Toną w długach przez biurokrację

— To skandal! W ten sposób skutecznie zniechęca się stowarzyszenia do współpracy i starania się o środki unijne — uważa burmistrz Cieszyna Bogdan Ficek.

Stowarzyszenie Rozwoju i Współpracy Regionalnej „Olza” z Cieszyna zdobyło w lipcu 2005 roku prawie 2 mln zł z unijnego programu Interreg 3A Czechy – Polska dla innych stowarzyszeń na m.in. organizację imprez i festiwali. Zainteresowanie konkursem było spore, bo dotacje mogły pokryć 75 proc. kosztów organizacji imprezy. Stowarzyszenia złożyły papiery i dostały zapewnienie zwrotu poniesionych wydatków. Większość z nich nie miała własnych funduszy, ale z pomocą przyszło miasto, które udzieliło stowarzyszeniom pożyczek. Pieniądze miały być oddane na konto urzędu, gdy stowarzyszenia otrzymają unijną dotację, najpóźniej do końca 2006 roku. Imprezy takie jak np. Festiwal Muzyki Wokalnej „Viva il canto” czy Festiwal Filmowy „Kino na granicy” odbyły się i pożyczone od miasta pieniądze zostały wydane. Stowarzyszenia zwróciły się więc do Unii poprzez SRiWR „Olza” o przelanie na ich konta obiecanej dotacji – tak aby móc oddać pieniądze miastu. Niestety, do dzisiaj kasy nie dostały. Na przykład, Karol Franek, szef Muzeum Drukarstwa w Cieszynie, od 2005 roku czeka na obiecaną unijną dotację w wysokości 60 tys. zł za realizację dwóch programów.

Bogdan Kasperek, dyrektor SRiWR „Olza”, zapewniał z początku roku, że obiecane dotacje nie są zagrożone i na pewno za kilka tygodni zaczną spływać na konta stowarzyszeń. – Najpierw ministerstwa nie miały odpowiednich wzorów umów, potem stowarzyszenia, które ubiegały się o pieniądze popełniły masę błędów we wnioskach, które trzeba było naprawić, a na to nałożył się jeszcze skomplikowany system wypłat – mówił Bogdan Kasperek. Pieniądze jednak do dzisiaj nie spłynęły.

Dlaczego? — Śląski Urząd Wojewódzki, który miał nam przelać pieniądze utracił płynność finansową — mówi Karol Franek. Czy to prawda? — pytamy Grzegorza Wiśniewskiego, kierownika wydziału współpracy międzynarodowej i transgranicznej UW. — Brak pieniędzy to problem przejściowy — zapewnia. Dodaje, że problem jest bardziej złożony: — Tu każdy zawinił, i beneficjenci, i euroregion, i my. Jeden złożył złe faktury, inny źle wypełnił wniosek... Mam nadzieję, że stowarzyszenia dostaną pieniądze do końca roku — przekonuje Wiśniewski.

Żeby popłacić rachunki siedem cieszyńskich stowarzyszeń pożyczyło od miasta łącznie 270 tys. zł. Urząd, zgodnie z umową, pod koniec roku zażądał zwrotu pieniędzy. Nie chciał jednak zostawić stowarzyszeń na lodzie, więc ustalił z Bankiem Spółdzielczym, że ten przejmie wierzytelności stowarzyszeń. Problem jednak pozostał, bo stowarzyszenia dalej nie mają obiecanych funduszy z Unii. — Teraz znowu musimy wystąpić do stowarzyszeń o spłatę, które będą musiały zaciągnąć kredyty komercyjne — dodaje burmistrz Ficek.

— Generalnie rzecz biorąc winny jest potwornie skomplikowany system — mówi Bogdan Kasperek. Wszystko przez polskie procedury w przyznawaniu dotacji. Czy starasz się o 10 tys. zł, czy o milion, formalności są zawsze takie same - rozdmuchane do niebotycznych rozmiarów. Zanim pieniądze dotrą z Brukseli do Cieszyna muszą przejść przez dziesiątki instytucji. Trzeba wypełnić setki formularzy i złożyć tysiące podpisów i parafek. A potem czekają cię kontrole. Dla przykładu, Czesi kontrolują tylko 5 proc. wydatków na unijne mikroprojekty. Polska - 100 proc. – To nie unijna biurokracja nas dobija, ale polska, która pośredniczy w załatwianiu dotacji – mówi Karol Franek.

— Przyznaję, procedury mogą zniechęcać, ale takie są i albo trzeba zaakceptować te zasady albo nie starać się o pieniądze. To brzmi brutalnie, ale tak jest — mówi Grzegorz Wiśniewski.