Andrzej Drobik: Kwestia granic

Kilka tygodni temu napisałem felieton pt. "Nie jestem Ślązakiem", na który tekstem pt. "Mam prawo do dumy z bycia Ślązakiem" odpowiedział pan Grzegorz Szczepański z Ruchu Autonomii Śląska. Szczepańskiemu z kolei odpowiedział Bogusław Słupczyński, który konfrontuje swoje poglądy z programem całego RAŚ. Dwa pierwsze felietony ukazały się zarówno w portalu Gazetacodzienna.pl jak i na gazeta.pl Bielsko-Biała.

Nie będę tutaj polemizował ze Szczepańskim, któremu w jego głównej tezie oczywiście przyznaję rację - każdy ma prawo do dumy z bycia Ślązakiem. Równie ciekawe, jeśli nie ciekawsze okazały się bowiem komentarze internautów. Wiadomo, że portal Gazetacodzienna.pl czytają raczej mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego, w bielskim odłamie portalu Gazeta.pl duża część czytelników to z kolei mieszkańcy Bielska i okolic. Tutaj widać ciekawą różnicę. O ile w "Codziennej" tekst Szczepańskiego został poddany dość gruntownej krytyce (włącznie z tym, że oskarżano redakcję o popieranie RAŚ-u), to na portalu Gazety Wyborczej rozgorzała ciekawa dyskusja o Podbeskidziu. Jedni twór ten bardzo krytykowali, drudzy twierdzili, że stał się nieodłącznym elementem krajobrazu tożsamościowego naszego regionu.

W jednym z komentarzy, internauta o nicku gooral napisał: "Mieszkam w BB, mój region to Beskidy i Podbeskidzie. Czuję się Polakiem, Góralem. Znam nasze związki ze Śląskiem Cieszyńskim, szanuję historię, ale Śl. Cieszyńskiego nie czuję w żadnym aspekcie teraźniejszości mojego miasta, natomiast poza aspektem mieszczańskim samym w sobie nie reprezentującym żadnych związków etnologicznych, widzę i czuję związek BB z górami i szeroko rozumianą góralszczyzną".

Jak wiadomo, historycznie Bielsko należało do Śląska Cieszyńskiego, natomiast Biała do Małopolski. Formalne połączenie miast i stworzenie tzw. Podbeskidzia, sprawiło, że od swojej "cieszynskości" Bielsko się odcięło. I trudno się w sumie dziwić - to Bielsko jest dzisiaj centrum biznesowym regionu i przez czas istnienia województwa bielskiego, jego faktyczną stolicą. Na Śląsku Cieszyńskim bardzo często negujemy sens istnienia Podbeskidzia, jako sztucznego tworu, bez uzasadnienia historycznego, stworzonego w czasach komuny. Być może w tym przypadku znacznie ważniejszy jest jednak fakt, że Podbeskidzie stało się swoistym "klejem tożsamościowym" dla Bielska i Białej? Ten fakt nie budzi we mnie żadnych większych kontrowersji. Troszkę gorzej jest w przypadku rozszerzania pojęcia Podbeskidzie na Śląsk Cieszyński. Bo skoro termin ten miał być klejem, to Śląsk Cieszyński chyba nigdy go nie potrzebował.

Czytając niektóre komentarze przeżywałem chwile grozy. Część internautów najchętniej zupełnie zanegowałaby istnienie Podbeskidzia, część z kolei autorytarnie rozszerzyłaby go na cały teren byłego województwa bielskiego. Wspomniana groza wynika stąd, że mam nieodparte wrażenie, że nie potrafimy ze sobą rozmawiać i nawzajem się negujemy. Ale jest wiele objawów zdrowego rozsądku. Niech za przykład posłuży ten komentarz: "Jeśli chodzi o SCI-Podbeskidzie-Galicja to się dogadamy... zresztą już się dogadujemy:)".