, czwartek 25 kwietnia 2024
Co tydziyń po naszymu: Dzielyni czasu
F.J. Dral, współpracownik portalu gazetacodzienna.pl, prowadzi kącik gwarowy "Co tydziyń po naszymu", fot. ARC 



Dodaj do Facebook

Co tydziyń po naszymu: Dzielyni czasu

F.J.Dral
\"Gdo sie za swój jynzyk wstydzi
takim niech sie każdy brzidzi!\"
Nejogólniej prawiąc czas dzieli sie na tyn co był /czas przeszły/, co je /czas teraźniejszy/ i co bydzie /czas przyszły/.





Czas przeszły: nejdownij, downij, hań downij, wczora.
Czas teraźniejszy: latoś, dzisio, dziśka, teraziutko, terozki.
Czas przyszły: nieskorzij, na zaś, na świyntego nigdy.

A teraz poprubujymy ty czasy podjalogować

Jónek, wiela je na twojich godzinkach?
- Ach, Zofka, chyntnie bych ci pedzioł, ale łóne mi idóm kapke nieskoro i muszym ich zaniyś do godzinkorza.
A ty Zofka, ni mosz godzinek? Ja móm, ale łóne jakosi chodzóm mi do przodku.
Nie drzistej gupie, chyba że ci do nich wlazły jakisi chroboki i te skazówki pociskajóm i tymu godzinku pokazujóm za wczas. Ty mi tu Jónek nie błoznuj, jyny mi powiydz, jak pudziesz ze swojóm cebulóm do godzinkorza to i mój weźniesz po jednej ceście. Bo przeca ni mogymy tak żyć jak hań downij!

Myślym se, żeście mie ostatnio dobrze niewyrozumieli, bo mie szło ło to, żebyście cosi napisali o Waszych downych fabrykach i coście w nich robowali. A wy żeście sie zbywali, kiery je móndrzejszy. Tóż jo też z tego skorzystóm i rzeknym Wóm tak. Bo przeca dzisio nie idzie ło to kiery wiela zarobi u "prywaciorza", ale rozchodzi sie ło to, aby łón sie s wami inakszyj dzielił. Tak to ni może być dalij, że pjyrszóm potrzebóm prywaciorza je nejdroksze auto i wielko chałupa. A sóm płaci ludzióm tela, że sóm by za to nie umioł wyżyć. Mie sie zdo, że po 22 rokach kapitalizmu trzeja kapke zaczónć wycióngać wnioski z miniónego czasu.

W łostatnim tydniu nejfajnij napisoł kierysi, co sie nie podpisoł, a zaczył:

Tak tez bywało 2011-04-25 11:09:58
Moja baba jak żech prziszel z wypłatom ani bardzo nie dała mi pojeść, a już sie pytała o posek. Dziepro jak i żech tym poskym wyrtzazoł to przyszła po rozum do głowy. Taraz wjy, że chłopa mo szanować: najpjyrw łobiod, potym piniądze, a posek jak już se o nim spomni to rozmyślo kiery posek wyjnym.

F.J. Dral czyta opowiadanie Karola Piegzy "Co stary pyndzista Pyrlik opowiadoł o dwnych hawjyrzach":









Szpacyrkiem po Cieszynie, DZ w Cieszynie 29.04.2011









POLECAMY: Kącik gwarowy Fryderyka Jana Drala
Komentarze: (6)    Zobacz opinię czytelników (0)    Dodaj opinie
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy pozostawionych przez internautów. Komentarz dodany przez zarejestrowanego użytkownika pojawi się na stronie natychmiast po dodaniu. Anonimowy komentarz zostanie opublikowany z opóźnieniem, po jego akceptacji przez redakcję. Komentarze niezgodne z regulaminem będą usuwane.

Piękna opowieść.... Proszę o więcej, Panie Andrzeju !

S tym czasym przeszłym, tyraźniejszym i prziszłym to bywo wszelijaki. Jak my sóm mali, żyjymy teraźniejszościóm, jak my sóm młodzi – prziszłościóm a jak zestarnymy – tak dlo łodmiany przeszłościóm. Ale nikiedy wszystki czasy sie nóm pomiyszajóm, jakby zygarek zgupnył. Przeszłość w kónfróntacyji z teraźniejszościóm odbiyro nóm chynć do prziszłości. Prawicie, że tu je gdosi naisto „meszuge”, ale Wyście to nie sóm? Tóż sprugujym być kónkretniejszy. Było to baj łoko przed dwóma rokami, jak mi na stole w robocie zadzwónił telefón. Jakisi znómy babski głos na drugim kóńcu dróta sie pytoł na Andrzeja Strokosza. Snoci, że kiedysi chodzili razym do szkoły, z kierej wyszli przed trzicecimi rokami. Snoci je nejwyższy czas sie zynść i kapke pospóminać. Figiel je w tym, że już łobtelefónowała wszystkich Strokoszy, kierych sie ji podarziło nónść na internecie a jo je tyn łostatni na liście. „Szkoda, Maryśka, żeś nie zaczyła z łopacznego kóńca” – prawiym. I tak sie zaczyła przigoda, ło kierej żech se myśloł, że ni może mieć chyby, ale kiero sie skóńczyła wszelijako.
Człowiek sie dziwo do zdrzadła każdy dziyń a przi tym je jak ślepy. Zdo sie mu, że tam je fórt jedyn a tyn sóm gzycht. Robi sie, jako by na swoji gymbie nie widzioł zmarszczek, brózd a fleków. Pocieszo sie: „Nó,nó, nima to jeszcze taki złe”. Ale spotkani absolwyntów po trziceci rokach to je inszo kasza. To je bezwzglyndno kónfróntacyja z gołóm prowdóm.
Już przed hotelym, kaj my sie wszyscy mieli spotkać, przi takich dwiyrzach na fotokomórke, stoła tako grubaśno matróna. Hned było widać, że se nie czuje zicher, bo przeszłapowała z nogi na noge a ty dwiyrze za nióm sie jyny łotwiyrały a zawiyrały i zaś łotwiyrały... „Przeboczcie panoczku”, prawi ta baba, kiero wyglóndała na to, że na sto procynt musi pamiyntać łostatnigo a może aji przedłostatnigo dinozałra, „przeboczcie, my tu mieli mieć spotkani absolwyntów , alo jo żodnego ni mogym poznać, tóż rozmyślóm, czy to ni ma kansi indzi...” Dziwóm se na nióm, dziwóm, i naroz mi cosi przichodzi do głowy: „Nigdzi nie choć, Johanko, je żeś tu dobrze”. „Tóż to wyglóndo, jako łu nas na geryjatryji”, prawi Tómasz, kieregoch z wielkóm biydóm poznoł jeszcze na perónie banhofu. Tómasz był dycki wielki figlorz. „Łopijmy tamtóm babe a potym sie podziwómy, co mo pod suknióm. Jo sie założym, że pamperski”. I tak to wyglóndało. Łysónie z grubóm szychtóm szpeku na brzuchu, bywałe dziywczacka z rownako grubóm szychtóm kitu na gzychtych a karkach. „Aha! Jacek z patnostej grupy! O, pamiyntóm, pamiyntóm”... „Ni Jacek, jyny Andrzej. Z grupy dwanostej”. „Ale jasne, Andrzej, pamiyntóm pamiyntóm”... Guwno pamiyntosz. Jo też ni móm szajnu, coś je za jedym.
Jyny jedyn roz... taki spojrzyni piwnych łoczy, aż ciarki przyńdóm po plecach, pełne dziywczyncej ciekawości, kpiónce i ciepłe zarazym... „Znóm cie, czy ni?” myślym se. Lekki drgniyni kóncikow ust, rodzóncy sie uśmiych, w sekunde jakby ciyń bólu a hned potym poprawno łuprzejmość. „Witej, Jura, rada cie zaś widzym”... „Na Halinka, bezuroku, kocur zdechnie, nic żeś sie nie zmiyniła”. „Jo je Lucyna”. „A jo Andrzej”. „Nale, je to możnem, tak sie pomylić?” „To nic Lucynka, przebocz”...

Całóm tóm historyje żech łopowiadoł sómsiadowi. Siedzieli my przed chałupkóm, z płatkym wyndzónej szpyrki w jednej a noparstkym śliwowicy w drugi rynce. Myślolech, że sómsiada rozweselym, ale łónymu wogóle nie było do śmiychu. Na ceście za potokym jakosi frelka debatuje ze szoferym autobusa. Krynci sie na lewo, na prawo - jako by tańcowała. Bestyjka, dobrze wiy, że z każdej stróny mo co łukozać i że sie na nióm gapióm ni jedny łoczy. W naszóm stróne sie nie podziwo ani roz. „Nó ja” wzdycho sómsiod. „Przed niedownym mie siekło w krziżach i łodwiyźli mie do szpitola. Po korytarzu tam na fotelu z kółkami wozili takóm siedymdziesióntrocznóm babe. Jak mie łuwidziała, prawi: „Aleście sóm feszak, panoczku”. Żodyn już nic nie prawi. Pijymy śliwowiczke i dziwómy sie na dziywczacko na drugim brzegu.

Rużowiućko, dziynka za wsparci. Mosz prowde, też żech se wszymnył, że jak zaświyci słóneczko a człowiek pomasyruje kolana Pamelóm, hned je tyn świat piekniejszy. A na naszym forum sie jakosi cicho zrobiło. Nie dej Boże, cietrzewie sie nóm łobraziły. Tóż sprugujmy ich pieknie przeprosić, niech sie już na nas nie gniywajóm. Wszysko, co sie tu powiy, niech aji je to nikiedy nieprzijymne, wychodzi z serca i z dusze i nikt nikogo ni mo zamiaru obrażać. Chodzi nóm wszystklim - tak se myślym - o kultywowani rzeczy i tradycje. Tóż zapómnimy na ego.

Na Jendrysku nie trop sie tak, przez to rozmyslani jeszcze jaki nieszczyści sie twoji rodzinie przyplecie. Jo czysto też tak rozmyślóm, i u nas tesz tak je że ta wilijo je przynajmni roz w roku a ty insze uciechy aj i tesz miyni. Ale taki tyn nasz los . Cieszmy sie tym co jeszcze mómym, że my nie sóm sami, że mosz na chlyb i jeszcze cosik pamiętosz a ta taśma że sie jeszcze aj zwyrto na tych szpulkach! Tak Cie tu łokropnie szumnie pozdrowióm a nie troskej sie, idzie ciepło a może jeszcze pójdziesz do pola!

Moja baba je pesymistka. Nikiedy siednie przed telewizorym, jo se myślym, że łoglóndo Szecherezade, a łóna sie naroz z niczego nic łodezwie: „Mieli my trzi dzieci, a ni mómy nic”. Je prowda, że sie nóm dziecka rozlazły po świecie i że je dobre, jak porzijadóm na Świynta. Ale co sie do robić, my też kiedysi nie siedzieli na zadku, ale hladali robote, choć ni tak daleko łod dómu. Ale babe trzeba pocieszyć. Tóż prawiym: „Jeszcze mómy psa”. Ale to nie był nejlepszy pomysł. Baba swoje: „Aji tyn co niewidzieć zdechnie”. Co s tebóm pocznyć, myślym se. Dziwóm sie na pajynczyne zmarszczek kole jejich łoczy, na siwizne korzónków włosów i myślym se, że isto musi mieć ta moja staro chandre, jesi zapómniała o wizycie u fryzjera. Trzeba jóm jakosi rozweselić. I już wiym, jako. „Jo zaś je łoptymista”, prawiym. „Tak se podziwej, pozytywnóm strónóm wyższegu wieku widzym w tym, że nareszcie sie mogymy miłować po chrześcijańsku a przi tym już nóm nie grozi, że bedymie mieć dziecek, jak Cygóni. Ani że se narobiymy cucfleki, bo zymby sóm bezpiecznie ułożóne w szklónce”. Moja pesymistka: „To ja, to mosz recht, ale co z tego, jak je czynścij Wilija niż to nasze kochani”. I zaś siedzi ze zaciśniónymi wargami i nic nie prawi. A jo od złości skoro przegryz fajfke. Tóż dobre, już nic nie powiym. Ale myślym se swoje. Jak my byli młodzi, było piekne, jak my uczyli nasze dziecka jeżdzić na bicyklu albo na skijach. Było piekne, jak żech rano nosił nasze dziywczacko do szkółki na barana. To było piekne w każdej dalszej chwilce, przi każdym dalszym przeżyciu. Ale czym dali, tym było tych wspómniyń wiyncyj. Dzisio siedzym przed chałupkóm, łoglóndóm fotki, ale jeszcze czynści jyny tak se surfujym po swojich wspóminkach. I widzym, że moja głowa je jako szpulka z ciekawym filmym. Sóm w ni rzeczy piekne, wzruszajónce, pełne radości, ale też aji taki, kiere bych nejraczy z tego filmu wystrzignył. To je prowda, że se coroz czynści uświadómióm, że na tóm filmowóm już już tego wiela nie wlezie. Tego roku tak jako dycki zakwitły torki i trześnie i jak że se na tyn łobrozek malowany Bożóm rynkóm dziwoł, piyrszy roz w żywocie prziszeł na mnie taki żol, że roz to tu wszystko bedzie a jo tego nie łuwidzym. Ale dłógo tego smutku w duszy nie dzierżym. I spóminóm: Ja, ja, bociany przileciały ganc zawczasu. Pryndzyj, niż zeszłego roku. A przed rokym, jak bociany przileciały, to nafujało śniega. Ani dziecka nie przijechały na Wielkanoc. Bociany stoły w tym śniegu przi ceście, dziuby spuszczóne, piyrzi naczupiyrzóne, ani sie nie pogły, ganc jak gipsowe atrapy na torgu w Cieszynie. Ale w tym roku Świynta były cieplutki...

taam

Dodaj komentarz

Zawartość pola nie będzie udostępniana publicznie.
  • Adresy internetowe są automatycznie zamieniane w odnośniki, które można kliknąć.
  • Dozwolone znaczniki HTML: <em> <strong> <cite> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • Znaki końca linii i akapitu dodawane są automatycznie.

Więcej informacji na temat formatowania

Image CAPTCHA
Wpisz znaki widoczne na obrazku.
reklama
reklama