Andrzej Drobik: Nie jestem Ślązakiem

Trwa już Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań. Raczej nie przyniesie on sensacji. Oczywiście zobaczymy, ile osób deklaruje narodowość śląską, ale dla mnie dużo ciekawsze byłoby badanie, które spróbowałoby odpowiedzieć na pytanie o związanie z tzw. małymi ojczyznami. Swoją drogą mam wrażenie, że słynna już wypowiedź Jarosława Kaczyńskiego o ukrytej opcji niemieckiej, może zawyżyć liczbę Ślązaków w spisie.

Ostatnio znajomy zapytał mnie, co wpiszę w rubryce narodowość i czy zasadnym byłoby wpisanie Ślązak, ewentualnie Ślązak Cieszyński, czy Cieszyniok. Pod wpływem impulsu, odpowiedziałem mu szybko: nie jestem Ślązakiem. Właściwie to nigdy się nim nie czułem. W momencie reformy administracyjnej i zmiany przynależności wojewódzkiej byłem jeszcze dzieckiem i nie rozumiałem, dlaczego od teraz, mimo że urodziłem się w województwie bielskim, nagle mam mieszkać w nowym (przynajmniej dla mnie) województwie śląskim.

PISALIŚMY: Andrzej Drobik: Marka Mlynkovej

Bardzo długo miałem opory przed nazywaniem naszych stron Śląskiem Cieszyńskim i z uporem maniaka używałem nazwy Ziemia Cieszyńska, żeby tylko nie być kojarzonym ze Śląskiem. Dzisiaj wiem, że to efekt ahistorycznego patrzenia na Śląsk w perspektywie ostatnich kilkudziesięciu lat, śląskich szlagierów czy choćby gwary. Śląsk Cieszyński reszty historycznego Śląska (nieograniczanej do Górnego Śląska, co ma dzisiaj niezwykle często miejsce) wyprzeć się nie może. Oczywiście poszliśmy inną drogą, jesteśmy zupełnie inni niż górnoślązacy, ale co może przynieść zupełne odcięcie się od dziedzictwa śląskiego? Jak będziemy nazywać nasze ziemie, jeśli pozbędziemy się z nazwy słowa Śląsk? Ziemia cieszyńska? A może po prostu powiat cieszyński? Bo powiedzmy sobie szczerze - do Księstwa Cieszyńskiego już nie wrócimy. Czy pójdziemy drogą Śląska Opolskiego, a dzisiaj powinniśmy już raczej powiedzieć Opolszczyzny?

Ten problem ma też oczywiście drugą stronę medalu. To, że dzisiaj nie odcinam się już tak panicznie od nazwy Śląsk Cieszyński, nie zmienia faktu, że nie jestem skłonny nazwać się Ślązakiem. Ostatnio, po całym tym zamieszaniu ze Śląskiem w mediach, sprawdziłem w Wikipedii hasło Śląsk. Cytuję jedno z pierwszych zdań: "Śląsk dzieli się na Dolny i Górny Śląsk." To gdzie my jesteśmy? Bo ja z Górnym Śląskiem szczególnych więzi nie czuję. Jeśli będziemy chcieli zaszufladkować Śląsk Cieszyński do Śląska Górnego, nie jestem w stanie przetrawić takiego uproszczenia. Tak samo jak nie jestem w stanie nazwać się Ślązakiem, chyba właśnie z powodu tego prostego skojarzenia z "Czarnym Śląskiem", a być może też z powodu aspiracji części Ślązaków do uznania ich za naród. Jestem za to w stanie powiedzieć o sobie Ślązak Cieszyński, a najchętniej po prostu Cieszyniok.

PISALIŚMY: Andrzej Drobik: Co nas cieszy?

Może wydawać się, że zastanawianie się nad nazwami jest błahe. Ale moim zdaniem jest ważniejsze niż może się wydawać. Zagmatwana dyskusja o tym, jak chcemy nazywać nasz region i nas samych może pomóc nam w odpowiedzi na diabelnie trudne pytanie - kim jesteśmy. Pytanie jest trudne tym bardziej, że żyjemy na bardzo skomplikowanym terenie.

A Wy? Kim się czujecie? Dostrzegacie nasz związek ze Śląskiem? Może się mylę i nie powinienem czuć oporów przed wkładaniem nas do jednego worka z Górnym Śląskiem?