Wręczono wyróżnienia zasłużonym dla Książnicy Cieszyńskiej

Książnica Cieszyńska rozpoczęła swoją działalność 1 stycznia 1994 r. po kilkuletnim okresie przygotowań. fot. FJD

W sumie wyróżnienia z rąk Krzysztofa Szelonga - dyrektora Książnicy Cieszyńskiej otrzymało 25 osób. fot. FJD

Pamiątkowe zdjęcie pracownikow Książnicy Cieszyńskiej. fot. FJD

Książnica Cieszyńska rozpoczęła swoją działalność 1 stycznia 1994 r. po kilkuletnim okresie przygotowań. Objęła swoją opieką kilka bezcennych zabytkowych kolekcji książkowych powstałych w okresie od XVIII do XX w. W latach 1999–2000 instytucja przeniosła się do nowej siedziby przy ul. Menniczej 46. Obecnie jej systematycznie poszerzane zbiory liczą już ponad 200 tys. jednostek, sama zaś Książnica – już w marcu 2001 r. wpisana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na listę polskich bibliotek naukowych – cieszy się opinią jednej z najlepszych nieuniwersyteckich bibliotek naukowych w kraju. Pierwsze ćwierćwiecze swojej działalności placówka podsumowała podczas tegorocznej Nocy Muzeów, przygotowując cykl atrakcji pod hasłem „Biblioteka Otwarta”. Teraz przyszła pora na jubileuszową wystawę oraz wyróżnienia przyznane m.in. przedstawicielom władz miasta, założycielom i inicjatorom powstania instytucji, członkom Rady Programowej, a także wielu osobom, bez których Książnica mogłaby nie istnieć w takim kształcie, w jakim funkcjonuje obecnie.

W sumie wyróżnienia z rąk Krzysztofa Szelonga - dyrektora Książnicy Cieszyńskiej otrzymało 25 osób. Byli to dotychczasowi burmistrzowie i wiceburmistrzowie: Gabriela Staszkiewicz, Ryszard Macura, Mieczysław Szczurek, Bogdan Ficek, Jan Olbrycht i Jan Matuszek, a także Anežka Baďurová, Barbara Bieńkowska, Lilia Cichy, Robert Danel, Wacław Gojniczek, Henryk Hollender, Hanna Łaskarzewska, Barbara Michejda-Pinno, Leon Miękina, Bronisław Nowak, Joanna Pasztaleniec-Jarzyńska, Zdzisław Petrzyk, Jan Pirożyński, Roman Sękowski, Janusz Spyra, Alina Szela-Kajstura, Józef Szymeczek, Bartosz Tyrna oraz Marian Zwiercan.

O wystawie

Wystawa "RARA AVIS TESSINENSIS" stanowi ona pewnego rodzaju dyptyk z powstałą pięć lat temu z okazji dwudziestolecia instytucji wystawą „Najstarsze, największe, najcenniejsze…”, która prezentowała w szerszym wyborze cymelia znajdujące się w jej zasobach. Od tego czasu w bibliotece odbyło się ponad 50 spotkań z cyklu „Cymelia i osobliwości ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej”, podczas których wszyscy zainteresowani mogli zapoznać się bliżej z najbardziej intrygującymi rękopisami i drukami. Wystawa „Rara avis Tessinensis”, ogniskując się na obiektach stricte regionalnych, prezentuje najcenniejsze zachowane w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej zabytki kultury piśmienniczej Śląska Cieszyńskiego – dzieła, które wyszły spod piór najwybitniejszych synów tej ziemi, których pojawienie się zapowiadało nadejście przełomowych wydarzeń lub zjawisk w dziejach regionu, bądź też ucieleśniają najbardziej specyficzne cechy kultury cieszyńskiej. Nierzadko są przy tym jedynymi w swoich kategoriach zabytkami, które nie uległy zniszczeniu na przestrzeni dziejów, od zawsze wzbudzając zainteresowanie badaczy historii i kultury Śląska Cieszyńskiego. Prawdziwe białe kruki.

Wystawa obejmuje kilka części. Pierwszą z nich stanowią Fundamenty – wśród nich zaś najstarsze zabytki cieszyńskiego piśmiennictwa związane z cywilizacją chrześcijańską, m.in. słynni „Prorocy Cieszyńscy” z lat 1418–1439, miniaturowy modlitewnik księżnej Elżbiety Lukrecji z XV w. oraz pozostałości po bibliotece klasztoru braci dominikanów w Cieszynie. Drugi dział to Księstwo Cieszyńskie, prezentujący nie tylko związane z dynastią panujących Ordynację ziemską w wydaniu z 1592 r., pierwszą drukowaną kronikę księstwa z 1588 r., czy drukowaną dedykację dla księcia Adama Wacława z roku 1605, ale również kilka – także mniej znanych – obiektów stanowiących spuściznę po lokalnej szlachcie. Trzeci dział Reformacja i kontrreformacja to wybrane obiekty związane dorobkiem i biografią Jerzego Trzanowskiego, powstaniem Kościoła Jezusowego w Cieszynie czy kontrreformacyjną misją o. Leopolda Tempesa. Nie mogło tu zabraknąć m.in. najstarszej polskiej książki cieszyńskiej – Wierność Bogu i cesarzowi, czasu powietrza morowego należąca pióra pierwszego cieszyńskiego pastora i budowniczego Kościoła Jezusowego Jana Muthmanna z 1716 r. Na przełomie wieku XVIII i XIX koncentruje się dział kolejny – Plebejska kultura – gdzie zobaczyć można materiały obrazujące wysoki poziom rozwoju kulturalnego ówczesnego cieszyńskiego włościaństwa – m.in. najstarsze listy i zapiśniki oraz jeden ze znaków własnościowych, którymi gromadzone przez siebie książki opatrywał furman z Cisownicy Jura Gajdzica, właściciel pierwszego na ziemiach polskich chłopskiego ekslibrisu, ale także np. pierwszy cieszyński słowniczek gwarowy spisany przez ks. Leopolda Jana Szersznika. Przedostatni dział – Samoświadomość – prezentuje obiekty związane z rozwojem polskiego ruchu narodowego i rodzeniem się polskiej świadomości narodowej wśród mieszkańców regionu. Znajdują się tutaj m.in. materiały związane z najstarszymi polskimi organizacjami, pierwsze lokalne czasopisma czy rękopiśmienne pamiętniki dwóch cieszyńskich „budzicieli” polskości – Pawła Stalmacha i Andrzeja Kotuli. Zwieńczeniu długoletniego procesu formowania się nowoczesnego polskiego narodu na Śląsku Cieszyńskim poświęcony jest dział ostatni “Polski my naród”, gdzie obejrzeć można, stanowiące zabytek wielkiej rangi nie tylko w skali regionu, księgi protokołów posiedzeń plenarnych Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego z lat 1918–1920. W sumie na ekspozycji znajduje się ok. 30 absolutnie unikatowych obiektów obejmujących okres od XV w., aż do lat 1918–1920, obudowanych w kontekst historyczny oraz opisy dokumentujące wpływ cymeliów na postęp badań historycznych.