Został symboliczny krzyż

„Głos Ludu” jest pierwszą gazetą, której Pěgřimek udzielił wywiadu po powrocie z tragicznej wyprawy na najwyższą górę świata.

Podobno Wiesława Chrząszcz nie czuł się dobrze?
— Nie, to nieprawda. Nic nie wskazywało na to, że coś jest nie w porządku. 18 maja mieliśmy dzień wolny. Dzień wcześniej dotarliśmy do obozu, a 19 maja chcieliśmy ruszyć dalej. Według prognozy przez kilka dni miała być ładna pogoda, zamierzaliśmy więc – może nie wprost zdobyć Mount Everest – ale w każdym razie dotrzeć gdzieś dalej. Wiesław całe popołudnie gotował. Robiliśmy zapasy na następny dzień. Mam go na zdjęciach, na kamerze wideo – chyba na półtora godziny przed śmiercią. Potem położyliśmy się spać. Zarejestrowałem, że Wiesław wyszedł z namiotu – myślałem, że za potrzebą – i zasnąłem. Obudziłem się, kiedy przetoczył się na mnie (namiot stał trochę z ukosa, a Wiesław leżał zaraz obok mnie). Powiedziałem mu, by się posunął. Powtórzyłem to raz jeszcze, nie doczekawszy się żadnej reakcji. Wtedy spojrzałem na niego – i widziałem, że jest źle. Nie dawał znaków życia. Wyskoczyłem z namiotu i wezwałem na pomoc Kanadyjczyków, którzy mieli butle z tlenem, a jeden z nich miał skończony kurs medyczny. Robiliśmy masaż serca, dawaliśmy mu tlen, Kanadyjczyk dał mu zastrzyki z adrenaliny. Wszystko to konsultował przez telefon satelitarny z lekarzem wyspecjalizowanym w medycynie górskiej. Nie dało to żadnych efektów.

Jak wygląda pogrzeb na takiej wysokości?
— Z Wiesławem umówiliśmy się zaraz na początku wyprawy, że jeżeli jeden z nas umrze w Himalajach, to ten drugi go tam zostawi. Był jednak problem z chińskimi przepisami. Zgodnie z nimi, ciała osób, które umrą na wysokości niższej niż 8000 m, ściąga się na dół. I płaci się za to 15 tys. dolarów. Musiałem długo przekonywać komendanta bazy, by zezwolił na pogrzebanie Wiesława w górach. Z jego telefonu satelitarnego dzwoniłem do córki Wiesława – Alicji. To ona pierwsza dowiedziała się ode mnie o śmierci ojca. Powiedziała komendantowi, że rodzina życzy sobie, by ciało zostało pod Mount Everestem. Pogrzeb był zaraz następnego dnia, 19 maja. Nie był to, oczywiście, pogrzeb w chrześcijańskim pojęciu, choć zrobiłem przynajmniej symboliczny krzyż z bambusa. Ciało Wiesława zapakowaliśmy do dwóch namiotów, lama buddyjski odmówił nad nim modlitwy i zrzuciliśmy ciało do szczeliny skalnej. Przynajmniej w ten sposób go pogrzebaliśmy. Bo tam, wysoko w górach, ciała ludzi leżą nawet koło szlaków, nie da się tam wykopać grobu.

Jaki był przebieg waszej ekspedycji do momentu, kiedy zmarł Wiesław Chrząszcz?
— W tym roku himalaistom nie sprzyjała pogoda. Prognozy nie sprawdzały się – kiedy miało być ładnie, było brzydko. Monsun przyszedł o jakiś tydzień wcześniej, niż zwykle. Wtedy na dole pada deszcz, a w górach sypie śnieg. Są lawiny, jest niebezpiecznie. Nie da się iść na szczyt. Teraz sezon wiosenny już się skończył. Sprawdziły się natomiast nasze przypuszczenia, że Chiny otworzą granice Tybetu na początku kwietnia. Najpierw musieliśmy zdobyć wizy. Agencja załatwiała je dla całej grupy, liczącej czternaście osób. Byli w niej Kanadyjczycy, Niemiec, Polka, Hiszpan, Włoch. Z tej grupy dwie osoby zostały w górach – prócz Wiesława również młody Niemiec. Miał bardzo dobre wyposażenie, dobrą kondycję. Udało mu się zdobyć szczyt, lecz zginął w drodze powrotnej. U nas wszystko przebiegało normalnie, stopniowo aklimatyzowaliśmy się na poszczególnych wysokościach. Pod Mount Everestem wygląda to tak, że najpierw samochodami dociera się do bazy na wysokości 5 200 m n.p.m. Tam beczki z zapasami ładuje się na jaki, które niosą je do obozu na wysokości 6 400 m. Potem rozbija się obozy na poszczególnych wysokościach. Wiesław zmarł 18 maja w obozie na wysokości 7060 m.

Po śmierci Wiesława Chrząszcza nie próbował pan już zdobyć Mount Everestu?
Absolutnie, w ogóle o tym nie myślałem. Może gdyby to był ktoś obcy, to ewentualnie poszedłbym. Ale w tej sytuacji w ogóle nie miałem już ochoty próbować.

Wrócił pan, nie zdobywszy Mount Everestu, a przede wszystkim bez swego towarzysza. Dalej będzie się pan wspinał?
Dlaczego nie miałbym? Te góry nie są niczemu winne. Teraz, oczywiście, w ogóle nie myślę o kolejnych wyprawach, ale wiem, że za jakiś czas to się zmieni. W górach ma się żyć, a nie umierać, lecz niestety i to się zdarza. Smutne to, bo Wiesław miał dopiero 47 lat...

Rozmawiała: DANUTA CHLUP/Głos Ludu