Każdy ma swoje Himalaje

Bogusław Słupczyński jest felietonistą Gazetycodziennej.pl.

I Messner i Kukuczka zdobyli Koronę Gór (Messner jako pierwszy), czyli wszystkie ośmiotysięczniki i pewnie, gdyby można było pójść jeszcze wyżej, nie zawahaliby się.

Kukuczka do Messnera: — No cóż, jestem drugi...
— Nie, jesteś Wielki — odpowiedział Messner.

Polscy himalaiści, w latach 70. jako pierwsi zapoczątkowują wspinaczki zimowe w Himalajach. Należą do czołówki. Sypią się kolejne rekordy wejść, organizują się kolejne wyprawy. Lata 70. i 80. w Polsce, bynajmniej nie sprzyjają takim przedsięwzięciom. „Wspinaczka wysokogórska niesie za sobą cierpienia fizyczne i psychiczne. Jednocześnie daje poczucie własnej wartości. Jest próbą charakteru, spełnieniem potrzeby ryzyka, którego nie lubię, a bez którego nie potrafię się obyć. Kontakt z groźną przyrodą, niebywałe doznania intelektualne i estetyczne, które przeżywa się tam, wysoko – wszystko to jest mi potrzebne do życia. Wspinaczka jest dla mnie rodzajem twórczości, którą uprawiam” – tak w jednym z ostatnich wywiadów powie słynna polska himalaistka Wanda Rutkiewicz.

Fotografie ludzi zaklętych górami, zwracają uwagę płonącymi oczami. Cena tej miłości jest wysoka. Reinhold Messner idąc na Naga Parbat traci brata. Wielu obarcza go winą za tę śmierć. Do 2003 roku zginęło na tej górze 61 wspinaczy. Na Evereście straciło życie ponad 200 ludzi. I nie są to jedyne takie statystki tych gór. W 1986 roku na K2 ginie 13 wspinaczy, w tym 3 Polaków. Całkiem niedawno, w 2008 roku ginie znowu na K2 13 wspinaczy. Właściwie każda góra na Dachu Świata zbiera obfite żniwo idące w dziesiątki, a nawet setki ofiar ludzkich.

Ale góry to nie tylko Himalaje. Latem 2009 roku, w Tatrach Słowackich, śmierć poniósł Andrzej Marciniak, który 30 lat wcześniej jako jedyny uszedł z życiem z dramatycznej wyprawy zimowej na Everest, kiedy to zginęło 5 polskich himalaistów. Dwóch z nich konało przez dwa dni na rękach Marciniaka, który cudem i dzięki akcji zorganizowanej przez Messnera, przeżył jeszcze 3 dni po wypadku kolegów. Był to czerwiec 1989 roku. W Polsce trwały pierwsze wolne wybory, panował ogólny entuzjazm. Marciniak przez wiele lat nie wracał do gór. W końcu jednak wrócił.

Wanda Rutkiewicz: „Góry są majestatyczne, wzbudzają szacunek. To w górze umieściliśmy Boga. Ów kierunek ku „górze”.

Jerzy Kukuczka został pochowany w lodowej szczelinie pod Lothse.
Wanda Rutkiewicz zdobywająca samotnie Kangczendzongę, ostatni raz widziana była w ostrej zadymce około 200 metrów od szczytu. Potem widziana była przez kilka osób w różnych miejscach, także na… ulicy, ubrana na biało. Do jednej z przyjaciółek wykonała nocą telefon skarżąc się, że jest jej zimno… Matka pani Wandy ciągle na nią czeka i nie podejmuje rozmów na temat śmierci córki.

Sierpień 1986 roku. K2. Pod szczyt dociera międzynarodowa wyprawa, w której bierze udział polska himalaistka Dobrosława Miodowicz-Wolf, zwana przez przyjaciół „Mrówką”. Następuje gwałtowne załamanie pogody. Kilka osób spędza 5 dni w strefie śmierci (7900 m). Kończy się jedzenie i gaz. Zaczynają kolejno umierać. Trójka – dwóch mężczyzn i „Mrówka” próbują się ratować. Polka ciągnie „na własnych plecach” kompletnie wycieńczonych wspinaczy. Karmi ich ostatnimi posiadanymi cukierkami, opatula w swój śpiwór. Idą w kierunku obozu trzeciego. Okazuje się, że został zmieciony. W końcu sama słabnie… Dwaj austriaccy wspinacze dochodzą jednak do obozu drugiego. Ratują życie. Po roku odnaleziono jej ciało, wiszące za nadgarstek na linie poręczowej i pochowano w lodowej szczelinie pod K2. Postawa ocalonych mężczyzn wszczyna w środowisku falę przypuszczeń i oskarżeń na temat ich zachowania podczas tragedii.

Dramat Davida Sharpa – to objaw „nowego” chorego, współczesnego i masowego alpinizmu. Młody wspinacz z Wielkiej Brytanii, który w 2006 roku umarł podczas zdobywania najwyższej góry świata wstrząsnął światem alpinistów. Mężczyzna sam atakował szczyt, wziął ze sobą dwie butle z tlenem, które okazały się jednak puste. Osłabiony brakiem tlenu ukrył się w niecce skalnej na wysokości ponad ośmiu tysięcy metrów. Po dwóch dniach zmarł z wyziębienia i wyczerpania. Obok niego przeszło ponad 40 członków różnych wypraw zmierzających na Mount Everest (cena wejścia to ok. 20 tys. dolarów). Wspinacze nie mogli nie zauważyć konającego, niektórzy musieli odłączyć się od liny, aby go ominąć. Nikt nie zatrzymał się by pomóc. Później tłumaczono się brakiem sprzętu, własnym wyczerpaniem.

W pamiętny dzień olimpiady zimowej w Calgary w 1988 roku, Reinhold Messner, nie odebrał medalu, twierdząc, że on uprawia sztukę, nie sport.

Doskonałym przewodnikiem po górach jest …internet. Przynajmniej na pewnym etapie. Wśród setek stron poświęconym różnym wyprawom, w różne góry, jest stronka pewnego… ojca i syna, którzy informują świat o swoich niezwykłych wyprawach na… Kalatówki, na Giewont, do Morskiego Oka, do Doliny Chochołowskiej, na Kondratową…Ukoronowaniem kilkuletnich górskich wypraw był Czarny Staw Gąsienicowy.

Każdy ma swoją górę. Tak samo ważną i trudną. Trzeba tylko chcieć na nią wejść.