Jan Kawulok: Proponowany układ jest sprzeczny z głównym założeniem ratownictwa medycznego

Planowane jest przeniesienie Centrum Powiadamiania Ratunkowego z Ustronia do Bielska. Skąd taki pomysł?
Ta informacja została przyjęta przez wojewodę w 2011 roku. Została wpisana do ogólnokrajowego planu ratownictwa medycznego. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przyjęło zasadę, by dyspozytornie były większe, obsługiwały więcej pogotowi. Ten proces przebiega w całym kraju. W naszym rejonie zmiany mają zostać przeprowadzone w drugim półroczu 2013 roku. Dyspozytornia przeniesiona zostaje do Bielska-Białej. Pogotowia zostaną po staremu, w Cieszynie, Żywcu i Bielsku.

Są dwie szkoły. Jedna mówi o tym, by dyspozytornia była na ok. 200 tys. mieszkańców. Taki schemat promował minister Schetyna. Taka dyspozytornia powstała w Ustroniu. Po zmianie władzy w ministerstwie pojawiła się inna koncepcja, zakładająca, że dyspozytornie powinny obejmować większy obszar - 600 tys. do miliona mieszkańców. Mnie bardziej odpowiada dotychczasowy układ, dyspozytor jest bliżej mieszkańca, lepiej znana jest topografia terenu. W pisemnej opinii przedstawiłem swoje zdanie wojewodzie. Udało nam się obronić powiat cieszyński jako samodzielny region, co jest bardzo ważne. Gwarantuje, że będziemy oddzielnie kontraktowani, co zapewnia stabilność naszych finansów. Co do dyspozytorni, to wojewoda podporządkowuje się ogólnopolskiemu trendowi.

Specyfika terenu naszego powiatu będzie stanowiła wyzwanie dla Bielska?
Na pewno. Podobnie sytuacja wygląda z powiatem żywieckim. Wspólnie wypowiadaliśmy się za modelem ministra Schetyny. Musimy się jednak dostosowywać do wydanych rozporządzeń.

Co pan sądzi o rozważanym obecnie przez zarząd powiatu pomyśle przyłączenia pogotowia do szpitala?
Zgodnie z prośbą starosty pisemnie się na ten temat wypowiedziałem. Pomysł ten jest dla mnie niezrozumiały i nielogiczny. To jest przyjmowanie kierunku niejako pod prąd. W tej chwili ratownictwo medyczne odłącza się od szpitali. Tradycyjne pogotowie zastępuje się ratownictwem medycznym, działającym szybciej, sprawniej. Na ok. 1300 zespołów tylko kilka funkcjonuje jeszcze przy szpitalach.

Niepokoi mnie, że inicjatorem tego było Górnośląskie Centrum Medyczne z Ochojca. To jest nieeleganckie i całkowicie bezprawne. W Katowicach na coś takiego by sobie nie pozwolili.

Pojawiły się obawy, że szpital będzie monopolistą jako miejsce docelowe, gdzie będzie trafiać pacjent, a nie jak dotąd do najbliższej jednostki mogącej udzielić pomocy.
Proponowany układ jest sprzeczny z głównym założeniem ratownictwa medycznego. Weźmy na przykład Katowice, gdzie tych szpitali jest więcej. Gdyby pogotowie było przy którymś ze szpitali, to biedny pacjent. To zespół i dyspozytor decydują, gdzie zawieźć pacjenta, by mu jak najlepiej pomóc. Podobnie jest u nas; przecież nie zawsze pacjent przewożony jest do szpitala w Cieszynie, często jest to szpital w Jastrzębiu, czy też Polsko-Amerykańska Klinika Serca w Ustroniu. Zdarza się również transport do Sosnowca do centrum urazowego. Tak to działa od 10 lat.

Korzystanie z różnych placówek medycznych, nastawienie na dowóz pacjenta do miejsca, gdzie otrzyma najpełniejszą w danym przypadku opiekę to był jeden z celów tworzenia ratownictwa medycznego. Działa to dobrze. Jest dyspozytor, kierownik zespołu, koordynator wojewódzki, który dyżuruje w Katowicach. Jeśli lekarz oceni, że najlepszą opiekę pacjent otrzyma w Sosnowcu i potrzebny jest transport lotniczy, my go organizujemy. Nasza decyzja jest niezależna. To musi tak zostać. Inaczej jest ryzyko stronniczości.

Jak pan, jako były dyrektor, ocenia obecne funkcjonowanie Szpitala Śląskiego w Cieszynie, przeprowadzone inwestycje?
Szpital jak każda instytucja musi mieć pewne obiektywne parametry oceny, między innymi czas pobytu, ilość pacjentów, czas oczekiwania na izbie przyjęć. Na pewno pewne rzeczy robiłem inaczej, nie byłem tak wielkim zwolennikiem outsoursingu (zlecenie zadań zewnętrznym firmom specjalizujących się w nich. Outsourcing stosowany jest ze względu na możliwość obniżenia kosztów. Zamiast zatrudniać kolejnych pracowników ich zadania można zlecić firmie zewnętrznej - przyp. red.). Po wprowadzeniu outsourcing trzeba na bieżąco kontrolować koszty czy faktycznie uległy obniżeniu, czy jakość usług przykładowo posiłków nie jest gorsza. Radni sytuację w szpitalu powinni oceniać według przyjętych miar. Porównywać na tle innych. Szpital może porównywać się z placówką w Jastrzębiu, Bielsku-Białej czy Tychach.

Jak kształtuje się sytuacja ekonomiczna pogotowia?
Przeszliśmy bardzo trudny okres. 4 lata temu, gdy rozpoczynałem tu pracę, musiałem wywiązać się z zastanych zobowiązań. Kupno 7 nowych karetek to był olbrzymi wydatek, w tej chwili koncentrujemy się na kształceniu kadry. Ponad 50% załogi uzupełniło wykształcenie. Bilansujemy się. Nie przynosimy straty, spełniamy oczekiwania, wywiązujemy się z terminami płatności. Jestem zwolennikiem sukcesywnego zakupywania karetek, mniej więcej jednej na rok tak, by tabor był cały czas nowoczesny. Jeśli mamy na koncie pewne niewielkie środki, to jest to akonto planowanego zakupu karetki czy sprzętu.

Na co kładziecie największy nacisk w codziennym funkcjonowaniu?
Na jakość usług. Czas dojazdu do pacjenta. Staramy się, żeby był zgodny z wymogami ustawy, czyli mediana czasu dojazdu do pacjenta; do 8 minut w mieście i 15 poza miastem. Kazałem co miesiąc analizować 10 najdłuższych dojazdów. Ponieważ każdy wyjazd jest w komputerze ujęty, nie ma problemu z ok. 1300 znaleźć 10 najdłuższych. Z każdej stacji 10. Wnioski wpływają na poprawę sytuacji.

Dokładamy starań, aby w ambulatoriach czas oczekiwania na poradę nie był większy niż 30 minut. Monitorujemy to i analizujemy. Od miesiąca działa dokumentacja elektroniczna. Pacjent otrzymuje wydruk z komputera z informacją, o której godzinie był, jakie leki mu podano, która pielęgniarka mu udzielała pomocy.

Jak układa się współpraca z instytucjami medycznymi na tym terenie?
Obsługujemy wszystkie jednostki służby zdrowia. Ze wszystkimi bardzo dobrze nam się współpracuje. Często spotykamy się z nieprecyzyjnością polskich przepisów prawnych, ich dwuznacznością, bardzo wiele zależy od dobrej woli stron. Zdarza się, że transport działa od godziny 8.00 a pacjent umówiony jest na godzinę 7.30. Staramy się te niedopracowania systemu prawnego eliminować. Pacjenci są zadowoleni.

Przygotowując się do tej rozmowy, spotkałam się z wieloma opiniami pracowników, jak cenią sobie obecne funkcjonowanie w firmie. Takie zdania są także obecne na forach internetowych. Pod nazwiskiem gotowi są wypowiadać się pracownicy zaniepokojeni pomysłem przyłączenia pogotowia do szpitala. Zbudował pan solidarny zespół.
Gdy obejmowałem to stanowisko, stanąłem przed wielkim dylematem; należało zwolnić ponad 20 osób, ponieważ nie posiadały wymaganego wykształcenia. Wspólnie ze związkami zawodowymi zdecydowaliśmy o pokryciu kosztów szkoleń, ale za cenę braku podwyżek dla innych. Zdawałem sobie sprawę, że osoby, które mogły utracić pracę, miałyby problem ze znalezieniem innej na tym terenie. Mieli cenne doświadczenie, brakowało wykształcenia, a specjalność ratownika medycznego jest nowością w polskich realiach. Zawsze się cieszę, jak kolejne osoby zdają egzaminy. Mamy dobrze wyszkoloną załogę, ponad 40 lekarzy - anestezjologów, chirurgów, internistów. Wszyscy posiadają duże doświadczenie w ratownictwie medycznym.

Pracuję także w komisji zdrowia w sejmiku wojewódzkim. Służba zdrowia jest trudną działką. Potrzebne jest konsekwentne działanie, ale nie na zasadzie rewolucji a bardziej ewolucji.

Jak wygląda zainteresowanie pracą w pogotowiu?
Jest bardzo dużo podań o pracę ratowników medycznych. Mamy bardzo młodą kadrę, przyjęcia są sporadyczne. Niewiele osób rezygnuje z tej pracy. Ci, którzy już w tym zawodzie okrzepli, nie odchodzą. Staramy się o uruchomienie zespołu w Strumieniu. Czekamy na decyzję ministra zdrowia. Jeśli będzie ona pozytywna, pojawią się dodatkowe miejsca pracy.

Jak sprawdzają się ośrodki m.in.w Wiśle, Zebrzydowicach, Skoczowie?
To są miejsca stacjonowania, które określa wojewoda. My mamy takich miejsc 5 - w Istebnej, Wiśle, Zebrzydowicach, Skoczowie i Cieszynie. Mamy 6 zespołów, ponieważ w Cieszynie są 2. System działa dobrze. Zdarzają się sytuacje niezrozumiałe dla mieszkańca, gdy do pacjenta Cieszyna przyjechała karetka z Zebrzydowic. Dla mnie jest to znak, że system działa dobrze. Działamy na zasadzie współpracy. Jeśli karetka z Istebnej przywiozła pacjenta do Cieszyna i jest wezwanie do Goleszowa, to wyślemy karetkę, która będzie przejeżdżać przez Goleszów. Ona będzie u pacjenta najszybciej. Obowiązuje pełna komputeryzacja systemu, każda karetka jest widoczna na mapie powiatu, czy stoi, czy jedzie, czy jedzie na sygnale, czy jedzie z pacjentem. Dyspozytorzy cały czas to śledzą.

Czy są plany połączenia się cieszyńskiego pogotowia z bielskim?
Zupełnie nie wiem, skąd się ten temat wziął. Ani bielski starosta, ani szef tamtejszego pogotowia, z którymi współpracujemy, nigdy z takim pomysłem nie wystąpili. Nie ma w tym żadnego interesu. Działamy oddzielnie, nikt nie ma zamiaru tego zmieniać.

Pojawiła się nowa specjalność lekarz ratownictwa medycznego, jak wygląda sytuacja z lekarzami na naszym terenie?
W powiecie cieszyńskim pracuje dwóch lekarzy o tej specjalności - jeden w pogotowiu, drugi w szpitalu, kierownik tamtejszego Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. Bardzo mało w kraju jest tych lekarzy. Ta specjalność funkcjonuje dopiero od kilku lat. Pracujący w karetkach lekarze; anestezjolodzy, interniści, chirurdzy w pełni spełniają obowiązujące przepisy. Dopiero po roku 2020, lekarz ratownictwa medycznego ma w pełni zastąpić dotychczasowych lekarzy. Zdobycie tej specjalizacji jest czasochłonne, wymaga od lekarza wielu wyrzeczeń.

Na koniec chciałam zapytać o pracę w sejmiku wojewódzkim.
Pracuję głównie w komisji polityki społecznej i ochrony zdrowia a także komisji budżetu, skarbu i finansów. To są najbliższe mi działki. Był czas, kiedy sejmik bardzo pomógł przy budowie Szpitala Śląskiego w Cieszynie. W tej chwili trudnym przypadkiem jest szpital w Tychach, gdzie leczyło się wielu mieszkańców naszego powiatu. Z kolei w komisji budżetowej walczymy o pieniądze na inwestycje, remonty dróg.