Vít Slováček: Cieszyn i Czeski Cieszyn to miasta różne, ale nie obce

W jakiej sytuacji znajduje się obecnie Czeski Cieszyn?
W bardzo trudnej. Coraz bardziej na naszą niekorzyść zaczyna działać to, iż znajdujemy się w dużej aglomeracji rozciągającej się od Trzyńca aż po Ostrawę. Czeski Cieszyn jest w niej średnio dużym miastem granicznym, które ma zupełnie inne problemy niż miasta znajdujące się w głębi kraju. Już samo położenie na granicy jest jednocześnie plusem i minusem. Na minus wpływa to, iż problemy, z którymi staramy się rozprawić u nas, przenoszą się kilka metrów dalej, na polską stronę, jak np. dopalacze czy salony gier. Dla małych przedsiębiorców z Czeskiego Cieszyna granica stanowi również poważne źródło konkurencji. Wynika to z tego, iż polski przedsiębiorca jest bardziej operatywny, szybciej dostosuje się do zmieniających trendów, wie, co zaoferować oraz jak atrakcyjnie sprzedać swoje produkty i usługi. I dlatego właśnie mieszkańcy Czeskiego Cieszyna chętniej wybierają targowisko po polskiej stronie. Jest to oczywiście plus dla konsumentów, dla których przygraniczność stanowi możliwość porównania oferty i wyboru tej korzystniejszej. Musimy się do tego przyzwyczaić i znaleźć swoje miejsce, dopasować się do wymogów, jakie stawia polski klient. Jeśli znajdziemy to, co będzie dla niego atrakcyjne i tanie, jak np. apteki czy kliniki zdrowia, to będziemy korzystać z naszego położenia.

Skoro więc Cieszyn i Czeski Cieszyn nie powinny być jednym miastem, to jakie powinny być wzajemne relacje obu miast?
Cieszyn i Czeski Cieszyn to miasta różne, ale nie obce. I myślę, że nie powinniśmy dążyć do tego, by miasta te były jednym miastem, bo nasza wzajemna różnorodność jest naszym największym atutem. Nie występuje u nas żadna bariera językowa, jak w przypadku innych miejsc na granicy polsko-czeskiej. Jest również lepsze nastawienie na sąsiada. Są to dwa różne miasta, które żyją obok siebie i wzajemnie się uzupełniają. Odwiedzający nas turyści najbardziej cenią sobie to, że przechodząc przez rzekę, są w stanie dostrzec te właśnie różnice. Jak wiemy, Cieszyn jest zdecydowanie bardziej historyczny. Czeski Cieszyn jest z kolei bardziej przestrzenny. I nie należy tego mieszać. Nie ma bowiem wzdłuż granicy polsko-czeskiej podobnego przykładu dwóch miast, których różnice się uzupełniają.

W zacieśnianiu wzajemnych relacji bardzo pomocny okazał się nasz wspólny projekt zapoczątkowany kilka lat temu, a mianowicie "Ogród Dwóch Brzegów". Projekt ten jest ciągle realizowany i ma na celu stworzenie wspólnych atrakcji na obu brzegach rzeki, która jednocześnie nas dzieli i łączy. Po tym, co już udało się nam zrobić, widzimy, iż atrakcje po polskiej stronie przyciągają Czechów, a czeskie - Polaków. I o to chodzi. Musimy dążyć do zmiany charakteru naszych miast i kontaktów między nimi, by nauczyć się wykorzystywać potencjał sąsiada. Na tak małym obszarze mamy bowiem dwa teatry, dwa kina, dwa kąpieliska miejskie, dwie hale sportowe oraz dwa lodowiska. Do tego dochodzą również wspólne imprezy, jak np. Kino na Granicy, które wzbogacają całoroczny kalendarz imprez. I taki kierunek przyciągania turystów powinniśmy zachować, czyli ściągać na wydarzenia kulturalne uczestników z całej Polski, a przy okazji oferować im w atrakcyjny sposób to, co jest po czeskiej stronie.

Czy zatem Cieszyn i Czeski Cieszyn podejmuje wspólne, skuteczne działania promocyjne?
W pewnym stopniu tak. Przykładem może być np. druga już edycja projektu Info Tessin. Jak się jednak okazuje, przygotowanie wspólnych działań promocyjnych nie jest takie łatwe. Ktoś mógłby pomyśleć, że stworzenie wspólnej oferty turystycznej będzie w naszym przypadku proste. Czasem pojawiają się np. problemy z tłumaczeniem, które nie jest w stanie w pełni oddać specyficznej sytuacji naszych miast. Trudno jest nam np. łączyć we wspólną ofertę promocyjną obiekty i działania, które już występują po jednej stronie Olzy, z tym co jest po drugiej stronie. Łatwiej jest nam promować działania i efekty tych działań, które wspólnie tworzymy teraz, od początku do końca.

Sami w najbliższym czasie chcielibyśmy bardziej wypromować dworzec w Czeskim Cieszynie, gdyż wiemy, jak wielu Polaków podróżuje czeskimi kolejami. Po polskiej stronie najbliższe międzynarodowe połączenie znajduje się w Zebrzydowicach. Chcemy więc pokazać mieszkańcom Śląska, że z Czeskiego Cieszyna można dotrzeć do wielu miejsc w Europie. I tak z myślą o podróżnych z Polski chcielibyśmy stworzyć przy naszym dworcu większy parking, na którym mogliby zostawić swój samochód i ruszyć w podróż. Kusząc ich naszymi kolejami, mamy nadzieję, że odwiedzą również Cieszyn i skorzystają z tego co, ma to miasto im do zaoferowania.

Wspomniał pan o kolei. Jak przebiega przebudowa trakcji kolejowej w Czeskim Cieszynie?
Intensywnie i niezwykle ciężko, gdyż jest to historycznie pierwsza kompletna rewitalizacja trasy kolejowej obejmująca wymianę torowiska, instalacji zabezpieczających, centrum dowodzenia, przejść podziemnych, peronów, budowę ekranów dźwiękochłonnych i dalszych elementów stanowiących o bezpieczeństwie i wyciszeniu ruchu kolejowego. Najbardziej skomplikowany w tym względzie będzie przyszły rok. Wierzymy, iż w poszukiwaniu zastępczych rozwiązań komunikacyjnych będziemy mogli liczyć na silne wsparcie z polskiej strony. Mam tu na myśli rozwiązania dotyczące ruchu samochodowego wokół dwóch najpopularniejszych przejść granicznych, które usytuowane są w samym centrum miasta i prowadzą do dworca kolejowego. Z racji przebudowy kolei zmuszeni będziemy częściowo ograniczyć ten ruch, dlatego próbujemy znaleźć takie rozwiązania, dzięki którym samochody kierujące się do Trzyńca czy Karwiny będą mogły skorzystać z dróg usytuowanych po polskiej stronie. W tym celu chcielibyśmy bardziej wykorzystać mniejsze przejścia graniczne, np. w Lesznej Górnej czy to największe, zlokalizowane w Cieszynie Boguszowicach. Z tematem tym czekaliśmy jednak do wyboru burmistrza oraz nowej Rady Miejskiej w Cieszynie.

A jak w Czeskim Cieszynie odbierana jest planowana inwestycja w Cieszynie Boguszowicach?
O Boguszowicach mówiło się już od dłuższego czasu. Wiele lat wstecz pojawiały się wizje stworzenia tam wspólnej placówki dla straży pożarnej oraz policji, ale zawsze pojawiał się kłopot prawny w postaci przebiegającej tam granicy państwa. W związku z tym konieczna była interpretacja dwóch stanów prawnych. Z tego powodu nie doszło do realizacji tego pomysłu. Wszyscy jednak wiemy, iż tereny te służą przede wszystkim jako duży parking dla tirów i miejsce działalności drobnych punktów usługowo-handlowych związanych z ruchem tranzytowym. Z jednej strony budowa centrum handlowo-usługowego w tym miejscu może być odbierana jako spora konkurencja dla czeskich przedsiębiorców, ale z drugiej strony wiemy, iż oferta handlowa w Cieszynie nastawiona jest w dużej mierze na klienta czeskiego i do niego trafia. Castorama cieszy się ogromną popularnością wśród mieszkańców Czeskiego Cieszyna i okolicznych miejscowości. Wynika to przede wszystkim z odpowiedniego podejścia do czeskiego klienta. Nasi mieszkańcy chwalą sobie ten ponadstandardowy stosunek sprzedawcy do klienta, który przejawia się np. znajomością języka czeskiego. Wiemy, że w miejscu Castoramy pojawi się wkrótce nowy market budowlany. Przypuszczam jednak, że budowa kolejnego marketu zostanie dobrze przyjęta wśród mieszkańców Czeskiego Cieszyna. Tym bardziej, iż ma to być przy drodze szybkiego ruchu, bezpośrednio na granicy. Daje to również szansę na powrót wizji, która zakładała skierowanie ruchu samochodów osobowych np. z Karwiny czy Trzyńca właśnie na przejście graniczne w Boguszowicach. Dzięki temu odciążone zostaną mosty Wolności i Przyjaźni, a tym samym ograniczylibyśmy ruch samochodów w centrum miasta. Chcielibyśmy, aby przy okazji tej inwestycji odpowiednio oznakować ten właśnie kierunek ruchu.

Co dla pana będzie priorytetem przez najbliższe 4 lata kadencji?
W ciągu ostatnich kilku lat nabraliśmy sporego doświadczenia w kwestii pozyskiwania i efektywnego wykorzystywania pieniędzy unijnych. Są to pieniądze, które warto wykorzystać, nawet jeśli ich pozyskanie, a następnie rozliczenie przysparzają nam dużo pracy. Będziemy więc dalej starać się o te środki, wykorzystując w tej kwestii nasz największy atut, a mianowicie możliwość ubiegania się o pieniądze na polsko-czeską współpracę transgraniczną. Obecnie z funduszy unijnych chcemy dokończyć realizację projektu "Ogród Dwóch Brzegów", by dojść z rewitalizacją brzegów Olzy aż do mostu kolejowego. Planujemy również pozyskać fundusze na faktyczną poprawę jakości powietrza na granicy. I nie chodzi nam wyłącznie o wizerunkowe działania polegające na zorganizowaniu konferencji, debaty czy czegoś w tym stylu. Trzeba zastanowić się nad praktycznymi rozwiązaniami, które ograniczą przede wszystkim małe źródła zanieczyszczenia powietrza. Jak wiemy, problemem nie są w tym przypadku nawet pieniądze, ale przede wszystkim świadomość mieszkańców. I od tego powinniśmy zacząć. Jeśli uświadomimy ludziom, iż te małe źródła emisji wpływają na całokształt, to będziemy mogli czynić dalsze kroki. Najwyższy czas byśmy spróbowali sami powalczyć o czyste powietrze na polsko-czeskiej granicy i przestali czekać na kolejną konferencję organizowaną przez instytucje centralne, przerzucając się w międzyczasie odpowiedzialnością za to, z której strony Olzy wieje wiatr i jakie przynosi zanieczyszczenie.

Skoro mowa o funduszach europejskich, to jakie są największe sukcesy Czeskiego Cieszyna w tym temacie w trakcie pana minionej kadencji?
Przede wszystkim dotyczyły one polsko-czeskiej współpracy. To np. kontynuacja projektu "Ogród Dwóch Brzegów", który odniósł bardzo duży sukces. Nikt chyba nie spodziewał się, że wybudowanie kładki sportowej i rewitalizacja terenów po obu stronach będzie takim sukcesem. W Czeskim Cieszynie ważną inwestycją była również przebudowa hali sportowej, która szczęśliwie dotarła do końca. Nie wiem, czy będzie to odpowiednio zrozumiane po polskiej stronie, ale sporym osiągnięciem minionej kadencji była także inwestycja w zabezpieczenie kwestii socjalnych miasta. W Czeskim Cieszynie mamy bardzo dużo organizacji, które zajmują się osoba starszymi, niepełnosprawnymi, bezdomnymi, uzależnionymi od alkoholu, narkotyków czy hazardu. I w zakresie pomocy tym właśnie ludziom Czeski Cieszyn wyróżnia się aktualnie w całym województwie. Staramy się rozwiązywać problemy tych ludzi i odnosimy na tym polu ogromne sukcesy. Podczas gdy w wielu czeskich miastach na tę właśnie sferę zawsze brakuje pieniędzy, to u nas kładziony jest nacisk na to by nikt, kto potrzebuje pomocy, nie został odesłany z kwitkiem.

Przy udziale funduszy europejskich miała również powstać pieszo-rowerowa kładka pomiędzy mostami Wolności i Przyjaźni. Czy ten projekt to już przeszłość?
Z budową kładki wiąże się spore zaangażowanie finansowe. Wiemy, że oba miasta mają w swoich priorytetach ważniejsze problemy. Wiemy też, że mamy już mosty graniczne w samym centrum miasta. Faktyczny kierunek spacerów mieszkańców z rynku w Czeskim Cieszyniena rynek w Cieszynie przebiega jednak przez Cieszyńską Wenecję i koło studni Trzech Braci. Poprzedni projekt, który został odrzucony przez Radę Miasta w Cieszynie, miał szansę na ogromne dofinansowanie, dzięki czemu mogliśmy wybudować most przy małym udziale własnym. Myślę, że temat ten pozostaje otwarty. Wracając jednak do niego, powinniśmy kierować się naszym punktem widzenia, by kładka ta była wzniesiona jak najmniejszym kosztem, by niekoniecznie była cudem architektury, a zwykłą i ładną pieszo-rowerową przeprawą. Szansa na realizację tego przedsięwzięcia istnieje tylko i wyłącznie przy udziale środków unijnych i zaangażowaniu obu miast. Czas pokaże, czy dojdzie on do skutku. Na ten moment priorytetem jest jednak budowa mostu w miejscu przejścia kolejowego, który wraz z kładką sportową zamknie pętlę powstałą w ramach projektu "Ogród Dwóch Brzegów".