O wójcie co śliwowicę pędzi

Karol Słowik wpuszcza zacier do destylatora fot. ER

Jan Byrtus sprawdza temperaturę w aparaturze destylującej. fot. ER

Andrzej Feber, zaolziański Polak, przez ostatnie cztery lata był senatorem Republiki Czeskiej. Funkcję tą łączył z wójtowaniem w Stonawie — małej, górniczej wiosce tuż przy granicy. Od lat ma też własny interes — to gorzelnia „U zelene lipy" („Pod zieloną lipą"), w której powstają 60-procentowe, owocowe trunki. — W Polsce samorządowcy muszą kombinować — przepisują interesy na dzieci albo współmałżonków. W Czechach nie ma problemu, żeby urzędujący prezydent, burmistrz czy wójt miał jeszcze swój prywatny biznes. Gdybym był ministrem, to pewnie byłby konflikt interesów, ale w moim przypadku go nie widzę. Co roku muszę tylko wykazywać w oświadczeniu majątkowym mój dochód z firmy — opowiada wójt Stonawy.

Gorzelnia mieści się w budynku po dawnej gospodzie. Powstała przed 8 laty. W środku pełno jest chromowanych urządzeń służących do destylacji. Doglądają ich dwaj pracownicy i syn wójta, Wojciech Feber. Proces produkcji alkoholu jest bardzo prosty i przypomina robienie domowego wina. — Owoce — śliwki, jabłka, brzoskwinie, czereśnie, porzeczki, winogrona albo gruszki trzeba rozdrobnić na papkę, dodać do nich drożdże winne i leżakować przez pięć do ośmiu tygodni, aż całość zacznie fermentować. Gotowy zacier trafia następnie do kadzi połączonych z destylarnią, gdzie gotuje się go i przepala. W ten sposób już po dwóch, trzech godzinach mamy gotowy alkohol, najczęściej 60-procentowy — opowiada Wojciech Feber. Dodatkowo alkohol można jeszcze postarzeć. Zadba o to ultradźwiękowy aparat, który w przeciągu kilku minut zamienia  świeżą gorzałkę w alkohol o walorach destylatu wieloletniego.

W Czechach pędzenie śliwowicy czy innych alkoholi na bazie owoców ma wieloletnią tradycję. Podobnych gorzelni w całym kraju są setki. Bo w Czechach, każdy kto ma pieniądze może też mieć prywatną gorzelnię. — My nie jesteśmy producentami, tylko świadczymy usługi, głównie na rzecz działkowców, którym po zbiorach zostaje mnóstwo owoców — wyjaśnia Wojciech Feber. W Polsce jest inaczej i jakiekolwiek pędzenie alkoholu jest nielegalne, bo monopol na to ma państwo. Nasi rodacy jeżdżą więc ze swoimi owocami albo gotowym zacierem do Czech i tam zostawiają pieniądze. — Od czasu, gdy nasze kraje są w Unii Europejskiej nie musimy się już tłumaczyć z każdej butelki alkoholu przewożonej przez granicę — wyjaśnia Andrzej Feber.

Stonawska gorzelnia, która wytwarza nawet do 150 litrów alkoholu na dobę, ma w Polsce wielu klientów. Większość z nich mieszka w powiecie cieszyńskim, ale zdarzają się miłośnicy domowej śliwowicy, którym nie żal jest pieniędzy na benzynę i przejeżdżają nawet z Warszawy albo Zakopanego. — Polaków jest coraz więcej — cieszy się właściciel gorzelni.

— Nasz alkohol cieszy się takim powodzeniem, bo jest tani i znakomitej jakości. W naszej śliwowicy nie ma grama chemii — zapewnia Jan Byrtus, jeden z pracowników gorzelni. Jeżeli do gorzelni przywieziemy owoce i dopiero na miejscu pracownicy robią z nich zacier, za pół litra 60-procentowej śliwowicy zapłacimy 64 korony czyli około 9 zł (w cenę wliczona jest akcyza). Jeżeli zacier zrobimy sami, wtedy pół litra destylatu będzie nas kosztowało tylko 57 koron (8 zł). Ze 150 litrów zacieru (tyle najmniej opłaca się przywieźć) otrzymamy 10 litrów samogonu. — Najlepszy jest oczywiście ze śliwek, ale inne — z jabłek, gruszek czy wiśni, też są wyborne — zachęca Eugeniusz Górecki, który do gorzelni zawiózł 200 litrów zacieru i po trzech godzinach spędzonych w poczekalni wyjechał z pełnym bagażnikiem alkoholu najwyższej klasy. — Nie rozumiem, czemu w Polsce takich rzeczy nie wolno robić?