HISTORIE NIEZWYKŁE: Ondraszek & Co. – grupa przestępcza z XVIII wieku

Ondraszek pochodził z bogatej chłopskiej rodziny, która od kilku pokoleń sprawowała urząd wójta w Janowicach, wsi niedaleko Frydku. Przyszły zbójnik urodził się w listopadzie 1680 roku. Nie wiadomo, co robił do trzydziestki. W 1711 roku stał już na czele grupy zbójników, rabującej na Śląsku Cieszyńskim i Morawach. Podkomendni Ondraszka byli albo chłopami z beskidzkich wsi, albo dezerterami z armii austriackiej. Rabowali nie tylko podróżnych, ale wymuszali kontrybucje na wsiach – w razie odmowy, puszczali je z dymem. Kradli co się dało: pieniądze, odzież, tytoń, wódkę, nawet pszczeli miód. Grupę Ondraszka stać było na przeprowadzenie większych operacji. Napadli nawet na zamki w Raju (obecnie dzielnica Karwiny) i Błędowicach.

Zbójnicy nie byli szlachetnymi młodzieńcami żądnymi przygód. Wśród ludzi Ondraszka znajdowali się też mężczyźni koło czterdziestki z piątką dzieci na utrzymaniu. Jednym z nich był Jerzy Juraszek, który z czwórką kompanów zabił herszta w kwietniu 1715 roku. Skusiła ich nagroda obiecana przez władze: sto florenów.

Zwłoki Ondraszka sprowadzono do Frydku i poćwiartowano na kawałki. Jego mordercom darowano dotychczasowe przewinienia. Mogli zacząć nowe życie… Nie zaczęli. Już dwa tygodnie po śmierci Ondraszka zatrzymali koło Frydku przeora cieszyńskich bonifratrów i zażądali okupu. Tego samego dnia spotkali syna cieszyńskiego wójta, którego równie „uprzejmie” poprosili o pieniądze.

Nie uszło im to na sucho. Latem 1716 roku Juraszek i jego kompani zostali podstępem sprowadzeni na zamek w Cieszynie. Już we Frydku pili wódkę i piwo, po drodze kupili jeszcze nieco gorzałki. W Cieszynie udali się do więzienia, gdzie mieli załatwić pewne formalności. Kiedy zobaczyli co się święci, zaczęli się bronić. Kompletnie pijany Juraszek ranił dwie osoby, jego towarzysz Jerzy Polenda kajdanami rozwalił głowę cieszyńskiemu katu.

Jakimś cudem udało się opanować sytuację w więzieniu i obezwładnić czterech, pijanych zbójników. Kiedy kilka tygodni później ich przesłuchiwano, zwalali winę jeden na drugiego. Wypierali się wszystkiego. Jerzy Polenda twierdził, że był tak pijany, że nic nie pamięta. Nawet to, że komuś rozwalił głowę. W niczym to nie polepszyło ich sytuacji.

Władze państwowe wymierzyły sprawiedliwość zabójcom Ondraszka. Juraszek został skazany na karę śmierci przez łamanie kołem, a jego trzech wspólników skrócono o głowy.