W pogoni za brunatnym jeleniem: Nawigacje i rekonstrukcje (felieton)

Ponieważ cichociemnni zostali wtedy zrzuceni omyłkowo w innym miejscu niż planowano, uznano ten zrzut za „dziki”. Jego szczególne znaczenie historyczne polega na tym, że był to jednak pierwszy - choć właściwie zerowy, próbny i eksperymentalny - lot samolotu RAFu z polskim desantem, który miał zacząć działać w okupowanej przez Niemców Polsce i pierwsza tego typu akcja w zajętej przez hitlerowców Europie. Misja nosiła kryptonim „Adolphus 0”. Pierwsi trzej cichociemni mieli być zrzuceni koło Włoszczowej na Kielecczyźnie, czyli w Generalnej Guberni. Jednak nawigator pomylił się, samolot poleciał za daleko, już chyba zawracał do Anglii i zrzutu dokonano niemal w ostatniej chwili w Dębowcu, który wtedy należał do Trzeciej Rzeszy.

Kwestia nawigacji była w tych lotach kluczowa i niezwykle trudna. Nawigator musiał zdać się przede wszystkim na bystrość swoich oczu i umiejętność właściwego porównania mapy z terenem, na który mieli spaść spadochroniarze. Nawigacja przy pomocy urządzeń radiowych czy radarowych nie wchodziła w grę ze względów bezpieczeństwa, a nawigacja według gwiazd, nawet przy rozgwieżdżonym niebie, nie bardzo była możliwa. Pozostawała więc tylko wzrokowa, niska, nocna nawigacja. W dodatku angielski pilot nie za bardzo orientował się w polskiej topografii. W takiej sytuacji błędy były nieuniknione. Trzej pierwsi cichociemni zostali omyłkowo zrzuceni w Dębowcu. Na stronie internetowej gminy Dębowiec przeczytałem, że niezgodny z planem zrzut pierwszych cichociemnych w tej okolicy mógł mieć związek nie tylko z błędem nawigatora i małą ilością paliwa w baku maszyny, ale także z celowym działaniem Anglików. Chyba ze względu na te niejasne, prawdopodobnie niekorzystne dla Polski cele, na stronie internetowej gminy Dębowiec pisze się o Anglikach z małej litery.

Nie będę jednak dociekał jakie to niecne cele mogły przyświecać Anglikom, że ich w Dębowcu piszą z małej litery. Czyżby Anglicy jakoś zaszkodzili Dębowcowi? Tak czy inaczej 75 lat temu, w nocy z 15 na 16 lutego 1941 roku, pierwsi cichociemni zostali w tym miejscu zrzuceni, misję bohatersko wypełnili, mimo rozlicznych trudności - jeden z nich przy lądowaniu uszkodził sobie staw skokowy - przedostali się, każdy osobno, przez granicę do Generalnej Guberni, nawiązali kontakt z kim należało. A jeden z nich w maju 1941 roku wrócił na miejsce zrzutu, odnalazł ukrytą pocztę i pieniądze, które później przekazał adresatom. Stało się to wszystko - zdaje się - bez pomocy miejscowej ludności. Za to teraz miejscowa ludność, a zwłaszcza miejscowe władze, mają dodatkowy powód do patriotycznych obchodów, wojskowych uroczystości i rekonstrukcji historycznych.

Ostatnio żadne uroczystości patriotyczne nie mogą się obejść bez rekonstrukcji historycznych. Na stronie internetowej gminy Dębowiec czytam, że podczas tamtejszych obchodów grupa rekonstrukcyjna „wytwarzała odpowiedni klimat minionej epoki i wywierała tym duże wrażenie” na zgromadzonej publiczności. Nie byłem na tych uroczystościach i nie mogę tego potwierdzić. Owszem, duże wrażenie wywierają na mnie dorośli faceci przebrani w stare mundury i ganiający po polach ze starymi karabinami, ale nie jest to przyjemne i pozytywne wrażenie. Byłem przez rok w wojsku, wiem na czym wojsko polega i za wojskiem nie tęsknię. A zwłaszcza nieprzyjemne wydaje mi się to, że w Polsce zezwala się na paradowanie i latanie z karabinami po polach facetom przebranym w mundury Wehrmachtu i SS. Takie przebieranki powinny być w naszym kraju zakazane przez prawo, tak jak lektura „Mein Kampf” i wszystkie nazistowskie znaki ze swastyką na czele.

Dziwi mnie także coraz bardziej w Polsce powszechna fascynacja militariami, które użyte nawet w najszlachetniejszej, najbardziej patriotycznej i świętej sprawie, tak czy inaczej służą do zabijania. Na stronie internetowej gminy Dębowiec w fotorelacji z uroczystości pierwszego zrzutu cichociemnych można zobaczyć ekspozycję broni z czasów tamtej wojny. Stare karabiny leżą na stolikach w szkolnej sali gimnastycznej jak na targowym straganie, jak na ladzie w hypermarkecie. Na zdjęciach widać dzieci, które przymierzają się do karabinów i z karabinów mierzą. Budzi to we mnie grozę i bardzo złe skojarzenia.

Chrześcijańskie dzieci, także zgodnie z katolicką etyką i nauką społeczną, powinny być wychowywane do pokoju. Wolałbym też, żeby głównym rekwizytem polskiego patriotyzmu nie był karabin. A dzieci z podstawówki niech będą trzymane od karabinów z dala.