Logo PZKO. Zmieniać czy nie?

Tomasz Budzyń. fot. ARC

Alicja i Sebastian Woźniakowie. fot. ARC

Pierwsze logo PZKO. fot. ARC

Aktualne logo PZKO. fot. ARC

PISALIŚMY: Czas zastąpić symbole komunizmu?

TOMASZ BUDZYŃ, grafik i projektant z Krakowa
— Pojęcie logo używane jest zarówno w stosunku do znaków marek, które bądź stanowią nazwę firmy, bądź skrót tej nazwy, czy inicjały. Określenie to stosowane jest również do symboli stanowiących podstawę identyfikacji. Pierwotny znak Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Republice Czeskiej to inicjał nazwy instytucji (PZKO). Litery tworzą ciekawy i zwarty układ, który pozwala dobrze wykorzystywać logo w szeregu sytuacji projektowych. Logo jest jednobarwne - więc pozwala na prosta aplikację wieloma technikami np. grawerowanie. Układ typograficzny jest niestety nieczytelny. Na pierwszy rzut oka skrót rozszyfrować można błędnie jako ZPKO. Autor znaku nie zaproponował wersji zawierającej inicjał i pełną nazwę. Typografia wykorzystana w znaku jest archaiczna i znacząco odstaje od stylistyki obecnie wykorzystywanych krojów pisma. Znak graficzny instytucji takiej jak Polski Związek Kulturalno-Oświatowy w RC powinien z jednej strony przekazywać, nawet w abstrakcyjny sposób, choć drobną sugestię o celu związku, z drugiej - zachowywanie etnicznej tożsamości przez mniejszość polską w RC. Jednak tradycja (m.in. tak rozumiem etniczność) nie musi kłócić się z nowoczesnością. Znak obecnie wykorzystywany przez PZKO od razu przywodzi na myśl okres socjalizmu. Trzy z czterech symboli w nim wykorzystanych są jednoznacznie identyfikowane z ruchem robotniczo-chłopskim. Już sam ten fakt dyskredytuje znak, nie przystoi on do obecnej sytuacji politycznej, natomiast symbol księgi mający zapewne prezentować wartości intelektualne jest potraktowany zbyt dosłownie. Konkludując muszę stwierdzić, że związek nie powinien używać obecnego znaku. Znak pierwotny, ze względu na niedostateczną czytelność nie będzie dobrze spełniał podstawowej, informacyjnej i identyfikacyjnej funkcji logo, traktowany może być jako „ozdobny bazgroł". Proponuję by związek rozważył zlecenie opracowania nowego, współczesnego, odpowiadającego celom PZKO znaku i podstawowych zasad jego użytkowania profesjonalnemu projektantowi.

TOMASZ BIERKOWSKI, grafik, ASP Katowice
— Pomysł z powrotem do pierwotnego znaku PZKO byłby bardzo dobry! Można by się zastanowić nad delikatną rewitalizacją loga. Prosta, bezpretensjonalna i uniwersalna forma, w połączeniu ze współczesnym liternictwem mogłaby świetnie harmonizować; dodatkowo, efekt ten mógłby informować o nawiązaniu do tradycji tej organizacji, z czasów przedkomunistycznych. Aktualnie wykorzystywane logo jest złe pod każdym względem. Zwiera masę błędów, głównie w warstwie semantycznej. Po pierwsze: heraldyczne cechy, przeładowanie symbolami jest typowe dla herbów niektórych państw demoludów (ZSRR, Rumuńska Republika Ludowa, Bułgarska Republika Ludowa). Po drugie: stylistyka nawiązuje do znaków organizacji z poprzedniego ustroju (ZMP, ZMS, TPPR, nawet ZNP). Po trzecie: symbole kłosa i koła zębatego odwołują się do mas robotniczo-chłopskich. W połączeniu z otwartą księgą (edukacja) i czerwonym sztandarem, logo nie pozostawia wątpliwości, o jaki rodzaj „oświaty" (czyt. indoktrynacji) chodzi. Po czwarte: język graficzny jest bardzo archaiczny, znany z okresu komunizmu. Reasumując: znak bardzo zły, nieodnoszący się – zapewne – do faktycznych celów i zadań zawiązku, tworzący fałszywy i źle kojarzący się przekaz. Sadzę, że logotyp nie będzie budził pozytywnych asocjacji skojarzeniowych ani dla młodych Polaków mieszkających w Republice Czeskiej, ani dla samych Czechów.

ALICJA I SEBASTIAN WOŹNIAKOWIE, graficy z Cieszyna
— Aktualne logo PZKO wygląda bardzo archaicznie, posunęlibyśmy się dalej i stwierdzili, że nam młodym „pachnie" ono socjalizmem, a w zasadzie jednostką kulturową przy ówczesnym zakładzie pracy. Znak ma kształt bardziej emblematu niż syntetycznego symbolu, który w dzisiejszych czasach uważany jest za logo.  Czerwona flaga i duże koło zębate w tle ewentualnie nawiązują do poprzedniego ustroju politycznego, czy świadomie - o to należałoby zapytać osobę, która ten znak zaprojektowała. Rozumiemy, że logo PZKO to tradycja, ale ona nie zawsze potrafi dostosować się do aktualnych standardów i chyba tu tkwi problem. Jako osoby związane z projektowaniem graficznym sugerowalibyśmy odświeżenie znaku, na przykład poprzez jego syntezę. Absolutnie nie namawiamy do zaprojektowania go zupełnie od podstaw. Dobrze by było, gdyby znak nawiązywał do tego, który jest teraz, bo sama forma jest poprawna, natomiast treść, którą niesie - niekoniecznie. Zmiana znaku, która czerpałaby z formy aktualnego logo, mogłaby skutecznie odświeżyć wizerunek całego związku. Odświeżone logo zapewniłoby większą wiarygodność i bardziej profesjonalny wizerunek organizacji, a także zachęciłoby młodych do współpracy, a przecież o to chodzi; logo ma zachęcać a nie straszyć. Istnieje jeszcze jedno rozwiązanie - logo, które występuje aktualnie ma „dziadka", naszym zdaniem „dziadka" dużo przystojniejszego, spełniającego wszelkie założenia teoretyczne w zakresie projektowania graficznego. Występuje tutaj pewien paradoks, mianowicie stare logo jest bardziej znakiem aniżeli aktualnie wykorzystywane przez PZKO. Poprzedni znak potrzebuje lekkiego odświeżenia i spójnej identyfikacji wizualnej, nie przeprojektowania tak, jak ma to miejsce w przypadku aktualnego znaku. Przystosowanie aktualnego znaku do dzisiejszych wymogów technicznych i estetycznych to przysłowiowy „pikuś". Czerpanie z historii nie jest złe, to żaden wstyd. Wiele światowych marek zmieniało swój znak, po czym po wielu latach wracało do źródeł. „Dziadek" ma aspiracje ku temu, żeby stać się pięknym, nowocześnie wyglądającym znakiem, którego nie należy się wstydzić. Ewidentnie lepszym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie starego znaku, jeśli jednak ta opcja byłaby niemożliwa do zrealizowania, to - tak jak wcześniej pisaliśmy - polecamy przeprojektowanie aktualnego znaku. Jeśli te dwa znaki spotkałyby się na ringu wizualnym, to ten aktualny poległby jak pewien polski bokser w pierwszej rundzie.

Zebrał: WOJCIECH TRZCIONKA