Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży

Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży

Jeśli u twojego dziecka stwierdzono nadwagę, grozi mu w przyszłości otyłość i wzrasta prawdopodobieństwo wystąpienia wielu poważnych chorób. Eksperci Instytutu Żywności i Żywienia ostrzegają, że bez podjęcia zdecydowanych działań zmierzających do powstrzymania rozwoju epidemii otyłości w Polsce, nasze społeczeństwo czeka znaczący wzrost zachorowalności na cukrzycę, choroby krążenia, nowotwory oraz wiele innych poważnych dolegliwości i powikłań.

Nadwaga u dzieci w wieku szkolnym – coraz większy problem

Według badań Instytutu Żywności i Żywienia odsetek dzieci i młodzieży z nadwagą i otyłością w Polsce w 1995 roku wynosił niecałe 9 %, w 2000 roku ponad 11 %. Najnowsze badania mówią, że odsetek dzieci i młodzieży z nadwagą wynosi ponad 22 %. Z badań zrealizowanych w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy wynika, że obecnie ponad 22 procent uczniów szkół podstawowych i gimnazjów w Polsce ma nadmierną masę ciała - nadwagę lub otyłość. Niestety nadwaga u dzieci w wieku szkolnym Polsce postępuje ekspresowo, polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. Dlaczego tak się dzieje? Bardzo rzadko jest to wina genów czy schorzeń, na które cierpi dziecko. W większości przypadków to konsekwencja stylu życia rodziców. Dietetycznymi czynnikami promującymi wystąpienie otyłości są wysokokaloryczne przekąski, słodzone napoje, soki owocowe, pokarmy bogate w tłuszcze i proste węglowodany oraz nadmierna ilość spożywanego jedzenia. Z drugiej strony siedzący tryb życia, sprawia, że dziecko otrzymuje więcej kalorii, niż potrzebuje, a nadmiar odkłada się w tkance tłuszczowej i tak powstaje nadwaga u dziecka. Komórki tłuszczowe namnażają się u pociechy bardzo szybko, a te, które powstaną, nie znikną przez całe życie.

Nadwaga u dzieci – jak sprawdzić czy moje dziecko ma nadwagę?

O tym, czy występuje nadwaga lub otyłość u dziecka, czy jego masa ciała jest odpowiednia dla jego wzrostu, można się przekonać obliczając jego wskaźnik BMI. Aby, go obliczyć należy podzielić masę dziecka (kg) przez jego wzrost (cm) podniesiony do kwadratu. W zależności od wieku i płci dziecka BMI powinien mieścić się w granicach:
• 0,5 roku: dla chłopców 14,86 – 19,72, dla dziewczynek 14,27 – 18,83,
• 1 rok: dla chłopców 15,67 – 20,23, dla dziewczynek 15,29 – 19,79,
• 2 lata: dla chłopców 15,74 – 20,06 dla dziewczynek 14,72 – 19,16,
• 3 lata: dla chłopców 14,07 – 18,37, dla dziewczynek 13,98 – 18,22,
• 6 lat: dla chłopców 13,20 – 18,22, dla dziewczynek 12,85 – 18,15,
• 10 lat: dla chłopców 13,76 – 20,40, dla dziewczynek 13,09 – 21,19,
• 13 lat: dla chłopców 14,76 – 23,12, dla dziewczynek 14,90 – 22,84,
• 15 lat: dla chłopców 16,07 – 23,43, dla dziewczynek 16,92 – 23,60.
Zawyżony powinien być pierwszym sygnałem do konsultacji z dietetykiem. Aby nie dopuścić by nadwaga u dzieci się rozwinęła, trzeba przyjąć do wiadomości, że zadaniem rodziców jest ochrona dzieci i wpajanie im zasad rozumnego poruszania się w świecie pełnym niebezpiecznych pokus. Zmiana jadłospisu dziecka na zdrowy to najważniejsza rzecz jaką może zrobić rodzić dla zdrowia swojego dziecka.

Jak sobie radzić z nadwagą u dzieci?

Trzeba pamiętać, że dzieci, które nie wyniosły z domu właściwych zasad żywieniowych, często wyrastają na otyłych dorosłych. Mimo wielu przeszkód trzeba próbować zaszczepić w dzieciach zdrowy styl życia i jedzenia, a w przypadku nadwagi podjąć radykalne kroki:
1. Przyjrzyj się zwyczajom żywieniowym całej rodziny. Dawaj dziecku dobry przykład tym jak sama się odżywiasz. Całkiem możliwe, że pierwszym krokiem powinna być zmiana menu wszystkich członków rodziny;
2. Współcześnie dzieci spożywają mniej kalorii niż ich poprzednicy, są jednak cięższe ze względu na bardziej siedzący tryb życia, dlatego nakłaniaj dziecko do większego wysiłku fizycznego;
3. Nie używaj słodyczy jako nagrody, to najprostsza droga do nadwagi;
4. Nie wytykaj dziecku, że jest otyłe. Zapewnij je, że zdrowe jedzenie i ćwiczenia sprawią, że wyrośnie na osobę szczupłą i zgrabną;
5. Podawaj posiłki w określonych porach, na małych talerzach i ucz dziecko jeść powoli;
6. Zachęcaj dziecko, aby nauczyło się dostrzegać kiedy jest już najedzone, a więc nie zmuszaj go do wyczyszczenia talerza do ostatniego okruszka;
7. Jedz posiłki wspólnie z dzieckiem z dala od telewizora i komputera;
8. Na deser podawaj owoce świeże lub suszone lub domowe zdrowe przekąski zamiast ciężkich ciastek z kremem lub batoników;
9. Pamiętaj, że dziecko nie zje tego czego ty nie kupisz, dlatego z rozwagą wkładaj produkty do koszyka w sklepie;
10. Nie chwal dziecka za zjadanie dodatkowych porcji. Nie nakłaniaj go do jedzenia za mamę, tatę, babcię.

Artykuł powstał we współpracy z Agatą Opiela (ekspertem ds. żywienia, dietetykiem) na potrzeby realizacji projektu „Fabryka Zdrowia” realizowanego przez Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej „Być Razem”. Projekt dofinansowano z budżetu Samorządu Województwa Śląskiego.