Bank Spółdzielczy w Cieszynie jest jedną z najstarszych instytucji bankowych w Polsce. 145 lat nieprzerwanej działalności Banku choć pod zmieniającymi się nazwami i w różnych formach organizacyjnych, potwierdza duże znaczenie tej ważnej i potrzebnej instytucji finansowej, zarówno w historii Śląska Cieszyńskiego, jak i rozwoju lokalnych społeczno-kulturalnych organizacji, czy losów tysięcy pojedynczych klientów i pracowników banku.
Po podziale Śląska Cieszyńskiego między dwa państwa, w ramach Czechosłowacji działało – także samodzielnie – Towarzystwo Oszczędności i Zaliczek w Czeskim Cieszynie, z siedzibą przy ulicy Illicha (obecnie ulica Čapkova). W1931 roku centrala tego Towarzystwa została przeniesiona do wybudowanego przez nie, przy wsparciu innych organizacji, polskiego Domu Reprezentacyjnego, który potem funkcjonował kolejno jako hotele Polonia i Piast. Centrali Towarzystwa w Czeskim Cieszynie podlegało sześć wcześniej powstałych filii. W okresie międzywojennym powstały dwie nowe: w Karwinie (1927) oraz w Dolnych Błędowicach (1929). W latach 1929–1933 działała też filia w Suchej Dolnej. Przed II wojną światową Towarzystwo Oszczędności i Zaliczek w Czeskim Cieszynie liczyło blisko 4 500 członków, osiągając, pomimo niesprzyjających warunków gospodarczych, znaczne zyski finansowe. W dużej mierze przeznaczano je na wspieranie spraw ważnych dla polskich mieszkańców Zaolzia. Po włączeniu w październiku 1938 roku Zaolzia do Polski, Walne Zgromadzenia obu Towarzystw podjęły w maju 1939 roku uchwałę o zjednoczeniu, a właściwie o powrocie do stanu wyjściowego. Połączenie obu instytucji trwało jednak bardzo krótko. W 1939 roku Towarzystwo Oszczędności i Zaliczek z siedzibą w Cieszynie Zachodnim zostało przez okupantów hitlerowskich przemianowane na Spar- und Vorschußvereine i oddane pod kierownictwo niemieckiego zarządcy. W 1945 roku Towarzystwo Oszczędności i Zaliczek w Czeskim Cieszynie wznowiło działalność, ale musiało jej zaprzestać w 1953 roku. W powojennej Polsce, która szybko stała się Polską Ludową, Towarzystwo w Cieszynie także przechodziło niełatwe chwile. W dniu 16 grudnia 1945 roku podjęto decyzję o reaktywowaniu Towarzystwa Oszczędności i Zaliczek Bank Spółdzielczy z nieograniczoną odpowiedzialnością w Cieszynie, które rozpoczęło działalność z dniem 1 stycznia 1946 roku w lokalu przy ulicy Menniczej numer 50. W 1947 roku doszło do połączenia Towarzystwa ze Związkiem Spółek Rolniczych w Cieszynie. Udało się odzyskać pięć posiadanych przed wojną nieruchomości, problemem były natomiast rozliczenia z bankami centralnymi z tytułu przedwojennych pożyczek, obecnie już nieściągalnych. Przede wszystkim jednak nowe, komunistyczne władze coraz mocniej decydowały o nie swoim majątku narzucając spółdzielcom niechciane przez nich rozstrzygnięcia. W 1948 roku, po reformie prawa spółdzielczego, Towarzystwo stało się bankiem z ograniczoną odpowiedzialnością, nazwanym Spółdzielnią Oszczędnościowo-Pożyczkową, która działała pod nadzorem Związku Rewizyjnego Spółdzielni Rzeczpospolitej Polskiej. W 1949 roku nastąpiła kolejna zmiana nazwy, tym razem na Gminną Kasę Spółdzielczą, do której podstawowych zadań należało udzielanie pożyczek właścicielom gospodarstw rolnych. Kasa straciła samodzielność i stała się najniższym szczeblem państwowego systemu bankowego, o którym decydowały komunistyczne władze. Sytuację tę zmieniły w niewielkim stopniu podejmowane w latach politycznych przełomów „reformy”, przykładowo w 1956 roku spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe otrzymały większy zakres kompetencji. Gminna Kasa Spółdzielcza stała się Kasą Spółdzielczą w Cieszynie, działającą w ramach Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych w Warszawie. W 1958 roku z okazji 75-lecia istnienia cieszyńskiej spółdzielni podjęto uchwałę o przywróceniu jej pierwotnej nazwy: Towarzystwo Oszczędności i Zaliczek Kasa Spółdzielcza w Cieszynie. Pod tą nazwą bank funkcjonował do 1962 roku, kiedy to przemianowano go na Bank Spółdzielczy w Cieszynie.
Mimo ubezwłasnowolnienia Bank Spółdzielczy nadal wypełniał podstawowe cele, do jakich został powołany przed kilkudziesięciu laty, ułatwiając uzyskanie względnie taniego kredytu osobom potrzebującym wsparcia finansowego, choć to już nie personel Banku ustalał jego warunki oraz zasady wewnętrznego funkcjonowania. Oprócz terenu miasta Cieszyna Kasa Spółdzielcza, a potem Bank Spółdzielczy w Cieszynie obejmowały swoim zasięgiem także kilkanaście sąsiednich gmin lub gromad, w tym: Hażlach, Ogrodzoną, Pastwiska, Pogwizdów i Puńców. Bardzo dużą uwagę oszczędzania wśród młodzieży szkolnej, między innymi popierając Szkolne Kasy Oszczędności. Także w tych latach swojej działalności Bank Spółdzielczy uzyskiwał dodatnie wskaźniki ekonomiczne i był oceniany jako jeden z najlepszych banków spółdzielczych w województwie. W latach 70. XX wieku liczba jego członków wynosiła ponad 2 tysiące. W czasach politycznego zrywu „Solidarności”, w 1982 roku uchwalone zostały nowe Prawo bankowe i Prawo spółdzielcze, które zapoczątkowały starania o przywrócenie samorządnego charakteru banków spółdzielczych. Ostatecznie doszło do tego dopiero po upadku komunizmu na podstawie Ustawy z 20 stycznia 1990 roku, która zniosła spółdzielcze związki wojewódzkie i centralne. Od wiosny 1990 roku Bank Spółdzielczy w Cieszynie, jako instytucja finansowa samodzielnie zarządzana przez władze Banku na podstawie obowiązujących przepisów prawnych i pod nadzorem Narodowego Banku Polskiego, rozwija się systematycznie, zwiększając ilość obsługiwanych klientów.
