Koronczarki sprzeczają się o wzory. Pytają, czy można opatentować koronkę koniakowską

Czy można opatentować wzór koronki koniakowskiej?
- Każda koronczarka tworzy serwetę indywidualnie, ale niestety, kiedy decyduje się na jej pokazanie, sprzedaż, powinna liczyć się z tym, że ktoś może odrobić jej wzór. Opatentowanie wzoru danej serwety jest trudne i raczej niemożliwe.

Decyzję o przyznawaniu patentu lub zaliczenia „wzoru” do patentu określa ustawa z dnia 5 II 1924 o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych (Dz. U. Nr 31, poz. 306 z 1924 r.). Koronka koniakowska to technika ręcznego szydełkowania serwet z nici tzw. kordonku. Zajmują się nią kobiety mieszkające w Koniakowie. Ten rodzaj koronki, nie powstaje w żadnym innym regionie. Oprócz serwet powstają również kołnierze, bluzki i sukienki, a także koniakowskie stringi. Jednak głównie szydełkuje się serwetki, składające się z motywów roślinnych, czyli kwiatków tzw. młynków, strupków, winogron etc. Każdy element powstaje osobno i jest kolejno spinany tworząc całość koronki.

Czy są jakieś wzory zastrzeżone wyłącznie dla jednej koronczarki?
- W przypadku wzorów koniakowskich koronek mamy do czynienia z tzw. anonimowością twórców. Właścicielem całego dziedzictwa w dziedzinie koronki jest wieś - kobiety wsi Koniaków już od 5-ciu pokoleń. One są twórcami wzorów (motywów), kompozycji, sposobu wykonania. Koronka jest dziełem sztuki, toteż całość jej bogactwa w tradycji pieczołowicie przekazywano z pokolenia na pokolenie. Każda ze 100, 200, 300 koronkarek wniosła w to dziedzictwo swój motyw, wzór, elementy spinania – kompozycji. Każdy motyw zdobniczy ma tu swój kontekst kulturowy. Każda z koronczarek mogłaby swoje pomysły uważać tylko za własne, ale ich własne pomysły stanowią dziedzictwo kulturowe jedynej i jednej wsi w Polsce - Koniakowa.

Koronka koniakowska to rodzaj twórczości, którą wykonują artystki. Każda ma swoje cechy charakterystyczne, motywy, które najczęściej "hekluje”, wzory i kompozycje, które odróżniają ją od innych. Można rozpoznać i przypisać poszczególnym artystkom konkretne koronki, rozpoznając to przede wszystkim po sposobie i estetyce ich wykonania. Niestety nie można zapobiec temu, by w procesie tworzenia na bazie tradycji, nie odrabiały od siebie motywów. Jest to normalne zjawisko.

Czy stringi uważane są za twórczość ludową?
- Bielizna i stringi nie są zaliczane do twórczości ludowej, pomimo, że wykonane są tradycyjną techniką szydełkowania z zastosowaniem motywów koronki koniakowskiej.

Z czego wynika to, że ludzie pytają o opatentowanie danego wzoru? Kto zadaje takie pytania?
- Pytają przede wszystkim osoby zajmujące się sprzedażą koronek, lub same koronczarki. Wynika to również z pewnego rodzaju sporu, który występuje w momencie, gdy ktoś koronki sprzedaje lub komuś oddaje, a koronczarki dochodzą do wniosku, że ktoś na ich dziełach za dużo zarabia, a ich zdaniem nie ma prawa np. do danego wzoru. Dochodziły do nas słuchy, że koronczarki się sprzeczają. Jedna drugiej chce udowodnić, że to ona wykonała dany wzór i nikt nie ma do niego prawa.