Ferie wśród starych książek

31 stycznia 2018 r. (środa) – Piśmiennicze skarby Książnicy Cieszyńskiej. Dziedzictwo kulturowe Śląska Cieszyńskiego (prowadzenie Artur Lewandowski, tel. +33 851 38 42; zwiedzanie + wykład + warsztaty, sala konferencyjna, maksymalna liczba uczestników – 45 osób).

Zajęcia poświęcone prezentacji dziedzictwa kulturowego i piśmienniczego obszaru Śląska Cieszyńskiego, w trakcie których uczestnicy będą mieli okazję zaznajomienia się z dziejami i zawartością zabytkowych księgozbiorów historycznych znajdujących się w Książnicy Cieszyńskiej. Zwiedzanie Książnicy umożliwi uczestnikom zapoznanie się zarówno z kolejami unikalnych kolekcji książkowych, jak i z losami ich słynnych właścicieli (ks. Leopolda Jana Szersznika, ks. Józefa Londzina, Pawła Stalmacha, Tadeusza Regera czy Józefa Ignacego Kraszewskiego). Ponadto, w ramach zajęć przewidziane są warsztaty poświęcone odszyfrowywaniu treści książek wydanych przed XX wiekiem, których celem jest na równi rozwój umiejętności obcowania z dawnymi tekstami, jak i praktyczne zaznajomienie się z bogactwem kulturowego dziedzictwa Śląska Cieszyńskiego.

1 lutego (czwartek) – Biblioteki cyfrowe bez tajemnic (prowadzenie Wojciech Święs, tel. +33 8513842, warsztaty, sala konferencyjna, maksymalna liczba uczestników - 45 osób)

Biblioteki cyfrowe – czym są? Przemijającą modą czy przyszłością bibliotekarstwa? Czy już niedługo nie będzie konieczności wychodzenia z domu, by wypożyczyć książki? Jakie są najważniejsze wirtualne repezytoria w Polsce i na świecie? Jak w praktyce wygląda digitalizacja? Czy w zasobach bibliotek cyfrowych można znaleźć wiadomości o własnych przodkach? No i najważniejsze – jak efektywnie korzystać z bibliotek cyfrowych? Do tego praktyka na przykładzie zdigitalizowanych w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej zbiorów Książnicy Cieszyńskiej.

2 lutego (piątek) – Od kamienia i tabliczki drewnianej do tabliczki glinianej (prowadzenie Jolanta Sztuchlik, tel. +33 851 38 44; warsztaty, sala konferencyjna, maksymalna liczba uczestników - 45 osób)

Jakich materiałów pisarskich używali starożytni Egipcjanie, Rzymianie, Grecy czy mieszkańcy Mezopotamii? W jaki sposób wpływały one na rodzaj pisma i formy książki, którymi się posługiwali? Co to jest ostrakon i co łączy woskowe tabliczki z dzisiejszą książką, tabletem czy laptopem? Odpowiedź na te i inne pytania związane z historią książki w starożytności będzie można uzyskać w trakcie warsztatów, składających się z krótkiej prezentacji multimedialnej oraz z części praktycznej, podczas której każdy uczestnik będzie miał okazję spróbować pisania hieroglifami lub alfabetem łacińskim na woskowej tabliczce, a następnie samodzielnie wykonać glinianą tabliczkę i zapisać ją pismem klinowym. Na zakończenie lekcji będzie możliwość odczytania wyrazów zaszyfrowanych hieroglifami lub pismem klinowym.

5 lutego (poniedziałek) – Pierwsze kroki do biblioteki – jak korzystać ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej (prowadzenie Halina Morawiec, tel. +33 851 38 41; warsztaty, czytelnia ogólna, maksymalna liczba uczestników - 15 osób; zajęcia przeznaczone dla młodzieży gimnazjalnej, licealnej i studentów, ewentualna wersja dla szkół podstawowych)

Warsztaty w przystępny sposób przybliżające wiedzę o korzystaniu ze zbiorów bibliotecznych (nie tylko Książnicy Cieszyńskiej) i pozwalające zyskać umiejętność posługiwania się bibliografiami, katalogami, komputerowymi bazami danych, zasobami cyfrowymi itd. Uczestnicy warsztatów zdobędą kompetencje niezbędne przy prowadzeniu kwerend oraz pisaniu referatów, prac semestralnych, magisterskich.

6 lutego (wtorek) – Warsztaty kaligrafii czyli sztuka pięknego pisania (prowadzenie Anna Rusnok, tel. +33 851 38 43; warsztaty, sala konferencyjna, maksymalna liczba uczestników - 45 osób)

Pisanie ręczne, a zwłaszcza pisanie piórem, w dzisiejszych czasach staje się czynnością coraz bardziej egzotyczną. W dobie powszechnego stukania w klawisze komputerów, ekrany tabletów czy smartfonów chcemy zaprosić chętnych w podróż w przeszłość, do czasów, gdy ręczne pisanie było czynnością niezbędną do utrwalania i przekazywania informacji, a piękne pisanie sztuką i przywilejem ludzi najlepiej wykształconych. Pokażemy różne rodzaje pisma – od średniowiecznego po współczesne – i umożliwimy uczestnikom spróbowania swoich sił w kaligrafii - sztuce nie tylko wyrabiającej cierpliwość i koncentrację, ale także wpływającej ogólnie korzystnie na pracę umysłu!
 
7 lutego (środa) – Ekslibrisy i dedykacje w teorii oraz praktyce (prowadzenie Wojciech Święs, tel. +33 851 38 42; warsztaty, sala konferencyjna, maksymalna liczba uczestników - 45 osób)

Superekslibris, ekslibris, pieczęć, adnotacja i inne. O rodzajach znaków własnościowych umieszczanych w książkach. O tym, kto i dlaczego je stosował. Jakie znaki znajdziemy w książkach z biblioteki królewskiej, a jakie - w książkach z domu chłopskiego? Czego można się dowiedzieć o ludziach, właścicielach starej książki, a także o wpływie, jaki wywierała na swoich czytelników, odczytując ślady, jakie w niej pozostawiono? Po krótkiej wyprawie w przeszłość ekslibrisu i dedykacji wraz z zaprezentowaniem najciekawszych egzemplarzy znaków własnościowych ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej nastąpi część warsztatowa - uczestnicy staną przed wyzwaniem zaprojektowania własnego ekslibrisu. Zajęcia adresowane do uczniów szkół podstawowych, możliwa osobna wersja dla młodzieży i dorosłych

8 lutego (czwartek) – Tajemnice warsztatu cieszyńskiego heraldyka i genealoga (prowadzenie Krzysztof Kleczek, tel. 33 851 38 43; warsztaty, sala konferencyjna, maksymalna liczba uczestników - 45 osób)

Czym zajmują się genealodzy, a czym heraldycy? Co to jest herb? Czym jest drzewo genealogiczne? Kim była świekra? Jak rozpocząć poszukiwania historii własnej rodziny? Punktem odniesienia będzie heraldyka i genealogia szlachty ze Śląska Cieszyńskiego, jak również genealogia chłopskich rodów z tego obszaru. Uczestnicy dowiedzą się, jakie rody szlacheckie żyły na Śląsku Cieszyńskim, ale również poznają najważniejsze cieszyńskie rody chłopskie. Przekonają się, że każdy może zajmować się historią, odkryć niezbadane do tej pory dzieje własnej rodziny. Rodzina jest jak gałęzie na drzewie – wszyscy rośniemy w różnych kierunkach, ale pomimo to korzenie mamy wspólne.

9 lutego (piątek) – Konserwacja dawnej książki (prowadzenie Łucja Brzeżycka, Anna Fedrizzi-Szostok; tel. +33 851 38 47; miejsce zbiórki – hall główny, zajęcia w pracowniach konserwatorskich, maksymalna liczba uczestników - 12 osób)

Pokaz konserwacji starych ksiąg i dokumentów z elementami warsztatowymi. Uczestnicy w niewielkim zakresie pomagają w pracach konserwatorskich, obserwują szkodniki niszczące książki pod mikroskopem i odpowiadają na szereg pytań rozwijających ich wiedzę na temat starych pamiątek rodzinnych. Prowadzące pokażą, jak w nowoczesny sposób uzupełnia się dziury w papierze zanurzając je w wodzie oraz jak oprawia się księgi starymi metodami.