Kilka słów na temat ubezwłasnowolnieniaRodzice osób z niepełnosprawnością intelektualną boją się, że ktoś wykorzysta finansowo ich dzieci, że osoba niepełnosprawna nie zgodzi się na przeprowadzenie niezbędnej operacji lub ze względu na brak umiejętności podpisania się - nie będzie mogła zrealizować ważnych spraw finansowych. Pułapek i zagrożeń "czyhających" na niepełnosprawne osoby jest oczywiście więcej - niektóre z nich można rozwiązać w inny sposób, bez konieczności ubezwłasnowolnienia. Problem ubezwłasnowolnienia należy rozpatrywać w każdym wypadku indywidualnie, bo - jak każda sytuacja tego typu - ma swoje plusy i minusy. Przed podjęciem decyzji musimy zadać sobie pytanie "jeśli ubezwłasnowolnimy daną osobę, to co to zmieni dla niej i dla nas?" Podstawą ubezwłasnowolnienia powinno być przede wszystkim dobro osoby, która ma być ubezwłasnowolniona. Ubezwłasnowolnienie może być częściowe lub całkowite. Ubezwłasnowolnienie całkowite pozbawia prawa wyborczego, możliwości dokonywania czynności prawnych, np.: zawierania umów kupna i sprzedaży, nawiązywania stosunku pracy. W imieniu osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej tylko rodzice, opiekun lub kurator mogą dokonać czynności, które odniosą ważne skutki prawne i to oni podejmują decyzje w sprawie ewentualnego leczenia. Ubezwłasnowolnienie całkowite może być zasadne w przypadku osób, które nie są w stanie same kierować swoim życiem, ani podejmować racjonalnych decyzji. Jeśli osoba niepełnosprawna może kierować swoim postępowaniem, a wymaga jedynie pomocy w prowadzeniu swoich spraw, można wnioskować do sądu o ubezwłasnowolnienie częściowe, które nie pozbawia całkowicie, a jedynie ogranicza zdolność do pewnych czynności prawnych. Osoba ubezwłasnowolniona częściowo może nawiązać stosunek pracy, dokonywać czynności i podejmować decyzje w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego (codzienne zakupy, korzystanie z niewielkich usług, np.: fryzjera). Wniosek o ubezwłasnowolnienie składa się do sądu okręgowego i tam toczy się postępowanie (dla osób z niepełnosprawnością intelektualną z powiatu cieszyńskiego właściwym jest sąd w Bielsku-Białej). Mogą to zrobić krewni w linii prostej np.: rodzice, rodzeństwo, przedstawiciel ustawowy, prokurator. We wniosku o ubezwłasnowolnienie powinno zostać określone, o jaki rodzaj ubezwłasnowolnienia występujemy, aczkolwiek sąd nie jest związany treścią wniosku i sam ocenia według własnego uznania jakie to ma być ubezwłasnowolnienie. O ubezwłasnowolnienie całkowite można złożyć wniosek po ukończeniu przez osobę niepełnosprawną trzynastu lat, natomiast o ubezwłasnowolnienie częściowe - najwcześniej na rok przed osiągnięciem przez nią pełnoletniości. Jeśli ubezwłasnowolnienie ma być orzeczone z powodu choroby psychicznej lub niepełnosprawności intelektualnej do wniosku muszą być dołączone opinie psychiatry lub psychologa. Koszty ubezwłasnowolnienia to: opłata sądowa (40 zł), zaliczka na opinię biegłego psychologa lub psychiatry (500 zł), wydatki związane z czynnościami kuratora w sprawie (120 zł). W przypadku trudnej sytuacji finansowej można wnioskować o zwolnienie z kosztów. Postępowanie sądowe może trwać kilka miesięcy. Po rozpatrzeniu sprawy sąd okręgowy przesyła odpis decyzji do sądu rejonowego w celu ustanowienia opiekuna prawnego lub kuratora. Opiekun musi zadbać, aby ubezwłasnowolniony miał środki do życia i zapewnioną opiekę lekarską, aby sobie nie szkodził i nie stwarzał zagrożenia dla innych osób. W razie konieczności opiekun może starać się o umieszczenie osoby ubezwłasnowolnionej w odpowiedniej placówce, np. domu pomocy społecznej, ale w tym wypadku musi uzyskać zgodę sądu opiekuńczego. Zdaniem wielu prawników zajmujących się problematyką osób niepełnosprawnych obowiązkiem państwa jest zapewnienie wsparcia osobom z niepełnosprawnościami, a nie odbieranie im autonomii. Tymczasem - jak wskazują ostatnio przeprowadzone badania socjologiczne - polskie urzędy "zapomniały" o takiej kategorii niepełnosprawności, jak niepełnosprawność intelektualna, a urzędnicy nie są odpowiednio przygotowani do kontaktów z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie. Wskazane jest, aby ubezwłasnowolnienie było zastąpione przez inne formy wsparcia np. ustanowienie opiekuna w określonym zakresie, który m.in. dysponowałby rentą, administrował kontem bankowym. Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ gwarantuje osobom niepełnosprawnym prawo posiadania takiej samej zdolności do czynności prawnych we wszystkich aspektach życia jak inni obywatele. W tym celu proponuje m.in. stworzenie instytucji asystenta prawnego, którego obowiązki i uprawnienia byłyby dostosowane do faktycznych możliwości osoby, dla której byłby ustanawiany i np. uznawania jego podpisu za wiążący. Przygotowywane rozwiązania ustawowe powinny być adekwatne do rzeczywistych potrzeb osób niepełnosprawnych oraz ułatwiać im życie i funkcjonowanie społeczne (a nie - jak dotychczas - urzędnikom i instytucjom). "Bliżej siebie" nr 36/2013, - Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Cieszynie prowadzącego Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Cieszynie.
|
reklama
|
Dodaj komentarz