Waga słowa i autoryzacja po cieszyńsku

Może najpierw o samym przepisie, z którym ludzie mediów spotykają się na co dzień. W uchwalonym w 1984 roku Prawie prasowym znajduje się zapis, że dziennikarz nie może odmówić autoryzacji dosłownie cytowanej wypowiedzi. Kto złamie ten przepis, podlega karze grzywny lub ograniczenia wolności. Regulacja z czasów PRL-u nadal obowiązuje. Warto dodać, że w lipcu 2011 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu orzekł, że nie można karać dziennikarza za publikację nieautoryzowanego wywiadu, a przepisy polskiego prawa prasowego odbiegają od standardów obowiązujących w demokratycznym społeczeństwie.

Nasi rozmówcy często życzą sobie autoryzacji wywiadów. Można to nawet zrozumieć, gdyż nieraz trudno opublikować dosłowną transkrypcję godzinnej rozmowy, a skróty mogą w pewien sposób zniekształcić sens wypowiedzi. Nie zawsze jednak autoryzacja wygląda tak, jak powinna. Zdarza się podczas lektury wywiadu po poprawkach, że zostaliśmy zaskoczeni celną ripostą, która nie została wypowiedziana. Zdarza się, że odpowiedź na pytanie całkowicie różni się od oryginalnego zapisu. A autoryzacja to nie wypowiadanie się na nowo: ma swoje granice. Inną sprawą jest czas autoryzacji - czyli mówiąc krótko, ile potrzeba na przeczytanie i sprawdzenie kilku stron ze swoimi wypowiedziami.

Niektórym rozmówcom zajmuje to zaledwie kilka godzin. Miłym zaskoczeniem było tempo autoryzacji ze strony wszystkich kandydatów do Sejmu i Senatu, z którymi rozmawialiśmy przed zeszłorocznymi wyborami parlamentarnymi, tym bardziej, że część z nich była politycznymi debiutantami.

W kilka godzin wywiad autoryzowała Dorota Havlíková, rzeczniczka Urzędu Miejskiego w Czeskim Cieszynie. Pani rzecznik słynie z wielkiego profesjonalizmu i zaangażowania w pracę. Nierzadko informuje także o wydarzeniach po polskiej stronie Olzy, gdy ze strony cieszyńskiego ratusza te informacje nie przedostają się ani do wiadomości mieszkańców, ani do wiadomości mediów. I tak we wrześniu 2011 roku dowiedzieliśmy się o szczegółach oficjalnej wizyty premiera Donalda Tuska w Cieszynie.

Za to 11 dni zajęła autoryzacja wywiadu Edycie Subocz, rzeczniczce prasowej Urzędu Miejskiego w Cieszynie; swoją drogą w międzyczasie przestała być jedyną rzeczniczką prasową UM w powiecie cieszyńskim.

Niechlubnym rekordzistą naszej redakcji jest człowiek, który z mediami ma do czynienia nie od dziś - Czesław Gluza, polityk Platformy Obywatelskiej, poseł do Sejmu, były starosta cieszyński. Autoryzował wywiad po miesiącu.

Inną sprawą jest wycofywanie się z wypowiedzianych słów. Coraz częściej spotykamy się z sytuacją, że osoby pełniące funkcje publiczną mylą wywiad z komentarzem, bądź co gorsza z wystąpieniem publicznym, które autoryzacji w ogóle nie podlega. Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia podczas styczniowej sesji rady powiatu, a w zasadzie po jej zakończeniu. Anna Bednarska-Czerwińska, dyrektor Szpitala Śląskiego w Cieszynie, 12 dni po publikacji tekstu w specjalnym oświadczeniu wycofała się ze słów, które wypowiedziała komentując wydarzenia na sesji.

Problemy z autoryzacją nie są domeną redakcji Gazety Codziennej. To chleb powszedni polskich dziennikarzy. Jednak problem tkwi gdzie indziej. Jeżeli pewne osoby mają problem z braniem odpowiedzialności za swoje słowa, jeżeli pewne osoby przeciągają autoryzację wywiadu nie tyle utrudniają pracę przedstawicielom mediów, co nie szanują odbiorców ich wiadomości - społeczeństwa.