Zaolzie to nie tylko działacze

Roman Krop cieszy się, że reportaż i wystawa pokazały zaolziańską tożsamość z innej perspektywy, niż niektórzy by sobie tego życzyli. fot. Wojciech Trzcionka

Portrety Moniki Bereżeckiej i Moniki Redzisz, znanych jako duet Zorka Project, przedstawiają ludzi różnych pokoleń i narodowości mieszkających na Zaolziu. Autorki spotkały się z kilkunastoma osobami, które opowiedziały im swoje historie, związane z poczuciem tożsamości. Okazało się, że niemal każdy ma odmienną wizję swojej przynależności narodowej. Ze spotkań z Zaolziakami powstały reportaż, który ukazał się w m.in. „Gazecie Wyborczej" oraz wystawa, która najpierw pokazywana była w Warszawie, a teraz można ją oglądać w cieszyńskim Zamku. — Przez pryzmat osób, które reprezentują różne punkty widzenia chcieliśmy wywołać dyskusję, jak Zaolzie wyglądało i jak wygląda dzisiaj. Nie wszystkim się to spodobało — przyznaje historyk Grzegorz Gąsior, który współtworzył projekt.

Na Zaolziu nie spodobał się głównie dobór sportretowanych osób. Dlaczego? Bo na zdjęciach nie ma działaczy, a są zwykli mieszkańcy, którzy w dodatku nie zawsze wypowiadają się przychylnie o Zaolziu.

Marian Siedlaczek (były redaktor naczelny „Głosu Ludu") tłumaczył w reportażu: „Najgorsi są Polacy stąd i Czesi stąd. Nie umieją nawet dobrze pisać po czesku, a krytykują wszystko, co polskie. Drogi kiepskie? Polska to zacofany kraj. Wałęsa? Robol. Kwaśniewski? Pijak i komuch. Kaczyński? Mały i głupi. Nie ma żadnej przychylności wobec Polaków". Roman Krop (pochodzi z Zaolzia, w Cieszynie ma herbaciarnię Laja) przekonywał:„Moim zdaniem nasza mniejszość jest takim dinozaurem, który musi, siłą rzeczy, kiedyś zdechnąć.".

— Ten reportaż pokazał obrazek, mozaikę z jakiej składa się Zaolzie. I to wyszło znakomicie. Na tej wystawie jest prawdziwe Zaolzie — ocenia dziś Marian Siedlaczek. Z kolei Roman Krop żałuje pewnych słów, ale cieszy się, że reportaż i wystawa pokazały zaolziańską tożsamość z innej perspektywy, niż niektórzy by sobie tego życzyli. — Może wreszcie przestaniemy żyć historią, a zaczniemy żyć przyszłością — tłumaczy Krop.

— Początkowo byłyśmy przekonane, iż podziały na Zaolziu są twarde – tu Czesi, tu Polacy. Ale okazało się, że tak wcale nie jest, że nie wszystkie osoby określają swoją przynależność narodową „na sto procent”. Że Zaolzie jest po prostu wielokulturowe. Dalsza sprawa to fakt, że trochę obawiałyśmy się, czy jako osoby spoza Zaolzia nie popełnimy przy opracowaniu wypowiedzi jakichś błędów, czy nie wyciągniemy błędnych wniosków, czy kogoś nie urazimy. Ale w sumie jesteśmy z tego projektu zadowolone — mówi „Głosowi Ludu” Monika Redzisz.

Wystawa została zorganizowana w ramach projektu „Zaolzie w XX wieku". Tworzy go Ośrodek Karta, którego najważniejszym celem jest dialog polsko-czeski. Jak mówi Halina Sienkiewicz z Karty, projekt ma być kontynuowany i najprawdopodobniej powstanie kolejna seria zdjęć o Zaolziakach.

Wystawa potrwa do 28 lutego. Patronem medialnym jest Gazetacodzienna.pl.