Co tydziyń po naszymu: Cieszyniok idzie do dochtora

Hań-downi było wiela wiecy inakszych niż teraz. Ale nikiere sie zaś aż tak nie różniły, aspóń jesi idzie ło forme. Podobnie, jako teraz przi każdym łotwarciu nowego kónska cesty, nowego mostu czy nowego budynku łużyteczności publicznej musi być wielebny s kropielnicóm, albo jeszcze lepi biskup, tak za kómónistów musioł być dycki na miejscu aspóń przewodniczóncy lokalnej organizacjyje partyjnej – jasne, że ni s kropielnicóm, ale s nożycami na strzigani taśmy. Taki se wiekuiste łobrzóndki czarowników. W tamtych czasach było nejważniejsze pomazani łod partyje. Jeszcze lepi było, jak gdosi mioł skóńczónóm Wyższóm Szkołe Marksizmu-Leninizmu (łu nas, po czeski strónie, sie to nazywało VUML). Nó, jak już to bywo w przipadku nieakceptowanych autorytetów czy instytucyji, aji ło VUMLu kołowały roztomajte wice. Jedyn je aji dochtorski. Przidzie baba do ginekologa a tam wszystki pacyjyntki siedzóm jakisi nieswoji. Że snoci nastómpił nowy dochtór a łóny nie wiedzóm, jaki to bedzie. Zaczyły sie domowiać, co a jako. I na kóniec postanowiły, że piyrszo do ambulancyje pujdzie ta nejstarszo, co już w żywocie cosi przeskokała i kaj-czego sie nie zlynknie. Wlazła do postrzodka a potym ji dłógo nie było. Jak sie już zaczły boć, wychodzi cało czyrwióno i broda sie ji trzynsie. „Na, cosi takigo żech jeszcze nie zażyła” prawi. „Nejprzód sie mi kozoł pozewlykać. Jak żech już była goło, łón sie legnył na dłożke a jo żech musiała rozkroczóno stanyć nad jego głowóm i aż tak mie zacznył badać”. „Zboczyniec” - prawi jedna pacyjyntka. „Ale katać też tam” prawi drugo „to teraz w Hameryce tak po nowymu badajóm”. Trzecio baba już-już łotwiyrała gymbe, żeby dodać swoji trzi grosze, ale w tym sie dwiyrze łotwiyrajóm i do poczekalnie wychodzi pielyngniarka. Tóż sie zhókły kole ni jak kurki kole miski s pszynicóm i dalijże: „a co to to, a jak to to, a gdo kaj kiedy cosi takigo widzioł...” Ale siostrziczka wszystich uspokojo: „Nie bujcie sie, paniczki” – prawi. „To jest bardzo porzóndny i zacny człowiek. Ale dochtorym to łón je łod niedowna. Jyny łod czasu, co skóńczył VUML. A przedtym robił automechanika.” Tóż, ludkowie, gdosi s nowym stanowiskym zyskuje nowe perspektywy. A kómusi inszymu zaś starczy jedyno perspektywa na cały żywot.

Była kranksa, była aji rajfajzynka.... Nima to ło dochtorach, ale jak my już zaczyli, to dokóńczmy. Każdo rzecz czy gwara sie nie wymigo łod zapożyczyń. Takim zadómowiónym zapożyczynim ni jyny w gwarze ale myślym se aji w jynzyku polskim je słowo "kasa". Darujcie, że sie nie bedym teraz grzeboł w słowniku etymologicznym, abych przeświadczył niedowiarków. Je jasne, że w pierwotnej gwarze cieszyński nie było łodpowiednigo terminu na kase chorych, tóż jak sie kasy pojawiły, trzeba było se pojczać przigodne słówko – naturalnóm kolejóm - z jynzyka wtedy nóm miłościwie panujóncego Francjozefa. Po łupadku mónarchii i rozdzielyniu Ślónska na czynść polskóm i czeskóm w naszej gwarze sie zaczyły pojawiać naleciałości polski na prawym brzegu a czeski na lewym brzegu Łolzy. Tak mi wychodzi, że „krankasa” je staszóm siostróm „kasy chorych” ale też aji „zdrawotni pojiszczownie”. Chciałoby sie powiedzeć starszóm siostróm przirodnióm, ale to by też nie było po naszymu. „Niewłośnóm” może?

cd. u dochtora
-strziko mnie w kolanie.
-łómie w kościach.
-czujym sie niechersko
-bojym sie krzypnąć bo móm sraczkę

forum poniżyj ...

Od starzików wiym, co to je krankkasa. Za Austryje sie to słowo wiyncy używało niż kasa chorych, bo ludzie majóm raczy krótsze słowa. Do dzisia też jeżdżymy cugym, ni pocióngym. A co do lyczynio a dochtorów to nejlepi do popisuje epitaf na pómniku: Tu leży dochtór Józef Toboła a jego pacyjenci leżóm dookoła.

"Krankasa" je tak po naszymu jak "guten morgen".Dralu ty nimieckigo nie odróżniosz łod gwary. Cosik ci sie plecie ta rzecz ale momy sie z czego pośmioć. Kubisza cytujesz a łon sie w grobie przewraco bo by sie wstydził za tom krankase.

A spytej sie swoji starki abo starzika jako prawiło sie kiejsi na NFZ.A przeca tymu panoczkowi co prowadzi tyn kóncik nie rozchodzi sie ło to żebyście sie fórt zbywali ale ło to abyście se spominali jako sie prawi po naszymu.Bo drzisnóć karzdy cosi poradzi ale cosi do rzeczy napisaś to jyny poru poradzi.Jo se myślym,że bydzie fajnie jak nas bydzie coroz wjyncyj.Łostatnio,żech łoglóndoł telewizornie i tam taki panoczek rzóndził po warsiawsku i też sie upominoł o kultywowanie jejich gwary.