Reforma sądownictwa. Co oznacza dla przeciętnego Kowalskiego?

Nowa ustawa o Sądzie Najwyższym wzbudziła sporo emocji nie tylko wśród prawników i polityków, ale też samych Polaków, którzy wyszli na ulice wielu polskich miast. Również w Cieszynie pod budynkiem Sądu zbierają się mieszkańcy, którzy swoją obecnością wyrażają swój sprzeciw wobec przegłosowanej ustawy.

Wielu z nas nie interesuje się na co dzień polityką. Dostrzega się ogólne zmęczenie narodu nadmiarem informacji, a raczej dezinformacji, i ciągłą polityczną przepychanką. Uciekamy zatem od prasy, gubiąc się już w tym, kto ma rację, a kto jej nie ma. Patrząc w stronę dużej polityki, widzimy i słyszymy wciąż tylko chaos i sporo wzajemnej agresji, która, o zgrozo, przelewa się coraz bardziej na kłócący się naród. Jednak dla nas to ostatnia szansa, by zawalczyć o „odpartyjnienie” sądów. Bardzo niepokojące jest to, że debata nad tak ważnymi zmianami w polskim sądownictwie odbywała się w niezwykłym pośpiechu i pod osłoną nocy. Jak to moja babcia zwykła mawiać: „Licho nie śpi”. „Dobra zmiana” dla obywateli nie powinna odbywać się w taki sposób. Patrząc przyszłościowo, musimy zdać sobie sprawę z tego, że partie rządzące zmieniają się i każda kolejna może wykorzystać tę zmianę z korzyścią dla siebie. Staje się to więc bardzo niebezpieczne dla nas wszystkich. O wypowiedź w tej sprawie poprosiłam młodego, ale doświadczonego działacza SLD. Wśród wszystkich politycznych głosów ten wydaje mi się bardzo racjonalny.

− Reforma wymiaru sprawiedliwości od miesięcy budzi emocje. Kulminacja nastąpi, kiedy Prezydent Duda złoży swój podpis pod przegłosowaną właśnie ustawą. Lub nie złoży. Reforma polskiego wymiaru sprawiedliwości jest potrzebna. Przewlekłość postępowań, zwłaszcza w sferze skarbowej lub karnej, potrafi niejednego człowieka, niejedną firmę zniszczyć. Z reformą ministra Ziobry jest tak, że ona wielu rzeczy nie wyjaśnia, choćby nie wskazuje, kto będzie rozpoznawał kasacje cywilne i karne. Ale totalna krytyka nie jest też uzasadniona. Powołanie Izby Dyscyplinarnej nie jest też niczym nowym, po prostu zostanie powołany nowy organ, który zdejmie kompetencje sędziów Izby Karnej Sądu Najwyższego. Prawdopodobnie poprawiono inny błąd, który pojawił się w projektach ustawy, zgodnie z którym wszyscy sędziowie Sądu Najwyższego przeszliby w stan spoczynku, poza wyznaczonymi przez ministra sprawiedliwości. O ile się nie mylę, decyzja dziś ma należeć do Krajowej Rady Sądownictwa i Prezydenta. W czym jest więc problem? W naszych, ludzkich emocjach. O ile, jak powiedziałem, reforma jest potrzebna, o tyle nie może ona być wprowadzana aż tak szybko. Społeczeństwo chce tej reformy, ale żąda też porządku. Opozycja parlamentarna mówi o „odpolitycznieniu” wielu sfer państwowości. Ale nie pamięta wół jak cielęciem był… Moim zdaniem biurokratyczno-administracyjną sferę życia należy „odpartyjnić” (co nie jest tym samym co „odpolitycznianie”), czyli uchronić przed zmianami i konfliktami, które te zmiany wywołują. Partie przez ostatnie lata traktują sferę administracyjną jak łup wojenny. Nie bacząc na efekty dotychczasowej pracy, obsadzają swoimi ludźmi wszystkie stanowiska. To właśnie rodzi emocje, konflikty i psuje państwo. Dziś mamy sytuację frontową: my – oni. Brakuje w tym wszystkim pokazywania głosu rozsądku. Ale za to obwiniam media, które upraszczają myślenie widza i czytelnika, pokazując tylko skrajności. Od zawsze SLD była partią, która dawała Polakom stabilność i przewidywalność. Tego głosu dziś nie słychać, ani nie widać. Racjonalnej polityce uwiązano po prostu kamień młyński − mówi Marcin Dąbrowski z radomskiego SLD.

Ale co tak naprawdę zmiana w sądach oznacza dla przeciętnego Kowalskiego?
Po pierwsze, Sąd Najwyższy stwierdza ważność wyborów parlamentarnych i referendum. Podporządkowani Ministrowi Sprawiedliwości sędziowie mogą zapewnić partii rządzącej władzę na wiele lat, niezależnie od głosów wrzuconych przez nas do urn wyborczych. Po drugie: jakie bezpieczeństwo prawne będzie miał obywatel stający przed dowolnym sądem, jeśli zarówno sędzia, prokurator, jak i radca prawny będą całkowicie uzależnieni od poglądów danej partii?
Za chwilę możemy żyć w kraju, w którym przed sądem wygrywa nie strona, która ma rację, lecz ta, która ma lepsze poglądy polityczne.
Zasądzenie alimentów dla samotnego rodzica może zależeć od poglądów politycznych sędziego, adwokata lub pozwanego.
Sprawiedliwości może nie znaleźć molestowane dziecko, jeśli oprawcą będzie bliski aktywnego zwolennika partii rządzącej?
Gdzie będzie szukać ochrony żona bita przez radnego z partii rządzącej?
W dochodzeniu o odszkodowanie za bezpodstawne zwolnienie z pracy lub wypadek komunikacyjny wyrok może być wydany na podstawie preferencji i powiązań partyjnych nie poszkodowanego lecz pozwanego?
Mało skuteczne może być egzekwowanie długu od dłużnika, który będzie znajomym polityka.
Adwokat może nie bronić obywatela skutecznie w starciu z aparatem państwowym, jeśli na mocy ustawy forsowanej przez PiS organ dyscyplinarny Sądu Najwyższego będzie mógł zniszczyć mu karierę.
Pisząc to, sięgam pamięcią wstecz do sceny politycznej sprzed „dobrej zmiany” i dochodzę do wniosku, że tak naprawdę, to nic nowego dla przeciętnego obywatela. O sądowniczym bałaganie i układach nie mówiło się tylko głośno, a wszystkie sprawujące władzę partie jak diabeł święconej wody bały się odpowiedzialności za jakiekolwiek zmiany. Najbardziej bały się głośnego sprzeciwu ludu. Tak naprawdę każdemu z nas powinno zależeć na tym, by w końcu przerwać ten łańcuch partyjnych powiązań z sądami polskimi. Jest to moment, kiedy wszyscy możemy jeszcze zawalczyć o niezawisłe sądy, sprawiedliwe wyroki bez politycznego „kolesiostwa”.