Nienaturalne zgony cieszyńskich Piastów

Książę Adam Wacław zmarł w 1617 roku. O jego otrucie oskarżono trzech szlachciców. fot. Piotr Brygierski? / Wikimedia Commons

Odnośnie wspomnianego Władysława sprawa jest dość zagmatwana, bo istnieje przekaz, który inaczej przedstawia okoliczności śmierci cieszyńskiego Piasta. Miał zostać śmiertelny ranny, w czasie antycesarskich zamieszek, które wybuchły w Pizie.

Władysław został pochowany w Pizie. W 1452 roku do miasta zawitał inny Piast cieszyński, również imieniem Władysław. Był synem księcia cieszyńskiego Bolesława I, a gdy z trzema braćmi podzielił się ojcowskim dziedzictwem przypadło mu księstwo głogowskiego. Kiedy w 1459 roku król czeski Jerzy z Podiebradu popadł w konflikt z kilkoma książętami śląskimi, stanął po stronie tego pierwszego, co miał przypłacić życiem. 1 października 1459 został ranny w czasie oblężenia Wrocławia i w wyniku odniesionych obrażeń zmarł około 14 lutego 1460 roku.

1 stycznia 1406 roku w okolicach Rybnika został zamordowany Przemysław, książę oświęcimski i syn księcia cieszyńskiego Przemysława Noszaka. Zabójstwa dokonała grupka pod przewodem Marcina zwanego Chrzanem, a - mówiąc językiem współczesnej karnistyki - sprawcą kierowniczym był książę raciborski Jan II Żelazny.

Marcin zwany Chrzanem i jego kompani zostali w widowiskowy sposób straceni w Cieszynie. Wydawało się, że wybuchnie wojna między książętami cieszyńskimi a Janem II Żelaznym; ostatecznie spór zażegnano w 1407 roku, podpisując traktat pokojowy w Żorach.

Książę cieszyński Adam Wacław znany jest głównie z przejścia z protestantyzmu na katolicyzm. Po jego śmierci (zmarł 13 lipca 1617 roku) szlachcic Adam Bysiński z Bysiny, dziedzic Iłownicy, oskarżył o otrucie władcy Erazma Rudzkiego, właściciela Wielopola, Wacława Pelhrzima, właściciela Kalembic, i Piotra Gureckiego, właściciela Jaworza. Motywem miała być nienawiść protestanckiej szlachty do księcia-konwertyty. Po procesie w 1622 roku Bysiński zawarł z ugodę ze wspomnianą trójką i wycofał swoje oskarżenia.

Zarzutów tych raczej nie będzie można zweryfikować, ale coś mogło być na rzeczy, bo mniej więcej sto lat później wójt żywiecki Andrzej Komoniecki pisał o Adamie Wacławie, że "roku Pańskiego 1609 wiarę luterską porzuciwszy, katolikiem został, a wszystkie predykanty luterskie z Księstwa Cieszyńskiego powyganiać kazał, obsadziwszy kościół księżą katolicką, i przez sto lat tak trwało. Dlaczego potym od panów swoich otruty został w roku 1617".

Listę Piastów cieszyńskich, którzy nie zmarli śmiercią naturalną, zamyka Ferdynand, baron von Hohenstein. Był wnukiem księcia Adama Wacława, lecz nie miał żadnych szans na odziedziczenie Księstwa Cieszyńskiego. Przyczyna? Ojciec Ferdynanda pochodził z pozamałżeńskiego związku Adama Wacława.

Ferdynand służył w szeregach armii cesarskiej i zginął w 1686 roku w czasie oblężenia Budy, okupowanej w tym czasie przez Turków.