, czwartek 25 kwietnia 2024
Spór miast o kolejność wyzwalania
Pierwszym organem polskiej władzy na zaborczych ziemiach była Rada Narodowa Śląska Cieszyńskiego — mówi prof. Andrzej Chwalba. fot.Tomasz Wiech/Gazeta.pl 



Dodaj do Facebook

Spór miast o kolejność wyzwalania

Zakopane, Tarnów, Kraków, może Cieszyn? Trwa spór, które z polskich miast jako pierwsze wybiło się na niepodległość przed 90 laty. — Każde z tych miast ma rację — uważa historyk prof. Andrzej Chwalba.
Zakopiańskie władze świętowały 90. rocznicę odzyskania niepodległości 25 października. W czwartek świętowano w Tarnowie, a w piątek Krakowie. Cieszyn zaś uczcił odzyskanie niepodległości już 18 października.

Miasta prześcigają się w argumentach, że to one 90. lat temu jako pierwsze zrzuciły jarzmo zaborcy i ogłosiły przynależność do niepodległej Polski. Kto ma rację?
— Najważniejsze, że toczy się dyskusja. Żadna inna rocznica nie poruszyła ostatnio lokalnych społeczności tak, jak wyjaśnienie, komu najpierw przypadł zaszczyt odzyskania niepodległości. To wywołuje zdrowy ferment, budzi zainteresowanie historią wśród młodzieży, co jest niezwykle ważne dla budowania patriotycznych wartości.

Ale co z tym pierwszeństwem w odzyskiwaniu niepodległości?
— Każde miasto ma rację. Wszystko zależy od wydarzeń, które weźmiemy pod uwagę. Osobiście nie sądzę, aby dało się określić jedno, obiektywne kryterium odzyskania niepodległości, które byłoby wszędzie akceptowane. W jednej miejscowości będzie to zrzucenie zaborczych symboli z budynków publicznych, w drugiej rozbrojenie austriackich oddziałów, gdzie indziej pozbawienie władzy starosty z nadania Wiednia czy uchwalenie przez lokalną radę, że poddaje się zwierzchnictwu warszawskiego rządu. Prawdą jest, że tarnowska rada jako pierwsza 30 października 1918 roku przyjęła taką uchwałę. Tam też kilka godzin wcześniej niż w Krakowie rozbrojono austriackich żołnierzy. Inne miasta mają jednak też swoje argumenty. Pierwszym organem polskiej władzy na zaborczych ziemiach była tak naprawdę Rada Narodowa Śląska Cieszyńskiego, która powstała już 19 października 1918 roku. Nie ogłosiła ona jednak niepodległości, lecz wyjście z państwa austro-węgierskiego.

Rozbrojenie austriackich żołnierzy i uchwała o przyjęciu zwierzchnictwa warszawskiego rządu nie było równoznaczne z ogłoszeniem niepodległości?
— Szkopuł polega na tym, że poszczególne miasta w Galicji, na Śląsku Cieszyńskim i w Królestwie uznawały początkowo rząd warszawski, który działał z nadania Rady Regencyjnej - organu stworzonego przez niemiecko-austriackie władze okupacyjne. Głośno nie mówi się o tym, ale formalnie nie była to w pełni suwerenna administracja, nie wszyscy ją uznawali.

Kiedy więc można mówić o odzyskaniu niepodległości?
— Historyk w tej kwestii nie powinien narzucać opinii, lecz szanować kreatywność, pomysłowość lokalnych władz. Współczesny dyskurs nie uwzględnia realiów sprzed 90 lat. Zapominamy, że budowano wtedy zręby niepodległości, dostosowując działania do bieżącej sytuacji. Nie zastanawiano się, czy i kiedy spełniono już wszystkie warunki konieczne, aby mówić o niepodległości. Dla mnie najważniejszy pozostaje wciąż 11 listopada 1918 roku, choć to też data symboliczna, której nawet Piłsudski nie był entuzjastą. Tego dnia Rada Regencyjna przekazała mu pełnię władzy i ruszyła budowa II Rzeczpospolitej. Warto jednak pamiętać, że wspomniana data jako Święto Niepodległości była obchodzona dopiero od 1937 roku, tj. dwa lata po śmierci Piłsudskiego, co też świadczy o wątpliwościach ówczesnych Polaków.

Rozmawiał: IRENEUSZ DAŃKO/Gazeta.pl
Komentarze: (34)    Zobacz opinię czytelników (0)    Dodaj opinie
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy pozostawionych przez internautów. Komentarz dodany przez zarejestrowanego użytkownika pojawi się na stronie natychmiast po dodaniu. Anonimowy komentarz zostanie opublikowany z opóźnieniem, po jego akceptacji przez redakcję. Komentarze niezgodne z regulaminem będą usuwane.

My som z tela i my ich wychynyli 18 października... jak dobrze spominom :-))

O! Nagle te sprzedawczyki z Zakopanego przyznają się do Polskości. Ciekawe jaki mają z tego interes?

to jak pogodzisz miłość do Franza Jozefa na ratuszu
ty cieszyński prymitywie.

Gdyby Czesi i Słowacy nie oderwali się od Austrii, nikomu by nie przyszło do głowy w Cieszynie ogłaszać połączenia z Polską. Czesi rozwalili monarchię i w tej sytuacji były tylko dwie opcje: połączenie Cieszyna z Pragą lub z Warszawą. Dla Polaków wybór był oczywisty. I nasi przodkowie wybrali Warszawę. Jednak dopóki żył Franc Jozef i nie było wojny Cieszyniakom było w Austrii jak u Pana Boga za piecem

W tym niby sporze, temu przyznać Rację Kto nas zaprosi na sutą kolację

Obecnie Śląsk jest okupowany przez Polskę

Mózg Olka jest okupowany przez głupotę. Śląsk nigdy nie był samodzielnym państwem. Legalnie przeszedł w ręce czeskie, potem austriackie, potem większość stała się pruska. W 1918 trzeba było na nowo ustalić granice na Śląsku Cieszyńskim. Agresywna polityka czeska uniemożliwiła powstanie Austro-Węgier-Polski, co było najsensowniejszym rozwiązaniem. Taki blok Europy Środkowej byłby dla wszystkich zabezpieczeniem przed ekspansją Niemiec i Rosji, prototypem UE

niby tak mądrze piszesz, a używasz argumentów rodem z piaskownicy! Co to niby za argument, że "Śląsk nigdy nie był samodzielnym państwem"??? Jak wiadomo, każde państwo ma na swój początek i koniec. Wiele jest państw które początki swojej państwowości mają dopiero w XX w. Jeżeli chcesz coś powiedzieć to użyj lepszych argumentów, a nie daj się ponosić emocją!

Max, dejze sie jeszcze jedyn, dva, moze zetrzy kufle, chyba zamalo wypiles... :-)))

Если бы история имела голос, она бы голосила.

Historia jest jak d..., każdy ma swoją ; )
( trawestując klasyków )

a mie sie zdo, że piyrszo została wyzwolona GUPOTA kiero mo sie dobrze i panuje niepodzielnie w każdej kolejnej RP

Jeśli Śląsk nigdy nie był państwem, to nie może być przez nikogo okupowany. Emocjami nie kieruję się ja, tylko ty. Ja myślę logicznie

od kiedy takie chytre...?

Pan Profesor powtarza bzdury polskiej propagandy. Tereny Księstwa Cieszyńskiego NIGDY nie były pod czyimkolwiek zaborem! 1) Już Mieszko postanowił - w obliczu rozbicia dzielnicowego - oprzeć swoją władzę o sojusz z Koroną Czeską; 2) Kazimierz I 18 lutego 1327r. składa hołd lenny Janowi Luksemburskiemu - królowi czeskiemu; 3) Po śmierci Elżbiety Lukrecji Księstwo weszło pod jurysdykcję monarchii austro-węgierskiej; 4) Dopiero po jej rozpadzie i z własnego wyboru, staliśmy się częścią Polski.

Арифметика все та же уже тысячу лет, зато история тысячу раз менялась.

Polacy muszą walczyć z Euro. Wspólna waluta oznacza utratę niepodległości. I nie tylko. Zobaczymy co powiedzą obywatele, którzy teraz są na granicy
ubóstwa. Po wprowadzeniu Euro pozostanie tylko zasiłek.
Za komuny kilkunastoprocentowe podwyżki zmiatały kolejne
ekipy partyjno-rządowe. Co będzie teraz jak dopadną nas
stuprocentowe zwyżki cen przy takich samych zarobkach. To nie są złe wróżby, taka jest
rzeczywistość w krajach, które zasmakowały nowej waluty. W Niemczech podrożało o sto procent, wszystkie ceny przeliczono 1:1, wszystkie zarobki 2:1

A ja mówię ...wróć komuno wróć... robotnicy obudźcie się przecież Wam się dzieje krzywda przez współrodaka który chce się nazywać KAPITALISTĄ ale dzikim. Wykorzystują nas i wrócą czsy że robotnik znów zacznie walczyć o swoje prawa.. wyklęty powstań ludu ziemi powstańcie których dręczy głód. robotnicy ludzie ciężkiej pracy NIE DAJMY SIĘ ZJEDNOCZMY SIŁY.
Powodzenia

A ja mówię ...wróć komuno wróć... robotnicy obudźcie się przecież Wam się dzieje krzywda przez współrodaka który chce się nazywać KAPITALISTĄ ale dzikim. Wykorzystują nas i wrócą czsy że robotnik znów zacznie walczyć o swoje prawa.. wyklęty powstań ludu ziemi powstańcie których dręczy głód. robotnicy ludzie ciężkiej pracy NIE DAJMY SIĘ ZJEDNOCZMY SIŁY.
Powodzenia

... a Słowenia jakoś nie narzeka ;) Oczywiście Euro jest nie w smak pisobolszewi, która by wolała słabą i biedną Polskę i ciemny elektorat (vide Bielan).

Nikt Ci i twoim robotnikom nie broni stania się kapitalistami ;) Oczywiście lepiej grać larum i narzekać. Komuna upadła nie dlatego, że nagle masy olśniło i zorientowały się, że żyją w państwie totalitarnym, lecz dlatego, że GOSPODARKA zbankrutowała i ludziom zaczęło żyć się coraz gorzej. Gospodarka zbankrutowała natomiast, bo rozleniwieni komunistycznymi przywilejami ludzie źle pracowali. Zjednoczcie siły do rzetelnej pracy, a nie do walki o przywileje.

Gość napisał cytuje po literkach : "Gospodarka zbankrutowała natomiast, bo rozleniwieni komunistycznymi przywilejami ludzie źle pracowali" Nie spodziewałem się, że prawie dwadzieścia lat po upadku komunizmu i skończeniu z cenzurą ktoś może napisać tak horrendalne głupstwo. Gdzieś ty bratku się uchował.

Ceny w Słowenii po przyjęciu euro wzrosły o 6%, w tym samym czasie w Polsce wzrosły o 4%. 2% to realny koszt wprowadzenia euro. A zysk to stabilne finanse, bez ryzyka kursowego. Te 2% z nawiązką oddaje każdy Cieszyniak tracąc na wahaniach kursu euro

Odpowiedź dla "lah" widać po Twoich wypocinach że jesteś jednym z tych co wykorzystują pracownika. Robotnik pracuje już ponad siły, a ma podobno robić 8 godz.Ciekawe ile u ciebie pracuje legalnie godz. czy 8 na pasek od wypłaty a następne 4-6 na czarno okradając to i tak biedne państwo i potem dziwić się że nie ma kasy w budżecie na nic. Rozbudować policję skarbową aby kontrolowała takich jak TY i za naruszenie praw PRZEPADEK MIENIA I DO KAMIENIOŁOMU NA NAUKI LEKTÓRY KAPITALIZMU.

Wiemy, wiemy euro to sam miodzik. Wislok jak zwykle uprawia na forum tanią agitkę rządową. Są jednak kraje-ciemnogrody, które w referendum i na drodze parlamentarnej wypięły tyłek na euro choć to sama dobroć, a Polacy tabunami pchają się do nich by porobić na zmywaku i przy zbieraniu jagód.

Ceny w Niemczech musiały wzrosnąć z wielu powodów, wprowadzenie Euro było tylko dobrą okazją na przeprowadzenie podwyżek, gdyby miała pozostać marka podwyżki byłyby pewnie nawet wcześniej.

Mądrze piszesz jak widzę. Jeśli jesteś zainteresowany to powstaje w Cieszynie nieformalna grupa szkoląca się w teorii marksizmu na podstawie dzieł klasyków i autorów współczesnych, oraz w praktycznej działalności rewolucyjnej. Ochotnicy są mile widziani. Kiedy przyjdzie czas światowej rewolucji musimy mieć zwarte, dobrze wyszkolone oddziały o wysokim morale. Burżuazyjno kapitalistyczną retoryką ludzi takich jak lah to się nie ma co przejmować, dla takich po rewolucji też przedstawimy ciekawą ofertę, wtedy będą odszczekiwać swoje słowa.

"Kiedy przyjdzie czas" - a ten ciągle żyje w marksistowskiej paranoi.

emerytury pomostowe dla wszystkich,komuno wróć
i każdemu wypłać po sto baniek,a Śląsk CIESZYŃSKI to może kiedyś był bogaty,teraz to zadupie,a nawet gorzej.

Do Lowcy Wyksztalciuchow:najwyzszy czas zebys sie dokrztalcil, bo czytajac twoje wypowiedzi mam wrazenie ze brakuje nie tylko wyksztalcenia ale i paru klepek.

Czy w tym miejscu mogę wyznać miłość Syrence ? Głupawy artykuł; pan Prof rozjechał się na własnych założeniach.

Pewnie, że możesz. Każda potwora znajdzie swego amatora.

Pan profesor się myli mówiąc o Radzie Narodowej Śląska Cieszyńskiego. 19 października powstała Rada Narodowa KSIĘSTWA Cieszyńskiego świadomie nawiązująca do tradycji. Proponuję okolicznościowe wystawy w Muzeum Śląska Cieszyńskiego i Ksiąznicy Cieszyńskiej. Misato wydało świetną książkę Krzysztofa Nowaka. Może inni dyskutanci przeczytają i przestaną pisać głupoty.

Szanowny Panie Profesorze czy napewno jest Pan historykiem? przeciez Pan sie kompromituje twierdzac ze Slask byl pod zaborami.Na Pana pocieszenie dodam ze nie Pan jeden.I tu musze zgodzic sie z "kumatym".Jest przykre ze bez zastanowienia powtarzacie wyuczone niegdys historyczne przekrety. Proponuje Panu zapoznac sie z ksiazka wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Wroclawskiego w 2002 r :Historia Slaska - jest to praca zbiorowa. Zyczac Panu przyjemnej lektury proponuje na przyszlosc zabierac glos na tematy o ktorych ma Pan pojecie.

Dodaj komentarz

Zawartość pola nie będzie udostępniana publicznie.
  • Adresy internetowe są automatycznie zamieniane w odnośniki, które można kliknąć.
  • Dozwolone znaczniki HTML: <em> <strong> <cite> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Znaki końca linii i akapitu dodawane są automatycznie.

Więcej informacji na temat formatowania

Image CAPTCHA
Wpisz znaki widoczne na obrazku.
reklama
reklama