, sobota 28 września 2024

tą ogólną nazwą obejmuje się dość różnorodne pod względem petrograficznym skały magmowe głębinowe, o odczynie zasadowym, występujące jedynie na terenie Śląska Cieszyńskiego.

Są to skały o strukturze drobnokrystalicznej, czasami grubokrystalicznej lub porfirowej i zróżnicowanym zabarwieniu, zaliczane do gabroidów. Wg współczesnej klasyfikacji skał odpowiadają teralitom analcymowym lub esseksytom analcymowym.

Cieszynity powstały w dolnej kredzie. Tworzą intruzje żyłowe, powstałe przez wciśnięcie płynnej magmy między ławice innych skał. Wypływy magmy miały miejsce w czasie, gdy skały te, w tym przypadku łupki i wapienie obecnej płaszczowiny cieszyńskiej spoczywały jeszcze na dnie morskim. Następnie żyły cieszynitowe uległy sfałdowaniu wraz z otaczającymi je skałami (są to więc tzw. żyły pokładowe). Występują w formie pni, dajek, sillów.

Głównymi składnikami cieszynitów są plagioklaz (labrador), biotyt, piroksen (augit), amfibol sodowy, analcym, hornblenda i nefelin, niekiedy oliwin oraz skaleń potasowy. Minerały akcesoryczne to: apatyt, tytanomagnetyt, anataz, piryt, tytanit. Czasami występuje szkliwo.

Większość spotykanych cieszynitów należy do odmiany ciemno zabarwionej. Jej głównymi składnikami są czarne, wydłużone kryształy amfiboli i piroksenów, a także ziarna oliwkowozielonej barwy, będące produktami rozkładu oliwinu. W jasno zabarwionej odmianie cieszynitu przeważają białe i jasnoszare kryształy skaleni o szklistym połysku.

Nazwa cieszynitu wywodzi się od miasta Cieszyna, w okolicach którego skała ta występuje i została opisana. Cieszynit wyróżnił i opisał Ludwik Hohenegger, geolog i inżynier górniczo-hutniczy Komory Cieszyńskiej, autor pierwszej szczegółowej mapy geologicznej Księstwa Cieszyńskiego wydanej w 1861 r.

Zawartość pola nie będzie udostępniana publicznie.
  • Adresy internetowe są automatycznie zamieniane w odnośniki, które można kliknąć.
  • Dozwolone znaczniki HTML: <em> <strong> <cite> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Znaki końca linii i akapitu dodawane są automatycznie.

Więcej informacji na temat formatowania

Image CAPTCHA
Wpisz znaki widoczne na obrazku.
reklama