Paluch: Freestyle City Festiwal zagrożony. Są powody

Podczas czerwcowej sesji Rady Miasta Cieszyna zaprezentowaliście przed radnymi swoje zdecydowane opinie na temat działania miasta, przeplatając je pomysłami na kolejne odważne działania. Wystąpienie miało dosyć nieoczekiwaną formułę. Zastanawiam się jednak, czy takie "show" nie przysłoniło sedna spraw, o których mówiliście?
To nie był "show" tylko profesjonalne wystąpienie na poziomie i w formie, jakie możemy spotkać w trakcie konsultacji społecznych w zachodnich uniwersytetach, jak np. w Oxfordzie czy w Harwardzie. Młodzież z Freestyle City, zrzeszona w Transgranicznym Centrum Wolontariatu, to nie zastraszeni konformiści ze szkolnej ławki tylko młodzi inżynierowie społeczni, którzy mają realną szanse na zmianę oblicza miejsc, w które docelowo trafią. Czy to będzie Cieszyn? Dlatego nie mylmy poezji z prozą.

Przygotowywaliśmy się do tego spotkania wiele dni w laboratoryjnych warunkach. Mamy własne zaplecze, mównice, kamerę, rzutniki i szkolenia z komunikacji społecznej na poziomie, o którym lokalna szkoła może tylko pomarzyć. Co jeszcze mamy udowodnić i komu? Oprócz festiwalu stworzyliśmy całą dydaktykę i nowoczesną myśl szkoleniową, kontynuowaną na przestrzeni roku. W tym kontekście, to co mylnie nazywasz "show" może stać się ewenementem Cieszyna na skalę Europy. Radni w specjalnej ankiecie ocenili nasze ponad godzinne wystąpienie. W skali od 1 do 10 ocena za wiarygodność wyniosła 9,6. Za wzbudzenie zainteresowania 9,5 a trafność proponowanych tez i produktów jak i kompetencje TCW oceniono na poziomie 9. Dla nas i naszych parterów liczą się fakty a nie emocje. A faktem jest, że młodzież opuszcza to miasto. I to jest sedno sprawy.

W trakcie sesji Wojtek Szczurek, szef biura TCW, rapował: "Cieszyn, miasto młode w każdym wieku, zapomniane na amen. Nie wymyślone po to, by było wrzucone na banner". Sam mówiłeś o anty-impulsach, które zniechęcają was do dalszego działania.
Nie tylko nas, ale pewnie coraz większe rzesze mieszkańców, którzy też są świadkami wspomnianych anty-impulsów. Anty-impuls to nazwa wymyślona przez 17-letnią wolontariuszkę, jako dyplomatyczna metafora tego, co mieszkańcy, a w szczególności młodzież, definiuje jako kompromitacja, żenada czy apatia społeczna. Chodzi o wydarzenia natury promocyjnej, które rzeczywiście są demotywujące. Idąc od końca, przykładowym anty-implusem był brak zorganizowania przez miasto strefy kibica podczas Euro 2012. Zamiast euro spoko, słychać było w cieszyńskich knajpach koko jumbo! A można było zaangażować transgraniczną młodzież do wspólnej, niezapomnianej zabawy, pomijając korzyści finansowe i promocyjne, w graniczącym z grupowym rywalem mieście.

Anty-impulsem był również kompletny brak zainteresowania losami Freestyle City Festival, który jest jak dotąd jedynym produktem masowym dla młodzieży, cieszącym się ogromnym zainteresowaniem w skali kraju. Kompletny brak oznacza, że od września zeszłego roku nikt z miasta w przeciwieństwie do rzeszy mieszkańców nie zapytał, czy festiwal w ogóle się odbędzie. Anty-impulsem był w końcu "żywy rower", stworzony przez młodych Cieszyniaków, z których podczas transmisji Tour de Pologne zrobiono Czechów. Do dziś, ani setki wolontariuszy ani tysiące mieszkańców Cieszyna nie doczekało się żadnego oficjalnego usprawiedliwienia tej pomyłki. Czesław Lang był zachwycony wolontariuszami Freestyle City, którzy razem z MOSiR-em zorganizowali tą akcję. Dziwne, że przed kolejnym zbliżającym się na dniach TDP nikt z ramienia miasta nie poprosił młodzieży o ponowne zaangażowanie. Byliśmy gotowi, ale nie jesteśmy frajerami. Lista mniejszych anty-impulsów dotyczy relacji interpersonalnych z niektórymi niekompetentnymi urzędnikami.

Dlaczego w czasie wystąpienia nie padły nazwiska odpowiedzialnych za te i inne anty-impulsy? Kto konkretnie jest za nie odpowiedzialny?
Cieszyn ma kilku czołowych "demotywatorów". Jednak każde nazwisko to tożsamość określonego człowieka. Z jego problemami, nawykami, z własnym punktem widzenia, postawą, złymi i dobrymi cechami. A my nie szukamy guza ani winnych. Anty-impulsy są wynikiem pewnego systemu zespołowego myślenia albo raczej jego braku. I to musi się zmienić. Braku myślenia o demokratycznych relacjach interpersonalnych, o promowaniu talentów, o poszukiwaniu liderów i potrzebach reakcji na wyzwania czasu. Ta diagnoza boli, ale wszyscy poniekąd mentalnie jesteśmy społecznymi analfabetami. Wyrazem tego analfabetyzmu byłoby również publiczne wytykanie niejednoznacznie winnych. Zostawmy to "analfabetom", których zobaczymy w komentarzach poniżej wywiadu. Nam chodzi o coś więcej.

Uderzyliśmy w stół po to, aby obudzić starsze pokolenie, może lekko znieczulone atmosferą własnej pracy. A tu nie tylko o Freestyle City czy o Kino na Granicy się rozchodzi. Do działania wzywają priorytety Komisji Europejskiej, która apeluje o zmiany kulturowe w zakresie współpracy i solidarności międzypokoleniowej. I tu idea Freestyle City ponownie się broni. Nasz głos jest tak samo krytyczny co i rozważny. Z jednej strony zagraliśmy na strunie współodpowiedzialności społecznej a z drugiej drzemiącej w każdym chęci zmiany na lepsze, dynamiki, kreatywności. Tego radnym nie odmawiamy, ale też trudno to przyznać. A czas leci. Albo Cieszyn - miasto młode w każdym wieku, albo będzie stare w każdym wieku. Dlatego chcemy pomóc - krytykując konstruktywnie, zaprosiliśmy władze do współtworzenia Strategii Polityki Młodzieżowej i Spójności Społecznej na lata 2012-2017. A wracając do nazwisk? Gdybyśmy wszyscy, jako obywatele miasta uderzyli się w pierś, zadrżałyby nie tylko urzędy, ale przede wszystkim szkoły. Dlatego zamiast trzęsienia ziemi proponujemy bardziej ewolucyjne i wspólne działania. I to jest właśnie nowa inżynieria społeczna i kolejne sedno sprawy.

Krytykujecie władze miasta, urzędników cieszyńskiego magistratu, szefów miejskich jednostek, ale równocześnie zapraszacie ich i liczycie na współpracę?
Dokładnie tak. Wszyscy przecież gramy w drużynie, której na imię Cieszyn. Jak ktoś jest słabszy to normalne jest, że trzeba mu pomóc. A wbrew pozorom wiele nas łączy. I oni i my jesteśmy decyzyjni. Władze na poziomie formalnym i globalnym, my nieformalnym i podwórkowym. Jedni i drudzy mają potrzeby działania społecznego. Dotarliśmy do masowego odbiorcy, stając się również, w różnych kręgach osobami publicznymi. Gdy do Sali Sesyjnej wnieśliśmy własną mównicę, która przez godzinę była areną przejmujących, ale i racjonalnych wypowiedzi nastoletnich ludzi, wszyscy czuliśmy intelektualną więź. Takiego skupienia uwagi nie spotkałem nigdy wcześniej. Jedyna różnica to dynamika działania i zarządzanie finansami. Aktualne władze to dobry partner, ale nie w takiej kondycji jak obecnie. Tam nie ma wizjonera i wspólnego działania. Nie stoją w zwartym szeregu. Potrzebują adrenaliny i świeżości.

Przed czterema laty, kiedy z Wojtkiem Małyszem zaczynaliśmy przygodę z Freestyle City Festiwal, który organizowany był pod hasłem "Cieszyn - Miasto młode w każdym wieku", burmistrzowie przychodzili do pracy o 7 rano. Była atmosfera partnerstwa i powagi a przy tym szacunek i motywacja. Wynik tej zespołowej gry wszyscy poznaliśmy. To była dwupokoleniowa drużyna, grająca w hiszpańskim stylu. Krótkie, szybkie podania czyli częsta komunikacja i ciągły atak. "To musi być zrobione" - mawiał po trenersku Jan Matuszek, co do dziś powtarzamy. Ale sam nie odwróci losów skazywanych na emigracje młodych ludzi. Dlatego chcemy przywrócić zespołowe działanie i uderzyć w apatię społeczną, socjalistyczną mentalność niektórych urzędników i nauczycieli, brak perspektyw, zawiść i ciągły kac po odejściu Nowych Horyzontów. Już raz się udało. I to również jest sedno sprawy.

Co poszło nie tak, skoro losy Freestyle City Festiwal są zagrożone?
Nie ma pokory przed młodym pokoleniem. Nie ma woli kontynuacji tematu Festiwalu i innych pomysłów miasta na młodych, ambitnych ludzi. A przede wszystkim nie ma świadomości, lub jest unikana, że ludzie w naszym wieku nie mają zaplecza finansowo-egzystencjalnego by samotnie realizować tak odpowiedzialne i spektakularne działania, jakich w ostatnich latach się podejmujemy. Mamy dosyć takiej ignorancji, mówimy stop. Albo gramy w jednej drużynie, tworzymy wieloletnią, wspólną strategie rozwoju, zabezpieczamy budżet na globalną politykę młodzieżową i idziemy z duchem czasu, albo kończymy te syzyfowe prace. W krótkim czasie stworzyliśmy markę, która obudziła pozytywnego ducha nie tylko w młodym pokoleniu. Pokazaliśmy brak kompleksów przed Gutkiem i innymi Festiwalami w Polsce. Pokazaliśmy jak gra się w pierwszej lidze, nie zdając sobie sprawy, że niestety wielu decydentów świetnie czuje się w trzeciej. Nasz Festiwal, ale i inne jak Kino na Granicy to również przykłady efektywnej aktywności społeczeństwa obywatelskiego.

Pytasz z troską o losy Festiwalu, a my odpowiadamy z trwogą pytaniem o losy miasta. I tu właśnie pojawia się żal do mieszkańców o nie refleksyjność, lenistwo i przypadkowość z jakimi najwyraźniej podeszli do ostatnich wyborów. Nazywajmy rzeczy takimi, jakimi są. Jeśli nie przekonamy opinii publicznej, zarówno młodego jak i starszego pokolenia do zmian w zakresie odpowiedzialności publicznej to nawet sprawdzeni i wiarygodni liderzy samodzielnie nie odwrócą losów emigracji młodego pokolenia z Cieszyna i innych bardzo groźnych zjawisk demograficznych.

Czy Festiwal się odbędzie? 27 lipca odbędzie się, na terenie starej drukarni, Freestyle City Piknik, czyli adekwatna do aktualnych możliwości wersja festiwalu. Najważniejszym wydarzeniem będzie III Edycja King of The Freestyle, czyli ogólnopolska bitwa taneczna. Wymyślona i zrealizowana przed trzema laty przez wolontariuszy z Cieszyna, którzy mimo wspólnych problemów zadeklarowali w tym roku, że są z nami na dobre i na złe. Zaczynali jako nastolatkowie. Dziś mają po dwadzieścia lat. Zrobimy to razem, ostatni raz pokazując, że stworzyliśmy niezwykły potencjał. A jak się okazało nie tylko w Cieszynie. 11 sierpnia w Szczytnie również odbędzie się Freestyle City Piknik, na który, dzięki zaangażowaniu tamtejszych urzędników i rzeszy młodych ludzi wyraziliśmy z Wojtkiem Małyszem zgodę, udostępniając prawa wizerunkowe. Przyjęto to z aplauzem. I to też jest sedno sprawy.

W piątek, 6 lipca, o godz. 6.00 opublikujemy drugą część wywiadu, w której Michał Paluch opowiada o Strategi Polityki Młodzieżowej i Spójności Społecznej proponowaną przez TCW oraz perspektywy powrotu Freestyle City Festiwal do Cieszyna.