Hrabina Gabriela Thun-Hohenstein wróciła do Kończyc Wielkich

Uroczystości odsłonięcia pomnika rozpoczęły się od złożenia wieńca, zapalenia zniczy oraz modlitwy przy grobie hrabiny na cmentarzu katolickim w Kończycach Wielkich. fot. FJD

Uroczystości odsłonięcia pomnika rozpoczęły się od złożenia wieńca, zapalenia zniczy oraz modlitwy przy grobie hrabiny na cmentarzu katolickim w Kończycach Wielkich. Następnie odbył się występ artystyczny młodzieży szkolnej, podczas którego przybliżona została postać hrabiny nazywanej "Dobrą Panią z Kończyc". W ramach uroczystości odsłonięcia pomnika odbyła się także msza święta odpustowa w odnowionej Kaplicy Opatrzności Bożej. Pomnik hrabiny Gabrieli Thun-Hohenstein wykonany został z brązu i ma rozmiar dorosłego człowieka.

Kim była "Dobra Pani z Kończyc?

Gabriela hrabina von Thun und Hohenstein - kończycka hrabina, ostatnia właścicielka miejscowego pałacu i majątku ziemskiego, powszechnie znana jako „Dobra Pani z Kończyc”, pochodziła z arystokratycznego rodu Larisch von Mönnich z Karwiny. Była jedną z trzech córek Eugeniusza Larischa von Mönnicha i Marii, hrabianki z domu Deym von Střritež. Urodziła się w Wiedniu, stolicy Cesarstwa Austro-Węgier, 30 listopada 1872 r. kiedy miała 6 lat, w roku 1878 zmarła jej matka, zaś dwa lata później także ojciec. Wychowaniem hrabianki i jej dwóch sióstr, starszej Henrietty i młodszej Franciszki, zajął się wuj Ferdynand Deym. Swoim osieroconym siostrzenicom za wzór stawiał ich matkę, która była znana z dobrego serca. Wraz z siostrami młoda Gabriela przebywała w stolicy na cesarskim dworze. Żona cesarza Franciszka Józefa I, cesarzowa Elżbieta (zwana „Sisi”), uczyniła ją jedną ze swoich dam pałacowych. W 1893 r. wyszła za mąż za starszego o 13 lat hrabiego Feliksa Leopolda von Thun und Hohenstein (1859-1941), rotmistrza 5 regimentu dragonów, który pełnił wówczas funkcję komendanta Cesarsko-Królewskiej Konnej Gwardii Przybocznej. Następnie został adiutantem Jego Cesarskiej Mości i dosłużył się stopnia feldmarszałka-lejtnanta, będącego odpowiednikiem generała dywizji. Jedna z wiedeńskich gazet tak opisywała hrabinę Thun-Hohenstein: piękna, uprzejma, brawurowa amazonka, dobrodziejka, mecenaska sztuk, elegancka łyżwiarka, wirtuozka fortepianowa, inteligentna i dowcipna pani domu, magnes dla ludzi ducha, polityki i sztuki.

Hrabina towarzyszyła mężowi podczas jego służby w różnych garnizonach c.k. monarchii. Mieli czworo dzieci: Henriettę (1894-1984), Erweina (1896-1946), Ferdynanda (1898-1978) oraz Annę (1902-1988), która urodziła się już w Kończycach Wielkich. Tamtejszym mieszkańcom hrabina dała się poznać jako osoba wrażliwa na ludzką biedę, chętnie pomagająca bliźnim, niezależnie od ich pochodzenia. Była gorliwą katoliczką. Codzienne przemierzała ścieżkę, obecnie noszącą jej imię, w drodze na mszę św. w kościele pw. św. Michała Archanioła. Organizowała pomoc materialną dla biednych dzieci z okolicy: przyjęcia w przypałacowym ogrodzie, bożonarodzeniowe „Gwiazdki”, połączone z wyposażaniem dzieci w odzież i obuwie, letnie kolonie. Starała się także ułatwić kończyckiej młodzieży dostęp do opieki medycznej i edukacji, na przykład wspierając stypendiami zdolnych uczniów. Za jej sprawą w roku 1911 oddano do użytku istniejący do dzisiaj budynek czteroklasowej szkoły.

Angażowała się nie tylko w życie Kończyc Wielkich. Przyczyniła się do powstania w Cieszynie ochotniczego pogotowia ratunkowego, przychodni dla młodych matek i ich dzieci oraz Towarzystwa Ochrony Zwierząt. Organizowała zbiórki pieniężne na cieszyński Szpital Śląski, dla którego ufundowała pawilon dziecięcy. W czasie I wojny światowej udzielała się w tym szpitalu jako siostra Czerwonego Krzyża, której to organizacji była w Cieszynie przewodniczącą. Stała także na czele lub patronowała wielu organizacjom charytatywnym. W Kończycach Wielkich założyła przytułek dla inwalidów wojennych im. kpt. Cezarego Hallerra, poległego w styczniu 1919 r. podczas wojny polsko-czeskiej. Mimo że z urodzenia była Austriaczką, angażowała się w propolskie działania. W 1914 r. wspierała czyn legionowy Józefa Piłsudskiego, zaś w roku 1918 Radę Narodową dla Śląska Cieszyńskiego. Za swe zasługi została wyróżniona honorowym obywatelstwem miasta Cieszyna, zaś polskie władze państwowe odznaczyły ją Orderem Odrodzenia Polski „Polonia Restituta”. Była przeciwniczką totalitarnego ustroju III Rzeszy. Austriakom miała za złe podporządkowanie się Hitlerowi. Po II wojnie światowej władze komunistyczne odebrały hrabinie znajdujący się w Kończycach Wielkich pałac oraz majątek ziemski. Nie opuściła jednak Polski, lecz zamieszkała w skromnych warunkach w Cieszynie, gdzie zmarła 18 października 1957 r. Pochowana została na kończyckim cmentarzu w rodzinnym grobie, obok męża i siostry Franciszki von Starhemberg. Żegnały ją tłumy wdzięcznych mieszkańców Cieszyna i Kończyc Wielkich.