Gazdowie z owcami wrócili na halę

Gabriel Michalak z Poznania, 10-letnia Maja Michalak ze Słupska i 12-letnia Jagoda Kulig z Ustki od kilkunastu dni wędrują po Beskidach. Wyruszyli z Wisły, w poniedziałek wieczorem dotarli na Halę Miziową pod szczytem Pilska. Przespali się w schronisku, a na śniadanie poszli do bacówki, gdzie kupili pyszny bundz. W południe wpadli tu jeszcze raz, a juhasi poczęstowali ich żętycą. — Nigdy wcześniej tego nie piłyśmy, ale smakuje nawet nieźle — mówiły Maja i Jagoda. Po chwili zachwycały się śliczną, młodą owieczką niesioną przez juhasa. — Akurat na koniec wyprawy trafiła nam się taka atrakcja. To świetnie, że jest tu taka bacówka, można przyjść po oscypka, pooglądać owce, juhasów — cieszył się pan Gabriel.

Jednak przez prawie 30 lat było to niemożliwe. — Gdy hodowla owiec stała się nieopłacalna i ich pogłowie zaczęło spadać, bacowie przestali przychodzić z owcami na wysoko położone hale. Jeżeli paśli, to gdzieś nisko przy domach —wspomina Zofia Hercberg z Wydziału Terenów Wiejskich Śląskiego Urzędu Marszałkowskiego. Gdy zabrakło naturalnych „kosiarek", hale zaczęły błyskawicznie zarastać lasem. W efekcie zaczęły ginąć cenne gatunki roślin, np. krokusy czy szczaw, a na potęgę zaczęły rozmnażać się żmije. To dla zaradzenia tym zjawiskom, ale przede wszystkim z myślą o pomocy hodowcom Śląski Urząd Marszałkowski wymyślił program Owca plus. Na przywrócenie tradycyjnego wypasu owiec w Beskidach i na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej przeznaczono 700 tys. zł w ciągu najbliższych dwóch lat.

Górale z Żywiecczyzny, Śląska Cieszyńskiego i Podhala założyli Tatrzańsko-Beskidzką Spółdzielnię Producentów „Gazdowie" i wygrali konkurs na dofinansowanie wypasu. Warunkiem było wyprowadzenie owiec na hale powyżej 500 m n.p.m, wskazane przez Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Jedną z nich jest właśnie Hala Miziowa, należąca do najpopularniejszych turystycznych miejsc w Beskidach. — Na zbudowanie tu bacówki otrzymaliśmy 15 tys. zł dotacji. Stanęła dokładnie w miejscu tej sprzed 30 lat, gdzie jeszcze leżały przegniłe belki. Otwarliśmy ją kilkanaście dni temu — mówi Józef Michałek z Istebnej, członek spółdzielni „Gazdowie". Obok bacówki stanął też kosor, czyli zagroda dla owiec i fladry - czerwone wstążki chroniące przed wilkami. Stworzono też wodopoje dla zwierząt i zakupiono nawet agregat prądotwórczy. To teraz baza dla baców - Józefa Kamińskiego i Stanisława Majewskiego. Tutaj owce nocują i są dojone, a w ciągu dnia pasą się też na innych halach.

Bacówka jest bardzo malownicza. Nad wejściem przybito baranie rogi, obok wisi drewniana palica (laska pasterska). Nad daszkiem unosi się dym, w którym w środku wędzą się oscypki. — Turyści zachodzą, kupują ser i są bardzo zadowoleni. Brakowało tu tego — mówi Piotr Jędrzejas, juhas z Miziowej.