Wielkie stado już się pasie

Na Ochodzitej pasie się 450 owiec. fot. Wojciech Trzcionka

Mieszanie owiec zawsze odbywa się w pierwszych dniach maja. fot. Wojciech Trzcionka

Do gospodarzy owce wrócą dopiero na św. Michała, czyli 29 września. fot. Wojciech Trzcionka

Redyk zakończyło dojenie owiec. fot. Wojciech Trzcionka

Przez zimę owce stały w zagrodach, ale w sobotę je opuściły i wyszły na wypas. Przejście do szałasu (zagrody na halach) poprzedziło „miyszani owiec” — stary góralski obrzęd, który od kilku lat znów jest w Trójwsi (Istebna, Jaworzynka, Koniaków) pielęgnowany i stał się wyjątkową turystyczną atrakcją (w Beskidzie Żywieckim zwyczaj nosi nazwę redyk).

— W tym roku mamy 450 owiec od kilku gospodarzy i młodych chłopaków, których będziemy przyuczać do zawodu juhasa. Bez narybku nic z tego nie będzie — przekonywał Piotr Kohut, baca z Koniakowa.

450 owiec to dziś dużo, ale jeszcze pół wieku temu na halach w Trójwsi pasły się tysiące owiec, a ludzie dobrze z nich żyli. Z czasem jednak zwierząt zaczęło ubywać. W Trójwsi założono spółdzielnię, która wybudowała własną owczarnię, więc tradycyjne sałasze (tam wypasa się owce) i bacówki (tu przerabia się mleko na sery), przestały być potrzebne. Gazdowie co prawda wypasali owce na własne potrzeby, a sery robili w domach, ale z czasem, z powodu małego zainteresowania skórami, mięsem i serami, hodowla stała się zupełnie nieopłacalna. Dopiero od kilku lat, po ponad pół wieku zastoju w owczarstwie, górale wracają do tradycji, gdyż zainteresowanie wyrobami z owczego mleka i strojami góralskimi z owczej wełny, cieszy się coraz większym zainteresowaniem u turystów. — Bardzo bym chciał, żeby kiedyś w Trójwsi znowu było tyle owiec co pod koniec XIX wieku — 19 tys. sztuk. To musiał być przepiękny widok — rozmarza się Piotr Kohut.

Sobotnie mieszanie owiec zaczęło się od uroczystej mszy w kościele. Potem owce zostały popędzone na łąki, i koszoru (zagrody), gdzie baca okadził je ziołami, aby przepędzić wszelkie zło. Po słowach „pójmy z Panem Bogiem” owczarze trzy razy obeszli z owcami dookoła moika, czyli trzymetrowej jodełki przystrojonej w kolorowe wstążki. Na koniec obrzędu owce zostały przeprowadzone do sałaszu na hali i wydojone. Spędzą tam całe lato. Do gospodarzy wrócą dopiero na św. Michała, czyli 29 września.

W niedzielne południe mieszanie owiec zaplanowano na Stecówce w Istebnej w gospodarstwie Henryka Kukuczki.