, piątek 29 marca 2024
Cieszyńskie ulice zmienne były (2)
Ulica Gabriela (obecnie Hajduka) na pocztówce z czasów austriackich. fot: fotopolska.eu



Dodaj do Facebook

Cieszyńskie ulice zmienne były (2)

MMT
W 1877 roku w Cieszynie było 28 ulic, w 1930 roku 96, a w 1970 roku - już 160. Niektóre przetrwały niezmienione, na innych razem ze zmianą ustroju lub przynależności państwowej musiano wymieniać tabliczki.

3 Maja

Kiedyś to miała nazwę – była to ulica cesarza Franciszka Józefa. Prawdę mówiąc, Najjaśniejszy Pan nie był władcą idealnym, a za jego rządów tysiące mieszkańców Śląska Cieszyńskiego zginęło w bezsensownych wojnach, daleko od ojczystej ziemi. Z drugiej strony dużo za jego czasów zmieniło się na lepsze (równouprawnienie wyznaniowe, definitywny koniec pańszczyzny, zmiany w kierunku demokratyzacji systemu politycznego). Przede wszystkim funkcjonuje jako symbol dawnych austriackich czasów, które - jak to czasy minione mają w zwyczaju – sprawiają wrażenie lepszych od obecnych.

7 grudnia 1920 roku zdecydowano się zmienić nazwę ulicy na 3 Maja. W czasie II wojny światowej Niemcy przechrzcili ją na ulicę Wehrmachtu (Wehrmachtstraße), za komuny zwała się 1 Maja. W 1990 roku zmieniono 1 Maja na 3 Maja. W sumie byłoby ciekawiej, gdyby przed ćwierćwieczem cieszyńscy włodarze mieli na tyle odwagi i fantazji, aby wrócić do nazwy z czasów nieboszczki Austrii.

Beskidzka, Długa, Działkowa, Jasna, Kresowa, Kwiatowa, Lipowa, Łowiecka, Pochyła, Południowa, Prosta, Ptasia, Równa, Sadowa, Skośna, Spadowa, Staffa, Staszica, Wietrzna, Złota, Żniwna

Wymienionej wyżej znalazły się w pakiecie 34 nowych ulic, które nazwano w listopadzie 1969 roku. Dużym plusem było to, że tym razem władze Cieszyna odpuściły sobie ideologiczny szał w nazewnictwie, dzięki czemu chyba wszystkie 34 ulice po dziś dzień przetrwały pod niezmienioną nazwą.

Cieńciały

W okresie międzywojennym patronem tej ulicy był król Jan III Sobieski. Cieszyńscy radni, że jedna ulica to za mało dla tak wielkiego króla - i w 1933 roku nazwali Rynek placem Sobieskiego. Nie wiadomo, czy sami się zorientowali, czy ktoś im zwrócił uwagę, że trochę niepraktycznie, aby Sobieski patronował i ulicy, i placowi.

W 1934 roku postanowiono, że patronem dotychczasowej ulicy Sobieskiego zostanie Jerzy Cieńciała, zasłużony polski działacz narodowy z czasów austriackich.

Głęboka

Głęboka to nazwa-bumerang. Jakby nie nazywano ulicy, to wracano do starej nazwy. A była to kiedyś ulica Arcyksiężniczki Stefanii, synowej cesarza Franciszka Józefa. W 1920 roku wrócono do Głębokiej, ale czternaście lat później uznano, że będzie się nazywać ulicą Legionów. W czasie II wojny światowej niemieccy okupanci - o dziwo - wrócili do tradycyjnej nazwy (w wersji Tiefe Gasse). Komuniści nie darowali Głębokiej i nazwali ją Armii Czerwonej. W 1990 roku wrócono do historycznej nazwy.

Hajduka

Dawniej była to ulica imieniem Filipa Gabriela (zm. 1885), zasłużonego cieszyńskiego nauczyciela, dyrektora gimnazjum katolickiego i członka władz miejskich. Kiedy w 1920 roku zmieniano nazwy ulic w Cieszynie, zdecydowano się jej nie zmieniać. Ciekawostką jest fakt, że projekt zmian referował Feliks Hajduk (1885-1924).

W 1939 roku, jeszcze za istnienia II RP, władze Cieszyna zmieniły patrona ulicy - Gabriela zastąpił właśnie Hajduk. Niemieccy okupanci przerobili ją na Bobertal-Straße, po zakończeniu II wojny światowej wrócono do Hajduka.

Orzeszkowej

Ta boczna ulica od ulicy Hellera została nazwana 6 czerwca 1939 roku imieniem Elizy Orzeszkowej. Była to prawdopodobnie ostatnia nowa ulica Cieszyna okresu międzywojennego.

Plac Wolności

W czasach austriackich był to plac Rudolfa, nazwany tak na cześć syna i następcy cesarza Franciszka Józefa.

Wyższa Brama

W XIX w. jednym z najsłynniejszych księży katolickich w Cieszynie był Jerzy Prutek, katecheta, członek władz miejskich, poseł na Sejm Krajowy w Opawie i jednocześnie fundator stypendiów dla biednych uczniów. Jego poglądy na Kościół (chciał utworzenia w Austrii kościoła narodowego, niezależnego od papieża) skończyły się ekskomuniką, nałożoną w 1874 r.

Prutek był hołubiony przez liberalne władze Cieszyna, które nadały mu honorowe obywatelstwo w 1864 r., dały ulicę (ofiarą zmian padła Wyższa Brama, odtąd ulica Prutka), a w 1875 r. wyprawiły mu pogrzeb na koszt miasta.

W 1920 roku wrócono do Wyższej Bramy, chociaż część radnych chciała, aby Prutek w ramach swoistej rekompensaty dostał inną ulicę w Cieszynie.

Komentarze: (3)    Zobacz opinię czytelników (0)    Dodaj opinie
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy pozostawionych przez internautów. Komentarz dodany przez zarejestrowanego użytkownika pojawi się na stronie natychmiast po dodaniu. Anonimowy komentarz zostanie opublikowany z opóźnieniem, po jego akceptacji przez redakcję. Komentarze niezgodne z regulaminem będą usuwane.

Dobry cykl artykułów.

Sidoniegasse- Świeżego- Boelcke Strasse- Kś. Świeżego / nb.po skończeniu kanalizacji i po położeniu nowego asfaltu Oswald Boelcke mógłby na niej wylądować swoim Albatrosem......

Proponuje odwiedzić tą stronę: http://stajniaaugiasza.ovh.org/index.php?s=ulice

Dodaj komentarz

Zawartość pola nie będzie udostępniana publicznie.
  • Adresy internetowe są automatycznie zamieniane w odnośniki, które można kliknąć.
  • Dozwolone znaczniki HTML: <em> <strong> <cite> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Znaki końca linii i akapitu dodawane są automatycznie.

Więcej informacji na temat formatowania

Image CAPTCHA
Wpisz znaki widoczne na obrazku.
reklama
reklama