Wernisaż wystawy o księdzu Antonim Macoszku

Ks. Antoni Macoszek, fot.wikipedia

Probostwo w Czechowicach Dziedzicach, fot. wikipedia

Ksiądz Antoni Macoszek, wybitny kapłan i działacz społeczny, urodził się 20 maja 1867 roku w Milikowie jako syn Jana - tkacza i Marii z Cyhanów. Ukończył cesarsko-królewskie państwowe gimnazjum w Cieszynie oraz teologię w Ołomuńcu w 1893 roku. Przed przybyciem do Dziedzic był duszpasterzem m.in. w Cierlicku i Boguminie-Mieście. Był człowiekiem światłym i prawego charakteru, lubianym i powszechnie uznawanym przez parafian, gorącym patriotą, krzewiącym polskość i walczącym o prawa dla polskiego języka i kultury. W Boguminie założył czytelnię polską, a „Gwiazdka Cieszyńska” (nr 44 z 12.10.1901r.) pisała o nim … „miał odwagę stanąć na gruncie swojskim i stawić tamę germanizacji. Ale dlatego właśnie trafił do serc młodych i starych, ukazując drogę innym wychowawcom ludu i młodzieży”. W dniu 3 stycznia 1911 roku w czasie rabunkowego napadu na plebanię w Dziedzicach został śmiertelnie postrzelony. Zmarł w szpitalu w Bielsku 9 stycznia.

Ks. Antoni Macoszek był gorliwym kapłanem i wybitnym działaczem narodowym Ziemi Cieszyńskiej. W Dziedzicach był współzałożycielem kasy oszczędności i pożyczek typu Reifeissena, spółki drenarskiej, spółki spożywczej oraz katolickiej organizacji związkowej - Związku Robotników Chrześcijańskich. Pracował w ścisłym kontakcie z patriotycznym nauczycielstwem i inteligencją naszego terenu, wspierając działalność Czytelni Katolickiej, Towarzystwa Szkoły Ludowej, Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego, „Sokoła” oraz amatorskich zespołów teatralnych. Położył ogromne zasługi dla Śląska Cieszyńskiego. Był twórcą polskiego ruchu turystycznego jako autor pierwszego polskiego przewodnika turystycznego. Został on wydany w 1901 r. we Lwowie i nosił tytuł: „Przewodnik po Śląsku Cieszyńskim wraz z opisem topograficzno-etnograficznym i szkicem dziejów Księstwa Cieszyńskiego”. Napisał także powieść „Wizerunek Zbawiciela na Krzyżu w Kościele NMP w Gdańsku” (1907 r.). Współpracował z ks. Józefem Londzinem, Ernestem Farnikiem i innymi krzewicielami polskości na Śląsku Cieszyński. Był redaktorem organu prasowego Związku Śląskich Katolików pt.: „Poseł Związku Śląskich Katolików”, pracował w Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego (od 1904 r. był wiceprezesem) i w Towarzystwie Ludoznawczym. Pomagał ks. J. Londzinowi w organizacji wystawy ludoznawczej w Cieszynie w 1903 r. Wspólnie z nim rozwijał polski ruch turystyczny. Nakreślił koncepcję ideową i był współzałożycielem ”Zarania Śląskiego”.

„Gwiazdka Cieszyńska” (nr 3 z 11.01.1911 r.) tak pisała o tamtym wydarzeniu

Bandycki napad na plebanię
„We wtorek 3 stycznia 1911 roku o godzinie za kwadrans szósta wieczorem do drzwi plebani w Dziedzicach zadzwoniło trzech mężczyzn i zażądało widzenia się z księdzem proboszczem Antonim Macoszkiem, który był chwilowo w pokoju jadalnym. Ks. Proboszcz natychmiast udał się do kancelarii i wpuścił ich. Jeden z nich stanął przed kancelarią na straży. Kiedy służąca udała się do niego z zapytaniem, czego sobie życzy - padł strzał w kancelarii. Wtedy on i dwóch innych wpadło do drzwi i uciekli. Narobiło się zaraz hałasu. Przybiegła matka ks. proboszcza z wikarym ks. Cienciałą, złożyli ks. proboszcza na kanapie i starali się ratować. Ks. Proboszcz opowiedział, że było u niego dwóch bandytów, zupełnie mu nieznanych, którzy kazali mu ręce podnieść do góry. Strzał padł z tyłu… Gwałtowny wybuch krwi z ust nie pozwoli mu dużo mówić.
Zrabowano około 3000 koron. Największa część owych pieniędzy należała do spółki drenarskiej, której proboszcz był przewodniczącym. Reszta zaś około 700 koron była jego własnością.
Stan ciężko rannego, którego odwieziono w nocy do szpitala w Bielsku był z początku nie najgorszy. Ale później nastąpiły objawy bardzo niepokojące, jak porażenie lewej strony ciała, utrata przytomności itd…Co było do przewidzenia stało się niestety! Ks. proboszcz Antoni Macoszek, ten dzielny pracownik na polu kościelnym, społecznym i narodowym nie żyje ! Zmarł dnia 9 stycznia 1911 roku o godzinie pół do pierwszej w nocy w szpitalu Franciszka Józefa w Bielsku po pięciodniowym męczeństwie wskutek rany, spowodowanej kulą z browninga bandyty. Tak nas tu mało do pracy na Śląsku, a jeszcze musimy patrzeć, jak śmierć, co chwila zabiera ofiarę z naszego grona, a tym razem zabrała wśród strasznych okoliczności jednego z najlepszych. Rozpacz bierze człowieka na samo wspomnienie, że mógł się znaleźć wyrzutek społeczeństwa, który dokonał tej strasznej zbrodni”.