Przyrodnicy zabiegają o ochronę najdłuższej jaskini polskich Beskidów

Zazwyczaj jaskinie kojarzą się z obszarami krasowymi czyli terenami bogatymi w skały rozpuszczalne (np. wapienie), w których wody powierzchniowe i podziemne rzeźbią rozmaite formy. Tymczasem jedne z największych jaskiń Europy odkrywane są w beskidzkich piaskowcach. Właśnie powstał projekt ochrony największej z nich, Jaskini Wiślańskiej - poinformował PAP przyrodnik ze Stowarzyszenia dla Natury "Wilk", dr Robert Mysłajek.

- Jaskinia Wiślańska jest najdłuższą jaskinią odkrytą dotychczas na terenie polskich Beskidów i jednocześnie największą jaskinią niekrasową na terenie Polski. Prawdopodobnie jest również największą jaskinią niekrasową na terenie środkowej Europy - podkreśla dr Mysłajek. Dodaje, że długość korytarzy, do których zapuścili się dotychczas badacze, wynosi prawie 2,3 km, natomiast pionowa odległość pomiędzy najniższym a najwyższym punktem wynosi 41 m.

Jaskinia leży w Beskidzie Śląskim, w karpackiej części województwa śląskiego, na terenie gminy Brenna. We wrześniu 2003 r. odkrył ją Czesław Szura ze Stowarzyszenia Ochrony Jaskiń "Grupa Malinka". Obecnie trwają tam badania geologiczno-geomorfologiczne i chiropterologiczne. O ochronę tego miejsca zabiegają naukowcy z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie - dr Jan Urban i dr hab. Włodzimierz Margielewski we współpracy ze specjalistami ze Stowarzyszenia dla Natury "Wilk" (dr Robert Mysłajek) i Stowarzyszenia Ochrony Jaskiń "Grupa Malinka" (Czesław Szura).

Proponują, by jaskinię i jej bezpośrednie sąsiedztwo (o powierzchni 2,2 ha) objąć ochroną jako tzw. stanowisko dokumentacyjne. W takiej formie chroni się w Polsce miejsca ważne z punktu widzenia nauki i dydaktyki - formacje geologiczne, nagromadzenia skamieniałości, jaskinie itp. Dokumentację przesłano do gminy Brenna; radni zdecydują, czy utworzyć nowy obszar chroniony.

W Jaskini Wiślańskiej zimuje siedem gatunków nietoperzy. - W latach 2011-2013 hibernowało ich tu 130-166 osobników. Otoczenie jaskini jest wykorzystywane przez nietoperze także w trakcie późnoletniego i jesiennego rojenia, związanego u wielu gatunków z godami. W tym czasie w sąsiedztwie jaskini zaobserwowano aż dwanaście gatunków tych ssaków. Wśród nich znalazły się cztery gatunki wymienione w "Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt". Dwa z nich - podkowiec mały i nocek orzęsiony - mają status gatunków silnie zagrożonych wyginięciem w kraju, natomiast dwa kolejne - nocek Bechsteina i mroczek pozłocisty - to gatunki bliskie zagrożenia - opowiada dr Mysłajek.

- Ochrona oznacza, że zabezpieczymy miejsce przed potencjalnie niekorzystnymi działaniami ludzi, często nawet nieświadomymi. Można sobie wyobrazić, co by było, gdyby u wylotu takiej jaskini składowano - albo nawet palono - gałęzie po przecinaniu drzew. Łatwiej też będzie chronić jaskinię przed grotołazami-amatorami i przeciwdziałać wszelkiej dewastacji w jej sąsiedztwie - podkreśla dr Mysłajek.

Jak dodaje przyrodnik, geneza Jaskini Wiślańskiej związana jest z powstawaniem ogromnego osuwiska skał piaskowcowych. Wewnątrz jaskini odnaleziono ciekawe formy mineralne tworzące nacieki w formie niewielkich stalaktytów i polew. Datowania radiowęglowe substancji organicznej pobranej z rdzeni czterech stalaktytów wskazują na wiek tych form od około 2,4 tys. lat do 9,2 tys. lat. Najstarsze datowania sugerują, że jaskinia zaczęła się formować we wczesnym holocenie.

Ze względu na trudności techniczne zwiedzania i konieczność użycia specjalistycznego wyposażenia eksploracyjnego Jaskinia Wiślańska nie nadaje się do udostępnienia turystycznego.

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl.