Dewastacja czy nowa kreacja?

Ten mural jeszcze jest nienaruszony. fot. Wojciech Trzcionka

Takich murali było w Cieszynie więcej. Powoli znikają pod reklamami... fot. Wojciech Trzcionka

Mural "Polmozbytu" oraz "Polmo" na ścianie budynku pojawił się kilkadziesiąt lat temu. Choć reklamowane zakłady już od dawna nie funkcjonują, mural na stałe wpisał się w pejzaż miasta. I przetrwał rozmaite historyczne burze, jako jedna z niewielu interesujących artystycznie pamiątek z dawnych lat wpisanych w przestrzeń miejską.

Od kilku lat podobne specyficzne murale otaczane są pewną troską - w wielu miastach Polski do dziś można oglądać ścienne reklamy dawnych zakładów pracy i przedsiębiorstw. Powstają grupy ich miłośników, opiekujące się specyficznymi malowidłami. Takie socrealistyczne murale stają się nie tylko obiektem zainteresowania, ale również pewną inspiracją dla twórców współcześnie działających, wystarczy przypomnieć sobie choćby kilka akcji artystycznych z ostatnich lat, także w Cieszynie, gdy 6 lat temu podczas festiwalu Era Nowe Horyzonty mural na budynku przy ul. Chrobrego stworzyła Monika Sosnowska.

Artystka stworzyła wówczas ogromnej wielkości telewizor, nawiązując do czasów sprzed tzw. szumu informacyjnego, tak aby stał się "kontrapunktem dla chaotycznej przestrzeni miejskiej zdominowanej przez agresywną wojnę reklamową" - jak pisali wówczas organizatorzy przedsięwzięcia z Fundacji Galerii Foksal. Podobny, bardzo niezamierzony i "przedreklamowy" charakter, miał mural przy ul. Czarny Chodnik, przecież przedstawione tam zakłady i tak żadnej reklamy - w czasie gdy funkcjonowały - zupełnie nie potrzebowały.

Oba murale do niedawna wzbogacały miejski krajobraz, choć powstały w zupełnie innym czasie i zupełnie innych pobudek. Jednak ten przy ul. Czarny Chodnik w ostatnich dniach stracił swoją autonomię – został bowiem z specyficzny sposób "zrewitalizowany" - zamalowano go logo Freestyle City Festiwalu w Cieszynie. Niestety logo pojawiło się na istniejącym socrealistycznym muralu chaotycznie, w żaden sposób nie nawiązując do istniejącego przedstawienia, i przez to niezrozumiałe połączenie dwóch porządków raczej budzi niechęć. Mocno zaakcentowane zieloną barwą litery budzą raczej skojarzenia z niekontrolowaną nocną akcją dewastacyjną niż przemyślaną aktywnością artystyczną.