Rok 1938 w oczach kronikarza z Wędryni

Eugeniusz Ciahotny był nauczycielem w polskiej szkole w Wędryni. Od 1927 roku prowadził kronikę gminną. Jej oryginał przechowywany jest w archiwum we Frydku-Mistku. W 2008 roku księga została zdigitalizowana i udostępniona na stronach internetowych (kliknij).

"Księga pamiątkowa gminy Wędrynia"

Postanowiono w Monachium przyłączyć Sudety do Niemiec. Sprawa mniejszości polskiej, węgierskiej i austriackiej miała być załatwioną za trzy miesiące. Polska, która z Niemcami była związana paktem nieagresji, zażądała ultymatywnie 30 września przyłączenia Śląska Cieszyńskiego, Spisza, Orawy oraz Czadeckiego do Polski. W sobotę 1 października nadeszła wiadomość, że Czechosłowacja zgadza się na odstąpienie tych części Polsce. Przejęcie Śląska przez władze polskie nastąpiło w niedzielę 2 października o godz. 14.00 na głównym moście w Cieszynie. Wojska polskie pod dowództwem gen. brygad. Wład. Bortnowskiego przekroczyły granicę. Za czeską armię oddawał Śląsk gen. Habčik, który później szukał schronienia w Polsce. Wydarzenia te różnie bywały przyjmowane. Padły nawet takie słowa: "To co się dzieje dziś z Czechosłowacją dziać się będzie wkrótce z Polską". Wielu jednak było takich, którzy w to uwierzyć nie chcieli. Na ulicach miasta Cieszyna zgromadziły się tysięczne rzesze ludności z całego Śląska.



W popłochu opuszczało wiele obywateli narodowości czeskiej Śląsk cieszyński zabierając z sobą sprzęt domowy. Nie było powodu do popłochu, boć przez obustronne porozumienie mieli zagwarantowany wolny obchód. Kierownik czeskiej szkoły I. Fr. Matyás na wojskowych samochodach przy udziale wojska [czechosłowackiego] wywiózł swoje rzeczy oraz część majątku szkolnego w nocy, prawdopodobnie z obawy przed miejscową ludnością, która nie miała do niego wielkiego zaufania. Część majątku szkolnego zabrała miejscowa ludność rzekomo za namową tegoż kierownika. Szkoła czeska przedstawiała prawdziwy obraz nędzy i rozpaczy.

Niemiły przedstawiał się obraz też wtedy, kiedy z dworca, którego najemcą był ogólnie szanowany i poważany Franciszek Myška, wywożono traktorami i wozami majątek oraz pędzono kilkadziesiąt sztuk bydła drogą państwową do Frydku.

We wtorek 4 października wkroczyła polska kawaleria do Wędryni, witana przez dzieci szkolne oraz ludność. Dzieci zasypały żołnierzy kwiatami. Domy ozdobione były chorągwiami narodowymi.

Przełożony gminy Ciemała Jan wydał rozkaz zamknięcia gospód w godzinach wieczornych od godz. 19.00 i wezwał ludność do zachowania porządku i spokoju. Przejęcie władzy przez urzędy polskie nastąpiło bardzo szybko i na terenie gminy Wędryni nie doszło do ważniejszych incydentów. Były tylko wypadki osobiste, które jednak wkrótce zlikwidowano. Jeszcze po obsadzeniu Śląska opuściło kilka rodzin teren Wędryni. Kilku hutników zostało wydalonych z pracy za rzekome przewinienia względem swych współpracowników. Większa część została po kilku dniach przyjęta z powrotem do pracy. W naszej wiosce odbywało się wszystko bez gwałtu i terroru. Nawet kolejarze pełnili dalej służbę na swym stanowisku. Było jednak dużo takich obywateli, którzy aczkolwiek przyznawali się przed przewrotem do narodowości czeskiej, wygadywali na naród czeski, rzucając nań te najgorsze obelgi jedynie dlatego, aby przypodobać się nowej władzy.

Nauka szkołach nie została przerwaną. Dzieci z czeskich szkół samorzutnie poszły do polskiej szkoły. Nie było ani jednego wypadku, żeby rodzice żądali posyłania dziecka do czeskiej szkoły.

Uwaga: Zachowano pisownię oryginalną.