TYLKO U NAS. Katolicki ksiądz z Dębowca ma dziecko!

W Czechach nikt się nie gorszy restauracją na farze i tym, że ich proboszcz nalewa sobie za barem piwo. fot. ER

W wolnym czasie Zbigniew Czendlik namiętnie gra w golfa i kręgle. Jeździ też na nartach. fot. ER

Polski obywatel Republiki Czeskiej — szarfę tej treści ksiądz dostał po otrzymaniu czeskiego obywatelstwa. fot. ER

Proboszcz często odwiedza swoich parafian. fot. ER

— Tak, jestem ojcem — uśmiecha się proboszcz. Jego córką jest dziewczynka, która mieszka w Indiach i ma na imię Leena. — Wybrałem ją poprzez internet a potem adoptowałem na odległość — mówi ksiądz pochodzący z Dębowca. W ten sposób Zibi, jak nazywają go parafianie, postanowił spopularyzować ten sposób pomocy sierotom z biednych zakątków globu.

Adopcja na odległość to przyjęcie do swojego życia biednego dziecka z kraju misyjnego poprzez zapewnienie mu możliwości edukacji. W Europie dzieci do adopcji na odległość przedstawiają misjonarze salezjanie. Na podstawie rozeznania w swoich placówkach wybierają najbardziej potrzebujące sieroty, półsieroty, dzieci i młodzież, którym rodzice nie są w stanie zapewnić edukacji, a czasem nawet zaspokoić ich podstawowych potrzeb. Opieką są obejmowane dzieci i młodzież od 6 do 25 lat głównie z Afryki i Ameryki Łacińskiej. Dziecko w adopcję może przyjąć rodzina, pełnoletnia osoba, firma, zakład pracy, uczelnia, szkoła, klasa, klub, stowarzyszenie lub inna grupa pełnoletnich osób. Księdza Czendlika opieka nad dziewczynką kosztuje rocznie 7 tys. koron. — Najmniejsza stawka to 5 tys., ale ja postanowiłem płacić więcej. Dla mnie to niewiele, ale dla niej bardzo dużo — dodaje proboszcz. Adopcja na odległość to nie jedyny niezwykły pomysł, jakim Zbigniew Czendlik podbił serca Czechów.

***

Urodził się w 1964 roku w Brennej, a wychowywał w Dębowcu na Śląsku Cieszyńskim. Po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Cieszynie wyjechał na studia do Seminarium Duchownego w Katowicach. Po jego ukończeniu przez trzy lata był wikarym w parafii św. Floriana w Chorzowie. Pewnego dnia na probostwie zjawił się arcybiskup Damian Zimoń i zaproponował: — Mieszkałeś przy granicy, pewnie znasz czeski, może pojechałbyś do pracy w Czechach? Tam potrzebują naszych księży.
Czendlik znał po czesku tylko dwa słowa „Pozor, vlak!" (Uwaga, pociąg!), ale nie bał się nowych wyzwań, więc przystał na propozycję arcybiskupa. Najpierw wyjechał do Nachodu tuż przy granicy z Polską, a po roku przeniósł się do Lanškrounu. Pod opiekę dostał rozległą parafię: trzy kościoły w mieście, kolejne trzy w pobliskich wsiach i jeszcze trzy kaplice. Łącznie to jednak zaledwie 300 wiernych. — To i tak więcej niż czeska średnia — śmieje się ksiądz Zibi.
Żeby przyciągać do kościoła nowe dusze musiał działać niekonwencjonalnie. — W Czechach trzeba mieć zupełne inne podejście do pracy. To kraj ateistów, tu księża nie mają żadnego autorytetu, więc trzeba go z mozołem budować. Trzeba dopiero zapracować na swoją pozycję — tłumaczy Zbigniew Czendlik. W parafii jest jedynym księdzem. Do pomocy ma tylko diakona i asystentkę. Z wiernymi jest na ty. Kazań nie pisze, ma je w głowie. Nie nosi koloratki, ani sutanny, bo od dziecka nie przepada za czarnym kolorem. Służbowy strój — albę, zakłada tylko do mszy. — Strój duchownego był w Czechach strasznie ośmieszony. Jak tutaj nosisz sutannę, to ludzie patrzą na ciebie trochę jak na jakiegoś dziwnego faceta, który chce się izolować, wywyższać. To jest tak, jak z policją. Gdy widzisz umundurowanego funkcjonariusza od razu stajesz jak wryty. Podobnie jest z sutanną. Ludzie jak ją widzą, to tylko zastanawiają się, jak cię omijać. Więc lepiej ubierać się jak wszyscy. Ja staram się być dla ludzi bardziej kumplem niż księdzem. Nie robię z nich katolików, nie przekonuję do wiary, bo to najlepszy sposób, żeby ich na zawsze stracić — przekonuje proboszcz. To dlaczego w ogóle zostałeś księdzem? — Mógłbym opisywać pewne momenty w moim życiu, ale to raczej przyszło samo. Nie mam gotowej jednoznacznej odpowiedzi. Ciągle jej szukam. Wiara to jedno, ale żeby być księdzem trzeba też być trochę pozytywnym błaznem, który ma swoje sny, a potem je realizuje. To, że Pan Bóg uczynił mnie proboszczem jest dowodem na to, że ma duże poczucie humoru.

***

Od roku ma dwa obywatelstwa – przyjęcie czeskiego mu zaproponowano. — Gdy byłem zaproszony na olimpiadę do Turynu i biegła Justyna Kowalczyk zgiąłem czeską flagę w biało-czerwoną i wołałem: Polska! A gdy biegła Tatka Nojmanova rozwinąłem flagę i z całego gardła krzyczałem: Czechy! Czuję się i Czechem i Polakiem — przekonuje Czendlik.
Namiętnie gra w golfa — w ten sposób poznaje bogatych sponsorów i pozyskuje pieniądze na swoje projekty: remont kościoła, budowę domów dla rodzin zastępczych, opiekę nad chorymi i niepełnosprawnymi. W 1992 roku dał ślub Lucie Bila, najpopularniejszej czeskiej wokalistce. Niestety, po czasie się rozwiodła. — Nie miałem szczęśliwej ręki — śmieje się. W Wigilię organizuje pasterkę rockową, latem koncerty na dziedzińcu. W Czechach stał się wielkim autorytetem i najbardziej znanym Polakiem. W grudniu ubiegłego roku wybrany został przez gazetę „Denik" do pierwszej dziesiątki najbardziej wpływowych Czechów.

***

Rozległa parafia ks. Czendlika nigdy nie utrzymałaby się tylko z pieniędzy, które trafiają na tacę. Dlatego proboszcz działa jak biznesmen, a parafię traktuje jak przedsiębiorstwo. To właśnie dlatego na tyłach probostwa założył gospodę. — Te zabudowania gospodarcze to była ruina. Myślałem: „Wyremontuję i co tam zrobię, z czego będę utrzymywał kolejne pomieszczenia? Mam tylko 300 wiernych, nie utrzymam tego z tacy?” Trzeba było szukać innego sposobu, żeby odremontowane zabudowania mogły działać i zarabiać na siebie — wspomina. — Wyremontowałem więc lokal i wynająłem go.
Lokal wygląda elegancko. Jest przestronny i dobrze oświetlony, bo okna zajmują całą jedną ścianę. Ponadto bar, kilkanaście drewnianych stolików, w rogu grzeje koza. Można tu dobrze zjeść i wypić. W Polsce byłoby nie do pomyślenia, żeby na farze lano piwo i wódkę, ale w Czechach stosunek do alkoholu jest inny. — Czesi nigdy nie mieli poważnych problemów z alkoholizmem. Gdyby w Polsce było podobnie, też pewnie nie byłoby problemu ze sprzedażą piwa blisko kościoła. Tutaj nikt się nie gorszy restauracją na farze. Zresztą w Nowym Testamencie mamy zapisane, że msza miała początki w gościńcu. A uczniowie poznali Jezusa gdzie? W gospodzie! — mówi 43-letni ksiądz. Restauracja ma też znaczenie ewangelizacyjne. — Ludzie mają obawy przyjść na probostwo. Wstydzą się chwycić za klamkę. A jak już do mnie zawitają, to są zestresowani. Zaś jak ja idę do nich, to czuję się jak gość, trochę nieswojo. A knajpa to środowisko naturalne. Stąd nikt nikogo nie może wyrzucić, a jak coś mi się nie podoba, to zawsze mogę wstać i odejść.

Ksiądz nie ma kucharki, więc stołuje się w gospodzie. I nikt się nie gorszy widząc go sączącego piwo do obiadu. Polski biskup też był i oglądał. Zrozumiał, że tu jest inaczej. Więc może dałoby się przenieść takie nowoczesne duchowieństwo do Polski? — To nie jest nowoczesne duchowieństwo, to normalne duchowieństwo. Ale w Polsce, przyznaję, chyba byłbym uważany za dziwaka — wzrusza ramionami Czendlik.

***

Spotykając się z parafianami w Lanškrounie słucham tylko pochwał pod adresem ich Zibiego. Ale polski ksiądz nie jest chodzącym ideałem. Ma też wady. — Strasznie lubię pospać, a czwartki mam mszę o 7.00! Odprawiam ją i za godzinę nie wiem, czy ona już była czy dopiero będzie. Raz w niedzielę zaspałem na mszę o 10.00. Dzwoni kościelny i mówi, że wierni czekają. Aż się spociłem. Nieogolony, z rozwichrzoną fryzurą pobiegłem do kościoła, a tam boczne wejście zamknięte. Nie mogłem się wślizgnąć, musiałem głównymi drzwiami wchodzić. Idę przerażony środkiem kościoła licząc się z każdą reakcją ludzi, a oni mi brawo biją. Zdębiałem. Takie właśnie są Czechy!