Nigdy nie być obojętnym

W odrestaurowanym dworku dyskusji przysłuchiwał się tłum wielbicieli prozy Z. Kossak.

Po spotkaniu prof. Bartoszewski chętnie podpisywał książki.

W miniony weekend swoją działalność zainaugurowało Centrum Kultury i Sztuki "Dwór Kossaków". Po 65 latach wybudowany jeszcze w XVIII wieku obiekt otrzymał nowe życie - dzięki modernizacji dworek Kossaków stanie się regionalnym centrum kultury, w którym kultywowana będzie pamięć o jego słynnych mieszkańcach. Jednym z takich wydarzeń stały się Dni Zofii Kossak, wybitniej pisarki, która z dworkiem była związana przez kilkadziesiąt lat. To tutaj autorka "Krzyżowców" sprowadziła się w 1922 roku, po śmierci swojego pierwszego męża. To tutaj powstawały jej najwybitniejsze utwory.

Szczególnym wydarzeniem Dni Zofii Kossak stał się panel dyskusyjny z udziałem profesora Władysława Bartoszewskiego, któremu towarzyszyli prof. Włodzimierz Bolecki, ceniony historyk literatury oraz Joanna Jurgała-Jureczka, biografistka autorki "Nieznanego kraju". Dyskutanci zastanawiali się, czy Zofia Kossak jest postacią kontrowersyjną. O tej kontrowersyjności przez lata świadczyła, zdaniem wielu historyków i literaturoznawców, jej biografia oraz dzieła, które wychodziły spod jej ręki.

- Od lat w świadomości był obecny taki intelektualny samograj: powtarzano bowiem, że Kossak była antysemitką która ratowała Żydów - przyznał prof. Bolecki. Uczestnicy panelu byli zgodni, że kontrowersyjność jest podstawową cechą każdego pisarstwa, bez niej żadne dzieło nie zaistnieje w świadomości, utwór literacki musi wzbudzać kontrowersje. - Dlatego też o ile pisarstwo Kossak było kontrowersyjne, o tyle postać autorki już ich nie wzbudza - dodawał prof. Bolecki.

Szczególny stosunek do osoby Zofii Kossak ma prof. Bartoszewski, który w czasie II wojny światowej, przez niespełna dwa lata, był w Warszawie sekretarzem pisarki. - Stosunku do niej nie zmieniłem przez całe życie, i już go nie zmienię, bo przecież umrę - przyznawał prof. Bartoszewski. - Wtedy, gdy u niej pracowałem nie pomyślałbym, by ją w jakikolwiek sposób oceniać, do głowy mi nie przyszło, aby dwudziestolatek mógł wydawać osądy o twórczości osoby, która ma pewien dorobek i pewien określony światopogląd - dodawał prof. Bartoszewski.

Uczestnicy panelu byli zgodni, że spuścizna intelektualna autorki "Bez oręża" współcześnie nie odgrywa takiej roli, na jaką mogłaby zasługiwać. - Zofia Kossak była tą pisarką, która poruszała najważniejsze sprawy w dziejach narodu, sprawy wokół których toczyły się i toczą dyskusje. Jej życiorys to w ogóle pomysł na film, o ile nie na kilka filmów. Jest przecież przykładem niezwykle heroicznej postaci. W ogóle mogłaby stać się przedmiotem studiów feministycznych - deklarował prof. Bolecki. Wtórował mu prof. Bartoszewski. - U niej pisarstwo było służbą, a służyła sprawom ludzi nie tylko pisząc, ale zajmując się także innymi rzeczami. A jej podstawowa idea brzmiała: nigdy nie być obojętnym wobec zła i nieszczęścia - przyznał prof. Bartoszewski.