Apokalipsa w beskidzkich lasach

Świerkowe lasy Beskidu Śląskiego i Żywieckiego wymierają. Dlaczego? Kilkaset lat temu Beskidy porastała puszcza z jodłami i bukami. Świerk był w mniejszości. Ze względów ekonomicznych (szybko rośnie) zaczęto go w górach sadzić w XIX wieku. Nasiona kupowano od zbieraczy z całej Europy, więc w Beskidy trafiły świerki z Alp czy Transylwanii. Okazało się, że to był ogromny błąd: sztucznie posadzone świerki nie radzą sobie u nas. Szkodzą im anomalia pogodowe: suche lata, wichury. Osłabione, są masowo atakowane przez korniki. I usychają.

Turyści, którzy przyjechali w Beskidy po kilkuletniej przerwie, są przerażeni tym, co widzą. — Oglądałem w telewizji program o umierających lasach, ale nie spodziewałem się aż takich zniszczeń — mówi Konrad Januła z Warszawy.

Leśnicy próbują powstrzymać plagę. W lasach można się natknąć np. na specjalne pułapki - czarne skrzynki zawierające feromony, którymi wabi się szkodniki. Jednak by spróbować powstrzymać korniki, trzeba wycinać całe hektary zaatakowanych świerczyn i zastępować je odporniejszym lasem mieszanym. W Beskidach od rana do nocy wre praca, miejscowi drwale nie pamiętają, żeby kiedykolwiek w przeszłości tak dobrze zarabiali. Tylko wiślańskie nadleśnictwo musi w tym roku usunąć ponad 200 tys. metrów sześciennych drzew.

W lasach państwowych taka wycinka prowadzona jest regularnie, gorzej z prywatnymi właścicielami, do których należy aż jedna trzecia beskidzkich lasów. Ogromny problem mają z tym na przykład w Wiśle. — U nas aż 40 proc. lasów to prywatna własność. Jeśli właściciele nie będą z nami współpracować, trudno będzie walczyć z kornikami — martwi się Andrzej Kudełka z wiślańskiego nadleśnictwa.

Można prawnie zmusić właściciela lasu do wycięcia chorych drzew. Taką decyzję wydaje starosta, załatwienie wszystkich formalności trwa przynajmniej pół roku. Ale kornik jest szybszy - jego cykl rozwojowy trwa zaledwie sześć tygodni. Dlatego leśnicy zaczęli się chwytać różnych niekonwencjonalnych sposobów na przekonanie górali do konieczności wycinania zaatakowanych świerków. O pomoc poprosili księży, którzy nawołują z ambon o ratowanie lasów. Apel do mieszkańców wydał też burmistrz Wisły Andrzej Molin.

Pracownicy nadleśnictwa jeżdżą również od domu do domu i przekonują górali: „Chłopie, jak tych drzew nie wytniesz, niedługo nic nie będziesz miał z tego lasu, a korniki zaczną atakować drzewa w całej okolicy". — Próbujemy też dotrzeć do właścicieli lasów poprzez ich dzieci. Prowadzimy w szkołach zajęcia, na których opowiadamy uczniom o zagrożeniach dla lasu — mówi Kudełka. — Mamy nadzieję, że to coś pomoże.