Brenna: Perełka regionalnej kultury niszczeje

Stan zabytku z 1970 r., fot. nadesłana przez Czytelnika

Stan zabytku z 1972 r., fot. nadesłana przez Czytelnika

Stan zabytku z 2004 r., fot. nadesłana przez Czytelnika

Stan zabytku z 2005 r., fot. nadesłana przez Czytelnika

Krzyż powstał w 1934 roku w pracowni Ludwika Konarzewskiego w Istebnej na Buczniku. Wykonano go z sękatego modrzewia w formie drzewa życia. Na krzyżu umieszczono trzy figurki przedstawiające Jezusa Ukrzyżowanego, Matkę Boską oraz św. Jana. Nawiązuje on do tragicznej historii dwojga zakochanych, których rozdzielił odmienny status społeczny.

Dziś ten bezsprzeczny artefakt niestety niszczeje, na co zwraca uwagę Marian J. Cichoń, który napisał do naszej redakcji list w tej sprawie. - Krzyż na Bukowym Groniu, zwany "Krzyżem zakochanych” nie znalazł u radnych uznania jako zabytek. A przecież wykonał go Ludwik Konarzewski, znakomity artysta, perła w plejadzie twórców istebniańskich z kręgu Wałacha - wskazuje Marian J. Cichoń. - Chętnie jednak urzędnicy uznali go za atrakcję turystyczną utworzonego "Szlaku wspomnień”, bo nic innego na tym szlaku do wspominania nie było. Również tworzący wymieniony szlak nie zauważyli, że zabytkowy krzyż z drewnianymi figurami przeżywa ciężkie chwile i że grozi mu trwałe zniszczenie wynikające z braku właściwej dla tego zabytku fachowej konserwacji - dodaje.

Jak wskazuje w swym liście Marian J. Cichoń, krzyż zasługuje na renowację, prace konserwatorskie, proponuje też przeniesienie obiektu do muzeum i zastąpienie go repliką na czas prac konserwatorskich. - Tego typu zabytki na Świecie cieszą się pieczołowitą ochroną jako perełki regionalnej kultury. Jednak ani tutejsze władze samorządowe gminy i powiatu, ani leśnicy z Lasów Państwowych, na których terenie zabytek stoi, tak nie uważają - wskazuje. - Jestem przekonany, że wielu znakomitych twórców rzeźbiących w drewnie, których w tej okolicy tradycyjnie nie brakuje, byłoby zaszczyconych możliwością wykonania wiernej repliki dzieła Konarzewskiego zastępującej oryginał na czas konserwacji. Ktoś jednak musi coś czuć, coś chcieć - dodaje Marian J. Cichoń.

Sprawę utrudnia fakt, że gmina Brenna nie jest właścicielem gruntu, na którym stoi "Krzyż zakochanych” oraz samego krzyża. Poprosiliśmy jednak o komentarz w tej sprawie wójta gminy Brenna, Jerzego Pilcha. W odpowiedzi otrzymaliśmy informację, że gmina nie przeprowadzi prac konserwatorskich, a wójt powołuje się na adekwatną ustawę w tej sprawie. - Krzyż ten jest położony na gruncie stanowiącym własność Skarbu Państwa, a w myśl art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 1446) opieka nad zabytkami sprawowana przez właściciela lub posiadacza w szczególności polega na zapewnieniu warunków prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku - wyjaśnia wójt.

Czy to oznacza, że nie ma już nadziei na uratowanie tego artefaktu o bogatej i ciekawej historii? - Pismem z dnia 27 stycznia 2015 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków zwrócił się do Urzędu Gminy w Brennej z wnioskiem o włączenie tzw. Krzyża Zakochanych do gminnej ewidencji zabytków - informuje "Gazetę Codzienną" Jerzy Pilch.

W związku z powyższym 2 lutego 2015 r. zarządzeniem wójta Brennej "Krzyż Zakochanych" został włączony do gminnej ewidencji zabytków. Ponadto jak wynika z ww. pisma Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, obiekt ten również został włączony do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Na mocy tych ustaleń przed zarządcą terenu stają nowe obowiązki dotyczące opieki nad znajdującym się tam zabytkiem.