Shalom z panem, panie Glesinger

Poznałam pana Tadeusza, gdy zbierałam materiały do programu o cieszyńskich cmentarzach żydowskich. Po jednej stronie ulicy mroczny, siedemnastowieczny, na którym zarośniętych macew trzeba szukać w wąwozie. Po drugiej cmentarz  z 1907 roku, wyremontowany jakiś czas temu przez amerykańską fundację żydowską. Który ciekawszy? Byłam pewna, że ten stary odsłoni przede mną jakąś fascynującą historię. Tak się jednak nie stało...

Pan Tadeusz przyjął mnie gorącą kawą. Miał za sobą burzliwą przeszłość, w której nie brakowało zakrapianych alkoholem imprez. Dzisiaj zmienia swoje życie na lepsze. Jako dziecko mieszkał tuż obok cmentarza, na pobliskim osiedlu. Babcia opowiadała mu o tym, kto na nim leży, sypała nazwiskami. Nie bali się z kolegami atmosfery miejsca, zaglądali tam często, z ciekawości, wychylając się za murek. - Dzisiaj tam jest siatka, ale kiedyś był murek i siadaliśmy, machając nogami - opowiadał. - Byłem świadkiem pogrzebu ostatniego Hebrajczyka na tym cmentarzu - zdradził przejęty. Dla pana Tadeusza jeden z nagrobków miał się później stać powiernikiem i przyjacielem.

Między jednym papierosem a drugim pan Tadeusz opowiedział mi o wyprawach na grób J. Ph. Glesingera, na Hażlaską. Robił to, gdy miał już dość knajp, pijanych znajomych, ich kłótni i bójek, kiedy nie chciał już czuć duszącego zapachu barów. Brał butelkę, paczkę papierosów i siadał obok Glesingera. Czasem myślał, czasem mu coś opowiadał. Godzinami lub tylko przez chwilę. Znalazł miejsce, które pozwalało mu odetchnąć.  Potem pan Tadeusz zaczął pisać do J. Ph. Glesingera listy. Zaczynał je zawsze od słów: - Shalom z panem, panie Glesinger... Czy pozwoli pan, że usiądę na jednej z marmurowych ławeczek? To pozornie proste pisanie nabrało dla niego terapeutycznych właściwości.

W czasach, w których profanuje się cmentarze niezależnie od wyznania, ta historia brzmi wyjątkowo. Powtarzane słowa, aby szanować przeszłość, nabierają takiego zwykłego, ludzkiego znaczenia. Kto by pomyślał, że w zgiełku codzienności cmentarz okazał się dla kogoś miejscem wytchnienia. Ale może i czymś więcej? Bo czy listy, które pan Tadeusz ma wciąż przy sobie, nie są częścią historii Cieszyna?

Jeśli czyta pan ten tekst, pozdrawiam, panie Tadeuszu.