła był początkiem zupełnie nowej ery. Cieszyn nabrał rozpędu i wpisał się na listę prestiżowych i bogatych miast. Tamten obraz miasta nadal żyje pozwalając mieszkańcom dumnie podnosić głowę a tramwaj choć jest odległą historią stał się ważnym elementem, a nawet dobrym duchem tego miasta. Każdego dnia na nowo w opowieściach ludzi wraca na swoją stałą wąskotorową trasę. Mknie od ulicy Bielskiej przez Rynek i ulicę Głęboką, następnie mostem na Olzie aż do stacji kolejowej. Na Rynku oraz przed mostem zwalnia bo przecież są tu nadal słynne mijanki. A po skończonym kursie oddala się do zajezdni na ul. Dojazdowej. I tylko duch motorniczego jakby bardziej zmęczony, bo choć szkolony w Wiedniu nie może przywyknąć do hałasu nowego miasta. Jeśli chcesz wyruszyć w tę sentymentalną podróż tramwajem, wsiadaj i wyjrzyj przez okno na historyczne ulice Cieszyna. Jak dobrze się wsłuchasz, usłyszysz stukot kół, odgłos kopyt i echa wciąż trwających rozmów. Wyobraź sobie Cieszyn bez samochodów i spalin, zanurzony w zieleni drzew. Podobnie jak dzisiaj świeci czerwcowe słońce opalając twarze przechodniów. W cieniu spacerują damy zakrywając się koronkowymi parasolkami i kapeluszami z dużym rondem. Wyobraź sobie biegające dzieci bez obawy, że któreś wpadnie pod rozpędzone auto, śmiejąc się przy zabawie starym, drewnianym kółkiem. Największą atrakcją jest dla nich jadący tramwaj za którym biegną, bo może uda się go przegonić i być szybszym. Urządzają sobie zawody w których udział bierze motorniczy. Zabawa trwa dopóki któryś z zawodników nie wpadnie na stojącą grupę kobiet. Na tym kończy się wyścig, a karą są wytarmoszone uszy. Wyobraź Cieszyn w którym gwar miasta splata różne języki pomimo to wszyscy doskonale się rozumieją. Wsłuchaj się w głosy targujących się kupców, narzekających praczek i poważnych rozmów dystyngowanych panów w eleganckich kapeluszach. Na rynku właśnie mijają się tramwaje, a przy stolikach smakiem herbaty rozkoszują się austriaccy oficerowie, obsługiwani z aktorską wręcz sztuką przez obera Restauracji pod Brunatnym Jeleniem. Wyobraź sobie Cieszyn sprzed stu laty i wyrusz z nami w podróż tramwajem po jego historycznych ulicach. [źródło: tekst rozpoczynający dwujęzyczną wystawę]

Po takim wstępie zaprezentowanym przez Jakuba Tomoszka, kierownika Sceny Bajka Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie, przyszedł czas na powrót Tramwaju Cieszyńskiego. Nim jednak tramwaj pojawił się na elewacji budynku przy ul. Menniczej 44, mieszkańcy i turyści podziwiali dwujęzyczną wystawę, której poszczególne elementy umieszczone zostały w miejscach, gdzie dawniej zlokalizowane były przystanki tramwajowe. Wystawa wzbudzała spore zainteresowanie przywołując wspomnienia lub zadziwiając informacją, iż ponad 100 lat temu po Cieszynie i obecnym Czeskim Cieszynie kursował tramwaj. - Rozstawiając wystawę, w naturalny sposób angażowani byliśmy w dyskusję o Tramwaju Cieszyńskim. Ludzie chętnie fotografowali nasze symboliczne przystanki, jak również zadawali pytania. Starsza pani, która zaczepiła nas na rynku w Cieszynie zapytała, czy moglibyśmy na stałe przywrócić przystanki tramwajowe w obu miastach, tak by nikt nigdy nie zapomniał o cieszyńskim tramwaju - opisuje Stefan Mańka, koordynator projektu "Tramwaj Cieszyński wrócił! Těšínská tramvaj se vrátila!", ze strony partnera wiodącego projektu, czyli stowarzyszenia Člověk na hranici.

Punktualnie o godz. 21:00 na elewacji budynku przy ul. Menniczej 44 w Cieszynie pojawił się Tramwaj Cieszyński. Nietypowa forma, w której zaprezentował się nieformalny symbol miasta wystąpił w formie wideomappingu przestrzennego. Kilkuminutowy film będący połączeniem archiwalnych i często niepublikowanych materiałów, filmu z przejazdu i pamiątek po Tramwaju Cieszyńskim, w połączeniu z efektami wideomappingowymi dostosowanymi do rozmiaru budynku, zrobiły ogromne wrażenie na licznie zgromadzonej publiczności. - Naszym celem było przywrócenie choć na chwilę Tramwaju Cieszyńskiego, który w symboliczny sposób połączyłby mieszkańców z obu stron rzeki Olzy. Nasz cel został osiągnięty! Wśród publiczności w równej mierze znajdowali się mieszkańcy Cieszyna, jak i Czeskiego Cieszyna, a ich liczna obecność dowiodła, iż Tramwaj Cieszyński to nasze dziedzictwo kulturalne wokół którego możemy pisać historię obu miast - komentuje Wojciech Krawczyk, prezes fundacji Lokalsi.

Co dalej z Tramwajem Cieszyńskim? Partnerzy projektu planują kolejne działania, dzięki którym podróż Tramwajem Cieszyńskim będzie trwać. - Już wkrótce zaprezentujemy materiał filmowy przygotowany podczas sobotniej projekcji. Wraz z planszami, które można było podziwiać na dwujęzycznej wystawie, film zostanie umieszczony na naszej stronie www.cloveknahranici.eu, gdzie stworzymy swego rodzaju wirtualną galerię poświęconą Tramwajowi Cieszyńskiemu. Sama wystawa przystankowa będzie także podróżować i odwiedzać nowe miejsca. W najbliższym czasie będzie ją można podziwiać w galerii Cieszyńskiego Ośrodka Kultury "Dom Narodowy", a później także w polskich i czeskich miastach - wyjaśnia Petra Slováček Rypienová, dyrektorka wykonawcza stowarzyszenia Člověk na hranici. - Sam materiał z wideomappingu będzie także udostępniony instytucjom miejskim i organizacjom pozarządowym, które będą zainteresowane wyświetleniem naszego materiału, wzbogacając tym samym program swoich działań - dodaje Petra Slováček Rypienová.

Podczas sobotniego wydarzenia uczestnicy otrzymali jeszcze jeden prezent. Był to breloczek przedstawiający Tramwaj Cieszyński. Został on przygotowany w oparciu o materiały archiwalne na temat wyglądu cieszyńskiego tramwaju.

Projekt "Tramwaj Cieszyński wrócił!Těšínská tramvaj se vrátila!" dofinansowany został przez Unię Europejską ze środków Funduszu Mikroprojektów Euroregionu Śląsk Cieszyński w ramach Programu Interreg V-A Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska 2014-2020. Numer rejestracyjny projektu: CZ.11.2.45/0.0/0.0/16_010/0001885