Legalne oscypki tylko u Kohuta

Starania o to, żeby oscypka zaczęło chronić unijne prawo, trwały kilka lat. Udało się: oscypek otrzymał najbardziej prestiżowy znak „Chroniona Nazwa Pochodzenia". Można go w Polsce produkować tylko na określonym obszarze. To powiaty: tatrzański i nowotarski, część limanowskiego, suskiego i nowosądeckiego, a także kilka gmin z Żywiecczyzny oraz Istebna. Opatrzony certyfikatem wędzony ser musi mieć wrzecionowaty kształt, wagę od 0,6 do 0,8 kg i powstawać według tradycyjnej receptury: z mleka polskiej owcy górskiej z maksymalnie 40-procentową domieszką mleka krowiego.

Turyści przyjeżdżający w Beskidy na próżno szukają oscypków. — A przecież w ubiegłym roku w Szczyrku, Wiśle i Ustroniu oscypki można było dostać na każdym ulicznym straganie. Co się stało? — pyta zaskoczony Wiesław Duźniak z Warszawy, który przyjechał na urlop do Szczyrku.

Okazuje się, że legalne oscypki produkuje w Beskidach tylko jeden baca, Piotr Kohut z Koniakowa. Dlaczego tylko on? — Trzeba najpierw załatwić sporo formalności. Było wiele obietnic pomocy, ale na tym się skończyło. Bacowie zostali sami z problemami, a najnormalniej w świecie sobie z tym nie radzą — tłumaczy Kohut. Górale próbowali sprzedawać „nielegalne" oscypki pod różnymi innymi nazwami, jak scypki i uscypki, ale gdy Ministerstwo Rolnictwa zażądało likwidacji stoisk z takimi serami, wystraszyli się kar.

Kohut wraz z Kazimierzem Furczoniem z Podhala (który jako pierwszy w Polsce uzyskał prawo do produkcji oscypków z certyfikatem) i kilkoma innymi gospodarzami założyli Tatrzańsko-Beskidzką Spółdzielnię Producentów „Gazdowie". Jeżdżą do beskidzkich baców i pomagają im w przygotowaniu dokumentów i załatwieniu formalności. To jednak w Beskidach jeszcze potrwa. Na razie bacowie starają się dopiero o przyznanie tzw. numerów weterynaryjnych. Bacówki poddane zostaną kontroli, podczas której sprawdzone będą m.in. stan zdrowia zwierząt i pracowników oraz czystość wody.

— A numer weterynaryjny to dopiero pierwszy krok. Miną miesiące, nim pozostali bacowie będą mogli produkować oscypki z certyfikatami — martwi się Kohut. — Tymczasem mnie na monopolu absolutnie nie zależy. Nawet, jeśli wszyscy bacowie w województwie będą produkowali oscypki z certyfikatem, mogą ich zrobić najwyżej jakieś 10 tys. rocznie. A popyt na te sery jest tak duży, że to i tak będzie za mało — tłumaczy.